Postępy i trudności w tłumaczeniu Biblii na języki tubylcze w Meksyku. „Trzeba dobrze znać oryginalną kulturę”

Kardynał Felipe Arizmendi Esquivel, emerytowany biskup San Cristóbal de las Casas w stanie Chiapas, przewodził inicjatywom meksykańskich biskupów, aby przynieść słowo Boże społecznościom tubylczym. Powiedział, że od czasu pierwszego tłumaczenia w 2003 r. na język tzeltal, którym mówi ponad pół miliona ludzi, Konferencja Biskupów Meksyku ułatwiła całkowite przetłumaczenie Biblii w 2015 r. na język tzotzil używany w regionie Zinacantán oraz Nowego Testamentu na język tzotzil używany w regionie Huixtán, oba w Chiapas.

Dodał, że w tym roku osiągnięto całkowite tłumaczenie na język tzotzil z regionu San Juan Chamula, „którym mówi około 350 tys. osób”. Ekumeniczne tłumaczenie ksiąg deuterokanonicznych zostało również wykonane na język ch’ol, we współpracy z Towarzystwami Biblijnymi.

Pomimo tego postępu i faktu, że istnieją częściowe tłumaczenia wykonane przez lokalnych księży, kardynał zauważył, że wiele z nich „nie zostało przedstawionych do zatwierdzenia przez Konferencję Biskupów”.

Powiedział, że nahuatl, najpopularniejszy język tubylczy w Meksyku „z prawie 2 milionami użytkowników”, ma co najmniej sześć protestanckich wersji Biblii, ale „nie ma żadnej katolickiej [wersji]”.

„Przez stulecia katolicy przywiązywali większą wagę do celebracji liturgicznych niż do troski o to, aby słowo Boże dotarło do tych zmarginalizowanych języków” – zauważył kardynał.

Kard. Arizmendi wyjaśnił, że jednym z największych wyzwań w tym procesie jest to, że „wiele słów biblijnych jest trudnych do przetłumaczenia na jakikolwiek język”. W przypadku języków tubylczych jest to jeszcze bardziej skomplikowane, ponieważ „trzeba dobrze znać oryginalną kulturę, aby znaleźć sposób, aby tłumaczenie było wierne tekstowi biblijnemu i lokalnej kulturze”.

Jako przykład podał wyrażenie „«Słowo stało się ciałem», które samo w sobie jest niewytłumaczalną tajemnicą, musi zostać przetłumaczone w taki sposób, aby treść została wyrażona w terminach specyficznych dla kultury tubylczej”. To samo dzieje się z innymi terminami, takimi jak „chrzest, ksiądz, dziewica, Eucharystia, biskup, diakon, grzech, zbawienie itp.”, wyliczał kardynał.

Pomimo tych wyzwań kard. Arizmendi podkreślił, że zarówno już zatwierdzone tłumaczenia, jak i lokalne wersje wykonane w różnych językach zostały „bardzo dobrze przyjęte przez ich użytkowników”.

Ci, którzy mówią tymi językami „czują się uznani przez Kościół i że ich kultura ma wartość”, co, dodał, „pomogło im mieć większą pewność siebie i poczuć, że Kościół bierze ich pod uwagę”.

Źródło: Catholic News Agency