Święty Franciszek z Asyżu Święty Franciszek z Asyżu - postać historyczna, patron ekologów

Jolanta  Czuchnowska,
Wioletta  Oświecińska,
Jolanta  Ślęczka

ŚW.  FRANCISZEK  Z  ASYŻU
- POSTAĆ  HISTORYCZNA,  PATRON  EKOLOGÓW

dla  klas  IV - V

Jest to konspekt spotkania warsztatowego z korelacją międzyprzedmiotową w zakresie religii, historii i przyrody. Postać św. Franciszka, jego życie i działalność dały możliwość znalezienia wspólnych elementów łączących treści realizowane na tych przedmiotach.

Cel  ogólny:  zapoznanie z życiem i działalnością św. Franciszka z Asyżu.

Cele  dydaktyczne  (operacyjne).  Uczeń:

• potrafi umiejscowić działalność św. Franciszka w danej epoce historycznej (średniowiecze);
  
• zna wydarzenia związane z życiem świętego;
  
• potrafi wskazać cele, które św. Franciszek realizował w swoim życiu;
  
• rozumie znaczenie przesłania św. Franciszka we współczesnym świecie;
  
• zna treść "Kazania do ptaków" św. Franciszka;
  
• potrafi przytoczyć przykłady pozytywnych i negatywnych oddziaływań człowieka na przyrodę.
  

Cele  wychowawcze:

• zastanowienie się i refleksja nad przesłaniem św. Franciszka;
  
• kształtowanie właściwej postawy wobec przyrody;
  
• kształcenie umiejętności współpracy w grupie i uświadomienie odpowiedzialności za wyniki pracy zespołu.
  

Czas  trwania  zajęć:  dwie jednostki lekcyjne.

Metody:

• oparte na pokazie (film, foliogram);
  
• rozmowa;
  
• aktywna praca w grupie;
  
• metoda aktywności kreatywnej;
  
• zabawa dydaktyczna - puzzle;
  
• drama;
  
• sesja plakatowa.
  

PRZEBIEG  KATECHEZY

I.  CZĘŚĆ  WSTĘPNA

1. Powitanie.
   
2. Obejrzenie fragmentu filmu "Rajskie wzgórze", przedstawiającego miejsce kultu św. Franciszka w Asyżu.
   
3. Wprowadzenie do epoki, w której żył św. Franciszek. Krótki rys historyczny na temat sytuacji Kościoła w średniowieczu. W trakcie rozmowy umieszczenie na plakacie napisów: Średniowiecze, Asyż, św. Franciszek.
   
4. Na tle nagrania śpiewu ptaków odczytanie "Kazania do ptaków" św. Franciszka. W nawiązaniu, prezentacja foliogramu przedstawiającego fresk Giotta "Kazanie do ptaków", opatrzonego komentarzem słownym prowadzącego.
   

5. Pogadanka na temat stosunku św. Franciszka do przyrody w oparciu o przytoczony tekst "Kazania do ptaków", z podkreśleniem jego aktualności we współczesnym świecie.
   

II.  CZĘŚĆ  WŁAŚCIWA

1.  Praca w grupach.

Podział na grupy (zespoły tworzone w sposób celowy, przez wskazanie). Rozdanie kart kreatywnych. Praca w grupach zgodnie z instrukcją.

Grupa I i II: "Św. Franciszek - postać historyczna".

Grupa III i IV: "Św. Franciszek - droga do świętości".

Grupa V i VI: "Św. Franciszek - patron ekologów".

Prace grup I i II wspiera nauczyciel historii, III i IV katecheta, V i VI nauczyciel przyrody.

2.  Prezentowanie przez grupy wykonanych zadań w formie dramy i sesji plakatowej.

3.  Wspólne zaśpiewanie piosenki pt. "Taki duży, taki mały" z repertuaru Arki Noego.

III.  PODSUMOWANIE  ZAJĘĆ

1.  Modlitewne wyrażenie wdzięczności słowami: "Dobremu Bogu - za piękno świata, za słońce i gwiazdy, za wiatr i wodę, za drzewa i kwiaty, za ryby i ptaki, za miłość człowieka".

2.  Ewaluacja - podzielenie się uwagami na temat: "Co sądzę o warsztatach?"

*  Pomoce  i  środki  dydaktyczne

Telewizor, film pt. "Rajskie wzgórze", magnetofon, kaseta z nagraniami śpiewu ptaków, foliogram przedstawiający reprodukcję Giotta "Kazanie do ptaków", plansze, puzzle, stroje i rekwizyty do dramy, zdjęcia i ilustracje przyrodnicze, postać św. Franciszka, papierowe ptaki, hasło "Jakby stale wędrował naszymi ścieżkami" karty kreatywne, tekst hymnu "Pochwała stworzenia", fragmenty Pisma św. i reguł św. Franciszka.

Błogosławieni pokój czyniący, bo nazywani będą synami Boga (Mt 5,9). Nie może poznać sługa Boży, ile ma cierpliwości i pokory, dopóki się wszystko dzieje po jego myśli. Gdy zaś przyjdzie czas, kiedy ci, którzy powinni postępować według jego woli, zaczną mu się sprzeciwiać; ile wtedy okaże cierpliwości i pokory, tyle jej ma, nie więcej.

Błogosławieni ubodzy duchem, bo do nich należy królestwo niebieskie (Mt 5,3). Wielu jest takich, którzy oddając się gorliwie modlitwom i obowiązkom, nękają swe ciało licznymi postami i umartwieniami, lecz z powodu jednego tylko słowa, które zdaje się być krzywdą dla ich ciała, lub z powodu jakiejś rzeczy, której się ich pozbawia, wzburzają się i wpadają w gniew. Ci nie są ubodzy duchem.

Błogosławieni pokój czyniący, bo nazywani będą synami Boga (Mt 5,9). Ci przynoszą naprawdę pokój, którzy wśród wszystkich cierpień, jakie ich spotykają na tym świecie, dla miłości Pana naszego Jezusa Chrystusa zachowują pokój duszy i ciała.

Błogosławiony człowiek, który znosi swego bliźniego z jego ułomnościami, tak jak chciałby, aby jego znoszono, gdyby był w podobnym położeniu. Błogosławiony sługa, który Panu Bogu oddaje wszystkie dobra...

Błogosławiony sługa, który tak kochałby swego brata chorego, który nie może oddać mu przysługi, jak kocha zdrowego, który może mu pomóc.

Pochwalony bądź, Panie mój, ze wszystkimi Twoimi stworzeniami, szczególnie ze szlachetnym bratem naszym słońcem, przez które staje się dzień i nas przez nie oświecasz. I ono jest piękne i świecące wielkim blaskiem: Twoim, Najwyższy, jest wyobrażeniem. Pochwalony bądź, Panie mój, przez brata naszego, księżyc i nasze siostry gwiazdy; ukształtowałeś je na niebie: jasne i cenne, i piękne.

*  Tekst  rozsypanki

Św. Franciszek żył na przełomie XII i XIII w., czyli prawie osiemset lat temu. Jan Bernardone, bo takie było jego prawdziwe imię, był synem bogatego kupca z Asyżu. Lecz zanim stał się świętym, jak wielu ówczesnych chłopców marzył o zostaniu rycerzem. Był bardzo wesoły i pełen energii. Ojciec nie szczędził dla niego pieniędzy. Młodzieniec cały swój czas spędzał ze swoimi rówieśnikami na częstych zabawach. Ciągnął od gospody do gospody i z grupą przyjaciół jadł, pił i słuchał pieśniarzy. Poznawał dzieje rycerzy służących wielkim damom i historie królewskich dworów, a potem do późnej nocy snuł się po uliczkach śpiącego Asyżu i swoimi śpiewami zrywał mieszczan z łóżek.

Ubierał się kolorowo, w kosztowne tkaniny i fantazyjne kapelusze. Wyglądał jak młody książę wystrojony w pstrokate szaty.

Nie dbał o wykształcenie. W przykościelnej szkole nauczył się pisać, "liznął" trochę francuskiego i nieco łaciny.

Jego wielka fantazja i jeszcze większe marzenia pognały go w świat. Brał udział w wojnach, bił się dzielnie, żeby wsławić się wojennymi czynami i zostać rycerzem. Marzył o sławie i wielkich czynach. Widział siebie w pałacowych komnatach, pełnej, lśniącej zbroi, stojącego u boku pięknej, strojnej damy.

Ojciec wiązał z nim wielkie nadzieje i plany. Chciał, aby Franciszek przejął po nim wszystkie interesy i został kupcem.

Pewnego razu Franciszek, jadąc konno, ujrzał na skraju lasu trędowatego w podartej odzieży, o twarzy zeszpeconej przez chorobę. Rzucił mu jałmużnę i pośpiesznie odjechał. Doznawał bowiem zawsze wstrętu, widząc tych okaleczonych ludzi. W drodze jednak przyszła mu do głowy pewna myśl. "A gdyby to był Chrystus - może to On zastąpił mi drogę?" Zawrócił, zsiadł z konia, podszedł do trędowatego nędzarza i ucałował go jak brata. Legenda podaje, że w tej samej chwili żebrak znikł.

To wydarzenie zupełnie odmieniło życie Franciszka. Spędzał już czas nie na zabawie, ale na samotnych rozmyślaniach i modlitwie. Postanowił odbudować pobliski kościółek św. Damiana. Bez zgody ojca sprzedał część towarów ze sklepu i to doprowadziło do konfliktu między nimi. Ojciec wydziedziczył Franciszka.

Odtąd Franciszek ubrany w ubogą szatę wędrował po świecie, głosząc miłość, pokój i ubóstwo. Wielu ludzi przyłączyło się do niego. Prowadzili życie ubogie, nie gromadzili żadnych zapasów, nie mieli nawet własnych mieszkań. Często noce spędzali w grotach skalnych. Cała ta gromada żyła z pracy rąk i tego co im ludzie podarowali.

Z biegiem lat, liczba braci rosła i Franciszek ułożył dla nich regułę, którą zatwierdził papież. Tak powstał zakon Franciszkanów.

Św. Franciszek zmarł, mając zaledwie 46 lat, ale jego dzieło przetrwało do dnia dzisiejszego w postaci zakonów: franciszkanów, bernardynów, klarysek, kapucynów i innych zgromadzeń.

Jolanta Czuchnowska - nauczycielka przyrody z Krakowa; Wioletta Oświecińska - katechetka z Krakowa; Jolanta Ślęczka - nauczycielka historii z Krakowa.

opr. ab/ab