Filozof w pepegach. Karol Wojtyła i stowarzyszenie „Święta Lipka”

Sprawy młodych i ich wykształcenia w duchu wartości i szacunku dla drugiego człowieka były bliskie Janowi Pawłowi II. Jako filozof, wykładowca akademicki spędzał wolny czas ze studentami na mazurskich wyjazdach. Miejscem wypoczynku, modlitwy, dyskusji o życiu była Święta Lipka. Grupę młodych stanowili studenci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, między innymi nieżyjący już małżonkowie - profesorowie Gałkowscy, ale też przyjaciele Karola Wojtyły z grupy teatralnej, młodzi poloniści z różnych miast w Polsce.

Ojciec Święty utrzymywał z grupą  „Święci z Lipki” osobisty kontakt do końca życia. Oni go odwiedzali i pisali listy, on pisał pozdrowienia i życzenia. Pomimo choroby i cierpienia nie wyzbył się w korespondencjach młodzieńczej radości i charakterystycznego poczucia humoru.

Jan Paweł II dawał nadzieję ludziom w każdym wieku. Uczył, by szanować starszych, niedołężnych i nie pozostawiać ich nigdy, gdy cierpią. Oni też byli kiedyś młodzi. Skąd o tym wiemy? To nauka płynąca z przesłania pontyfikatu Papieża Polaka, ale nie tylko. Dotarliśmy do dokumentów archiwalnych, które czekają na opracowanie w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL.

Bezcenne dokumenty ze „Świętej Lipki”

Zdjęcia Karola Wojtyły w trampkach, a także listy, wiersze i wspomnienia. To unikatowe  dokumenty tworzone od lat 50. ubiegłego wieku do czasu śmierci św. Jana Pawła II, które obrazują fenomen grupy ludzi inspirowanych przez Karola Wojtyłę do pogłębiania swojej wiedzy i wiary.

„To materiały, które gromadzili członkowie nieformalnego, później sformalizowanego stowarzyszenia o takiej właśnie nazwie «Święta Lipka»” – mówi dr Arkadiusz Adamczuk, kierownik Oddziału Zbiorów Specjalnych Biblioteki KUL.

To między innymi archiwalia zgromadzone przez zastępcę dyrektora Muzeum Narodowego we Wrocławiu Joannę Pietraszko oraz wybitnych profesorów kulowskich - profesora filozofii Jerzego Gałkowskiego i jego małżonkę, profesor psychologii Marię Braun-Gałkowską.

Czym była Święta Lipka?

Sierpień 1958 roku, komunizm trzyma się mocno. Grupa studentów i młodych pracowników KUL, przede wszystkim z wydziału filozofii, organizuje w Świętej Lipce na dzisiejszym pojezierzu warmińsko-mazurskim, obóz naukowy. Chcą razem spędzać czas i toczyć poważne dyskusje o filozofii w ujęciu chrześcijańskim. Na obóz zapraszają wybitnych profesorów. „Trafia tam m.in. uwielbiany przez studentów, ksiądz profesor Karol Wojtyła" – mówi dr Adamczuk. Na jednym ze zdjęć widać poważną dyskusję leżących na łące wybitnego logika ks. profesora Kamińskiego i ks. Wojtyłę. Zdjęcia są tak jak w rodzinnym albumie opatrzone osobistymi podpisami: „Ksiądz Kamiński w ataku. Okazuje się, że przeciwnik nie daje się pokonać. Głowę zwiesił, niemy”.

Do „Świętej Lipki” należeli historycy, historycy sztuki, socjologowie, psychologowie, ale przede wszystkim filozofowie, którzy później rozproszyli się po całej Polsce, ale nigdy nie zaprzestali kontaktu z Wujem, Janem Pawłem II.

„W jednej z tych teczek widnieje spis tych ludzi, których łączyła wspólna pasja do filozofii, rozumianej jako podstawa życia. Filozofii, która daje pewne ramy do życia szlachetnego, życia chrześcijańskiego, w poszanowaniu człowieka od narodzin aż do śmierci. Taką uprawiał i według niej nauczał  Karol Wojtyła" – mówi dr Adamczuk.

Materiały pokazują wzajemne relacje członków stowarzyszenia. To nie tylko zdjęcia, ale także osobiste listy pisane do papieża Jana Pawła II, a także listy Jana Pawła II, pod którymi podpisywał się Wasz Wuj. „W tym środowisku Wojtyłę nazywano Wujem lub Wujkiem" - wyjaśnia dr Adamczuk.

Co najcenniejsze w tym archiwum? „Oczywiście zdjęcia są bezcenne, one są dokumentem chwili. Na przykład ksiądz Karol Wojtyła uchwycony w tańcu czy dyskutujący na łące z wybitnym teologiem. Czy zdjęcie ks. Wojtyły w trampkach pepegach. Ale o tym zbiorze trzeba myśleć jako o całości" – uważa dr Adamczuk, bo archiwum Świętej Lipki dokumentuje pewien fenomen grupy intelektualistów, którzy w 1958 roku w trudnej rzeczywistości państwa komunistycznego nie bali się rozmawiać o wierze i Bogu. A to niekoniecznie podobało się władzy.

Przesłanie Świętego z Lipki

Dokumenty zgromadzone w Bibliotece KUL pokazują ludzi, których inspiruje ksiądz profesor Karol Wojtyła. Inspiruje ich do pracy nad swoim życiem, do pracy nad rozwinięciem swojego intelektu, ale przede wszystkim do rozwijania swojej wiary, do budowania swojej postawy chrześcijanina w świecie i do tego, by być wiernym w przyjaźni do końca życia. „W korespondencji z Watykanu troszczy się o ich rodziny, o ich zdrowie. Deklaruje modlitwę i też o nią prosi, bo na niej opiera posługę dla świata i Kościoła".