W środę obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady

„Co roku organizujemy obchody Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Od wielu lat przygotowujemy tę uroczystość wspólnie z Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Polskim Związkiem Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych” – opowiadała PAP Joanna Gierczyńska, kierownik Muzeum Więzienia Pawiak, oddziału Muzeum Niepodległości w Warszawie.

„Ten Dzień został ustanowiony uchwałą Sejmu w 2006 r., w 66. rocznicę przybycia pierwszego transportu z więzienia w Tarnowie do KL Auschwitz. Upamiętnia on przede wszystkim ofiary aresztów, więzień, obozów koncentracyjnych i obozów zagłady, które zginęły w czasie II wojny światowej. Obchodzimy go, by oczywiście uczcić pamięć tych ofiar, by przypomnieć o tamtych dramatycznych wydarzeniach, ale również ku przestrodze” – zaakcentowała.

Obchody odbędą się w dwóch stołecznych lokalizacjach. Pierwsza część rozpocznie się w południe przed pomnikiem Drzewa Pawiackiego przy Muzeum Więzienia Pawiak. „Będzie to oczywiście uroczystość z asystą wojskową, z udziałem przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, instytucji kultury oraz organizacji zrzeszających kombatantów i członków ich rodzin” – relacjonowała Gierczyńska.

Podczas uroczystości zaplanowano oficjalne wystąpienia. „Głos zabierze m.in. Stanisław Zalewski, były więzień Pawiaka, KL Auschwitz i KL Mauthausen Gusen, prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Odbędzie się także modlitwa ekumeniczna nawiązująca to faktu, że na Pawiaku, w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady więziono osoby różnych narodowości i wyznań, i w ten sposób chcemy oddać im hołd. Na zakończenie zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze” – mówiła. Ok. godz. 13 zaplanowano przejazd na Wojskowe Powązki, gdzie o godz. 14 odbędzie się druga część uroczystości, w ramach której zaplanowano m.in. złożenie kwiatów przed Pomnikiem-Mauzoleum Ofiar Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.

„Byłych więźniów z racji upływającego czasu jest już niestety bardzo niewielu, ale wciąż utrzymujemy kontakt z rodzinami kombatantów. Często jest to już czwarte, a niekiedy nawet piąte pokolenie. Także ta pamięć jest w tych rodzinach przekazywana i mam nadzieję, że będzie trwała dalej. Nam również bardzo zależy na kontakcie z tymi rodzinami, by to nie kończyło się z chwilą, kiedy odchodzi kombatant, świadek historii. Na uroczystości zapraszamy też młodzież, przedstawicieli szkół, tego młodego pokolenia i stanowi to dla nich prawdziwą lekcję historii. Uroczystości są oczywiście otwarte dla wszystkich osób pragnących oddać hołd ofiarom” – dodała Gierczyńska.

14 czerwca obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. 14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów.

Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną.

W 2006 r. Sejm ustanowił 14 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych, upamiętniając rocznicę przybycia pierwszego transportu więźniów z Tarnowa do KL Auschwitz. W uchwale posłowie przypomnieli słowa papieża Benedykta XVI wypowiedziane podczas wizyty na terenie b. obozu „o nauce, która dla przyszłości ludzkości płynie z miejsca, gdzie nienawiść do ludzi doszła do swych najdalszych granic".

W 2015 r. Izba „w imię prawdy historycznej” nadała świętu nową, precyzyjniejszą nazwę - Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Sejm wezwał też w uchwale władze państwowe i samorządowe do „podejmowania inicjatyw upamiętniających ofiary II wojny światowej, w szczególności niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i niemieckich nazistowskich obozów zagłady, oraz polski wkład w walkę z niemiecką ideologią narodowego socjalizmu”.

autorka: Anna Kondek-Dyoniziak