Kobiety i nauka

Wiedza naukowa przez długie wieki była prawie wyłączną domeną mężczyzn, zasadniczo niedostępną dla kobiet.

Dopiero od drugiej połowy XIX w., a więc odkąd zaczęto pozwalać kobietom na zdobywanie wyższego wykształcenia — wystarczy pomyśleć, że w 1867 r. École Polytechnique w Zurychu, dużo wcześniej niż analogiczne prestiżowe instytucje europejskie, wyraziła zgodę na przyjmowanie na studia kobiet — liczba uczonych kobiet w krajach zachodnich stała się pokaźna. Walka kobiet o możliwość studiowania na uniwersytecie nieprzypadkowo wiąże się z ich emancypacją: dopiero w XX w. duża liczba kobiet zaczyna studiować nauki ścisłe i medycynę. Jest zatem zrozumiałe, dlaczego wybitne kobiety w przeszłości zajmowały się naukami humanistycznymi, lecz rzadko były uczonymi. Trudno jest bowiem rozwijać wiedzę naukową bez solidnego przygotowania i poza murami instytucji uniwersyteckich.

Historia odnotowała kilka dziesiątków uczonych kobiet w starożytności, tylko niespełna dziesięć w średniowieczu, głównie mniszek, prawie żadnej w okresie od 1400 do 1500 r., 16 w XVII w., 24 w XVIII w., 108 w XIX w. Wkład kobiet w postęp nauki w XX w. był natomiast znaczący, choć niewolny od przeszkód, i liczne są wielkie uczone, których nazwiska wiążą się z fundamentalnymi odkryciami w dziedzinie fizyki, astrofizyki, informatyki, medycyny i biologii, lecz im wyżej w hierarchii naukowej, tym bardziej procent kobiet maleje. W Europie na przykład 60 procent badaczy w dziedzinie biologii stanowią kobiety, ale z tej większości zaledwie 6 procent kieruje liczącymi się laboratoriami. Jednakże te, które się wyróżniły, wyróżniły się naprawdę, nie tylko z punktu widzenia naukowego, ale i ludzkiego, co nie zawsze udaje się badaczom mężczyznom.

Tematowi kobiet-naukowców poświęcony jest styczniowy numer dodatku do Osservatore Romano: Kobiety Kościół Świat

opr. mg/mg