O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży

Wskazywanie możliwości edukacyjnych młodzieży, a zwłaszcza religijnej formacji młodych jest jednym z ważnych wyzwań stojących przed Kościołem w duszpasterzowaniu i pracy wychowawczej. Refleksję nad tymi zadaniami podjął ks. Jerzy Bagrowicz, profesor UMK w Toruniu, a jej wyniki opublikował w monograficznym dziele, które warto polecić uwadze chrześcijańskich edukatorów i wychowawców młodzieży.

Wychowanie religijne tylko wtedy może być owocne, twierdzi autor, gdy jest oparte na prawidłowo rozwiniętej osobowości wychowanka. Dlatego formacja religijna młodzieży w procesie nauczania i wychowywania powinna służyć rozwojowi człowieka. Stąd mniemanie, że troska o religijny rozwój, o życie z wiary może prowadzić do osłabienia ludzkiego wymiaru życia, wartości czysto naturalnych, jest poglądem absurdalnym. Niebezpieczne byłoby również sztuczne podtrzymywanie rozdziału wychowania religijnego od wychowania "czysto ludzkiego". Stąd wynika potrzeba integralnego ujęcia celu nauczania i wychowania chrześcijańskiego. Od czasu, gdy nauczanie religijne jest znowu obecne w szkolnym systemie edukacji, zauważamy odrabianie zaległości w refleksji pedagogicznej inspirowanej personalizmem. Dla zrozumienia chrześcijańskiej praktyki wychowawczej kluczowym jest ukazywanie biblijnych źródeł koncepcji wychowania oraz nauki Kościoła, zwłaszcza od czasu wydania w 1929 roku encykliki papieża Piusa XI O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży. Przemiany zachodzące we współczesnym świecie mają wpływ zarówno na rozwój nauk psychologicznych i pedagogicznych, jak i na refleksje w łonie Kościoła, szczególnie zainspirowane myślą II Soboru Watykańskiego. Zmieniające się uwarunkowania współczesności przynoszą nowe modele katechezy, które są rezultatem poszukiwania języka przekazu, zrozumiałego dla odbiorcy zbawczego orędzia, nawiązują do mentalności i egzystencjalnych zapotrzebowań młodych. Dlatego pojawił się nurt nazwany antropologicznym, akcentujący potrzebę nawiązywania do problemów, którymi żyje młode pokolenie, dorastające w świecie stechnicyzowanym i pluralistycznym. Jednocześnie nastąpiło odrzucenie modelu katechezy, w której katechizowany byłby tylko biernym odbiorcą, a nauczyciel religii tylko "informatorem". Otwarcie katechezy na potrzeby młodych, poszukujących własnej drogi i miejsca w życiu, jest bliskie pedagogice religijnej nazywanej konfesyjno-dialogiczną. Autor prezentowanej pozycji dostrzega także diakonijny (służebny) wymiar nauczania religijnego młodzieży, który dziś nazywa się "diakonią kulturową" lub "bezinteresowną pedagogiką religijną", która oprócz celów bliskich wierzącym, realizuje cele ogólnospołeczne czy ogólnokulturowe. Przemiany szkolnictwa europejskiego, w tym reformowanie polskiej szkoły, nastawione coraz bardziej na kształcenie przydatne do zatrudnienia, wymagają dopełnienia humanistycznego oraz religijnego wymiaru wykształcenia i formacji. Powrót nauczania religii do szkoły w Polsce nie stanowi dla nikogo zagrożenia, ale stwarza szczególną szansę dla edukacji młodych, pojętą bardziej integralnie. Model konfesyjno-dialogiczny katechezy szkolnej jest formą misji Kościoła w środowisku szkolnym, zorientowaną na człowieka. Edukację religijną ujmuje się w tym modelu, prezentowanym przez prof. Bagrowicza, jako edukację rozumiejącą, która ma służyć odnowie ludzkiego życia i bytowania w świecie.

opr. mg/mg