Rok liturgiczny

Danuta Wróbel,  Ks. Damian Wojtyczka

ROK  LITURGICZNY

dla  klasy  VI  i  gimnazjum

Cele:  przybliżenie uczniom układu roku liturgicznego, utrwalenie wybranych uroczystości i świąt, z umiejscowieniem ich w odpowiednim okresie, a także zachęcenie dzieci i młodzieży do samodzielnego zapoznawania się z postaciami wybranych świętych.

Uczniowie poznają treści samodzielnie, zaś z układem roku liturgicznego zapoznają się przez systematycznie aktualizowaną gazetkę ścienną.

Część: Uroczystości, święta i wybrane wspomnienia powinna zawierać dwutygodniowe wykazy wybranych uroczystości, świąt i wspomnień. Przy czym jedna rubryka to kalendarz na tydzień bieżący, a druga - na tydzień następny. Można również przygotować krótkie życiorysy świętych wraz z przedstawiającym ich obrazkiem (dobrze spełnią tę rolę życiorysy podawane w "Liturgii Godzin").

Na drugiej katechezie w tygodniu wszyscy uczniowie przepisują z gazetki uroczystości, święta i wspomnienia na następny tydzień, ci którzy chcą się bardziej zaangażować dodatkowo mogą wykonać zadania podane na tablicy. Ponieważ plan ten wykracza poza program nauczania w wymienionych klasach, zadania traktujemy jako dobrowolne i oceniamy dodatkowo.

Wśród zadań znajdą się następujące polecenia:

• napisz krótki życiorys wybranego świętego (jeżeli nauczyciel nie podał go na gazetce);
  
• rozszerz podaną biografię o ciekawe fakty z życia;
  
• opisz zmiany zaistniałe w liturgii i w wystroju kościoła (przy zmianie okresów liturgicznych);
  
• scharakteryzuj, opisz nabożeństwa odprawiane w kościele, ułóż własne rozważanie do tajemnicy różańca, stacji drogi krzyżowej (w październiku, maju, Wielkim Poście, w czerwcu);
  
• napisz, skąd wzięła się nazwa: "roraty" i czym one są (w Adwencie).
  

Wymienione wyżej zadania są przykładami do wykorzystania. Każdy katecheta, który zechce realizować ten plan, potrafi uwzględnić zapewne jeszcze inne propozycje.

Na czas wakacji możemy zaproponować młodzieży, by sama zapisała daty i nazwy przeżywanych świąt, by je odszukała w prasie lub kalendarzach liturgicznych, ewentualnie dyktujemy je sami.

Realizację tego tematu można rozpocząć zarówno we wrześniu, jak i na początku roku liturgicznego.

Na koniec roku szkolnego lub liturgicznego (w zależności, kiedy został rozpoczęty cykl) sprawdzamy zdobyte przez młodzież umiejętności. Możemy to zrobić, wykorzystując poniższy scenariusz katechezy.

ROK  LITURGICZNY  -  POWTÓRZENIE

Cel  dydaktyczny:  utrwalenie układu roku liturgicznego, przypomnienie najważniejszych świąt liturgicznych, uświadomienie zmian, jakie zachodzą w liturgii kościoła w ciągu całego roku.

Cel  wychowawczy:  głębsze zainteresowanie uczniów problematyką liturgiczną.

Metody:  praca w grupach, list, skojarzenia.

Pomoce:  plansze do roku liturgicznego, karty do skojarzeń z rokiem liturgicznym (mogą być wycięte z gazet obrazki kojarzące się z poszczególnymi świętami i uroczystościami), przynajmniej sześć zdjęć przedstawiających różnych ludzi.

PRZEBIEG  KATECHEZY

1.  Modlitwa

2.  Wprowadzenie. Przez cały rok przybliżaliśmy sobie układ roku liturgicznego, wybrane święta i uroczystości; dzisiaj spróbujemy to wszystko zebrać razem. Zacznijmy zatem od właściwego poukładania poszczególnych okresów w roku liturgicznym (cała klasa wspólnie wybiera plansze przedstawiające: Adwent, czas Bożego Narodzenia, czas zwykły, Wielki Post, czas Wielkanocny, czas zwykły).

3.  Teraz pójdziemy trochę dalej (klasę dzielimy na sześć grup i każdej z nich przydzielamy jeden okres liturgiczny). Każda grupa powinna poszukać wśród wybranych plansz tych dni, które zaczynają, kończą przydzielone czasy w roku liturgicznym. Może znajdziecie tam również inne święta i uroczystości przeżywane w "waszym" okresie liturgicznym? Oczywiście możecie posługiwać się zeszytami. Po wykonaniu zadania, uczniowie wieszają wybrane plansze w następnym rzędzie, pod planszami z okresami liturgicznymi.

4.  Jak widzę to zadanie nie było dla was za trudne, dlatego poćwiczmy dalej naszą pamięć (Posiadane karty lub obrazki dzielimy dowolnie na sześć części i każdej grupie przydzielamy jednakową ilość kart). Uczniowie mają za zadanie wybranie tych, które kojarzą się im ze świętami przeżywanymi w "ich okresie liturgicznym", pozostałe karty podają następnej grupie. Po wybraniu wszystkich kart uczniowie prezentują swoje wybory, jeżeli potrafią podać datę wybranego święta, przyznajemy grupie dodatkowe punkty. Karty możemy zawiesić w trzecim rzędzie kalendarza.

5.  Mamy już ułożony cały kalendarz liturgiczny. W ciągu roku przeżyliśmy wiele wzruszeń w Wigilię Bożego Narodzenia, byliśmy z Chrystusem na Drodze krzyżowej - zwłaszcza w Wielkim Poście, byliśmy pełni radości w czasie Wielkiej Nocy, również w czasie wakacji będziemy przeżywać święta. Nie każdy potrafi dostrzec bogactwo, jakie niesie nam cały rok liturgiczny przeżywany we wspólnocie Kościoła. Spróbujcie sobie wyobrazić, że ci ludzie, których przedstawiają zdjęcia (rozdajemy grupom fotografie) uważają, że w kościele nic się nie dzieje, że ciągle jest ta sama nudna Msza św. Napiszcie do nich list, próbując wyjaśnić, czego nie zauważyli w danym okresie liturgicznym, na co powinni w następnym roku bardziej zwrócić uwagę, a może podzielcie się z nimi tym, co wy w tym okresie liturgicznym najbardziej przeżyliście. (Uczniowie prezentują napisane przez siebie listy).

Uwaga! Ponieważ poszczególne zadania dla grupy dotyczą tylko jednego okresu liturgicznego, dobrze byłoby, przed każdym zadaniem zmienić skład grupy, aby uczniowie powtórzyli również inne okresy.

6.  Zapis do zeszytu mogą stanowić dwa pierwsze rzędy kalendarza liturgicznego.

7.  Modlitwa

opr. ab/ab