Współpraca z Duchem Świętym — otwieranie się wspólnoty parafialnej na Jego dary i owoce

Cele:

• ukazanie parafii jako żywej wspólnoty;

• uświadomienie potrzeby otwarcia się na dary Ducha Świętego;

• umiejętność dostrzeżenia owoców Ducha Świętego w duszpasterstwie.

I Modlitwa do Ducha Świętego

O tajemniczy Płomieniu,

Źródło miłości i prawdy,

Pocieszycielu strapionych,

Przyjdź do nas, Duchu Najświętszy!

Ożywcza roso w znużeniu,

Ogniu wśród chłodu zwątpienia

I jasne światło nadziei,

Przyjdź do nas, Duchu Najświętszy!⁵

II Odczytanie sprawozdania z poprzedniego spotkania
III Wprowadzenie w temat

Kluczem do zrozumienia sensu działania parafii jest słowo „współpraca”. Kościół, a więc i wspólnota parafialna, zgodnie z nauczaniem św. Pawła jest jednym organizmem (por. 1 Kor 12)⁶. Każda część owego organizmu ma swoją rolę do odegrania, ale jej istnienie nie miałoby sensu bez odniesienia do innych członków ciała. Rozwój parafii zależy właśnie od współpracy tych, którzy ją tworzą, gdyż stanowi ona duchowy organizm. Możemy wyróżnić dwa rodzaje takiego współdziałania. Pierwszy to ten typowo ludzki, oparty na wzajemnych relacjach: księdza proboszcza z wikariuszami, księży ze swoimi parafianami czy w końcu parafian między sobą. Gdyby jednak poprzestać na tym wymiarze, Kościół byłby jedynie organizacją. Aby był żywym organizmem, potrzebny jest drugi, fundamentalny rodzaj współdziałania, oparty na więzi z Duchem Świętym. To właśnie On, jak wyznajemy w Credo, jest „Panem i Ożywicielem” i nadaje każdej wspólnocie tchnienie życia i Bożego rozwoju. Pierwszym etapem współpracy jest otwarcie się na tego, z którym podejmuje się wspólne dzieło. Jest to widoczne szczególnie w relacjach międzyludzkich. Osoba zamknięta, która boi się wyjść w kierunku drugiego człowieka, pozostaje sama z pracą do wykonania czy swoimi problemami. Otwarcie się na drugiego człowieka wiąże się z zaufaniem mu, a to często wydaje się problemem. Parafialna rada duszpasterska jest szczególnie wezwana do owego otwarcia się na siebie nawzajem, zaufania w podejmowaniu wszelkich decyzji czy konkretnych działań. Jednakże źródłem tego zaufania musi być najpierw otwarcie się na Ducha Świętego. Zmartwychwstały Jezus, ukazując się swoim uczniom zamkniętym z obawy przed Żydami, pozdrowił ich słowami „Pokój wam!” i dodał „Weźmijcie Ducha Świętego!” (por. J 20,19-23). Bez przyjęcia Ducha Świętego każde przedsięwzięcie będzie miało charakter ludzki. Otwarcie się na Jego dary i owoce to wejście na drogę, w której sam Duch Święty będzie prowadził konkretną wspólnotę właściwymi ścieżkami.

IV Fragmenty z Pisma Świętego, Katechizmu Kościoła Katolickiego, inne dokumenty Kościoła

Pismo Święte

Rdz 1,1-5 (świat stworzony przez Boga, działania Ducha Bożego)

Ez 37,1-14 (ożywienie wysuszonych kości)

J 20,19-23 (Zmartwychwstały ukazuje się apostołom)

Dz 2,1-4 (zesłanie Ducha Świętego)

Iz 11,1-2 (dary Ducha Świętego)

Ga 5,22-23 (owoce Ducha Świętego)

Katechizm Kościoła Katolickiego

KKK 737: Posłanie Chrystusa i Ducha Świętego wypełnia się w Kościele, Ciele Chrystusa i Świątyni Ducha Świętego. To wspólne posłanie włącza już idących za Chrystusem do Jego komunii z Ojcem w Duchu Świętym: Duch przygotowuje ludzi, uprzedza ich swoją łaską, aby pociągnąć ich do Chrystusa. On ukazuje im zmartwychwstałego Pana, przypomina im Jego słowa i otwiera ich umysły na zrozumienie Jego Śmierci i Jego Zmartwychwstania. Uobecnia im misterium Chrystusa, szczególnie w Eucharystii, aby pojednać ich z Bogiem i doprowadzić do komunii z Nim, aby przynosili „obfity owoc” (J 15,5.8.16).

KKK 739: Ponieważ Duch Święty jest namaszczeniem Chrystusa, Chrystus — Głowa Ciała — rozlewa Go na swoje członki, aby je karmić, uzdrawiać, ustalać ich wzajemne funkcje, ożywiać, posyłać, by dawały świadectwo, włączać je do swojej ofiary składanej Ojcu i do swojego wstawiennictwa za cały świat. Przez sakramenty Kościoła Chrystus udziela członkom swego Ciała Ducha Świętego i Uświęciciela.

KKK 788: Kiedy uczniowie Jezusa zostali pozbawieni Jego widzialnej obecności, Jezus nie zostawił ich jednak sierotami. Obiecał pozostać z nimi aż do końca czasów i posłał im swego Ducha. Komunia z Jezusem stała się przez to w jakiś sposób jeszcze bardziej intensywna. Udzielając bowiem Ducha swego, braci swoich, powołanych ze wszystkich narodów, ustanowił w sposób mistyczny jako ciało swoje.

KKK 1832: Owocami Ducha są doskonałości, które kształtuje w nas Duch Święty jako pierwociny wiecznej chwały. Tradycja Kościoła wymienia ich dwanaście: „miłość, wesele, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wspaniałomyślność, łaskawość, wierność, skromność, wstrzemięźliwość, czystość” (Ga 5,22-23 Wulg.).

KKK 1845: Siedmioma darami Ducha Świętego udzielanymi chrześcijanom są: mądrość, rozum, rada, męstwo, umiejętność, pobożność i bojaźń Boża.

Inne dokumenty/teksty

Jan Paweł II, fragment encykliki Dominum et Vivificantem

Oto „wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: »Pokój wam!«. A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie, ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: »Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam«. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: »Weźmijcie Ducha Świętego!«” (J 20,19-22). Wszystkie szczegóły tego kluczowego zapisu Ewangelii Janowej posiadają swoją wymowę, zwłaszcza gdy odczytamy je w odniesieniu do słów wypowiedzianych w tymże samym Wieczerniku, u progu wydarzeń paschalnych. W tej chwili wydarzenia paschalne:Triduum Sacrum Jezusa, którego Ojciec namaścił i posłał na świat, dobiegają końca. Chrystus, który na Krzyżu „oddał ducha” (por. J 19,30) jako Syn Człowieczy i Baranek Boży, przychodzi do Apostołów po Zmartwychwstaniu, aby „tchnąć na nich” tą mocą, o jakiej czytam w Liście do Rzymian (por. Rz 1,4). Przyjście Pana napełnia radością zebranych: „smutek ich w radość się obraca” (por. J 16,20), jak On sam im przyrzekł przed swoją Męką. A nade wszystko wypełnia się główna zapowiedź mowy pożegnalnej: zmartwychwstały Chrystus „przynosi” Apostołom Ducha Świętego, dając początek nowemu stworzeniu. Przynosi Go za cenę swojego „odejścia”; podaje im tego Ducha jakby w ranach swojego ukrzyżowania, Zmartwychwstały mówi do nich: „Weźmijcie Ducha Świętego!”.

W perspektywie roku Dwutysięcznego po narodzeniu Chrystusa chodzi o to, ażeby coraz więcej ludzi umiało „odnajdywać siebie w pełni przez bezinteresowny dar z siebie”, wedle przytoczonego wyrażenia Soboru. Chodzi o to, by — pod działaniem Ducha-Parakleta — urzeczywistniał się w naszym ludzkim świecie ów proces prawdziwego dojrzewania w człowieczeństwie w życiu osobowym i wspólnotowym, co do którego sam Pan Jezus, kiedy „modli się do Ojca, »aby wszyscy byli jedno [...], jako i My jedno jesteśmy« [...], daje znać o pewnym podobieństwie między jednością Osób Boskich a jednością synów Bożych zespolonych w prawdzie i miłości”.

ks. Jerzy Szymik: Jak rzecz spuentować? Może wypisami z lektur

Fragmentem z rekolekcji księdza Grzegorza Rysia: „Duch jest jak woda. A podstawową cechą wody (tak przynajmniej twierdzi św. Franciszek) jest — obok jej niezwykłej użyteczności — pokora: »Pochwalony bądź, Panie mój, przez siostrę wodę, która jest bardzo pożyteczna i pokorna, i cenna, i czysta« (Pieśń słoneczna). Otóż tak właśnie: pijemy kawę, herbatę lub kompot; jemy rosół, barszcz czerwony z uszkami lub bigos. Wszystko to nie zaistnieje bez wody, ale uwagę naszą przykuwa jedynie np. wyjątkowy gatunek kawy lub smak ulubionych owoców. Rolę wody odkrywamy dopiero, gdy jej naraz zabraknie: w kranie, w studni, w źródle. Czy nie tak samo jest w naszym życiu duchowym? Jakże łatwo przychodzi nam samym sobie przypisać zasługę w »wypracowaniu« takiej czy innej cnoty; jakże teoretycznym słowem wydaje się nam wtedy »łaska«. Jakiego dna musimy nieraz sięgnąć w życiu, by odkryć źródło siły w prostych znakach sakramentalnych? Mówimy: »modliłem się«, a Paweł mówi — słuszniej (ale wymyka się to naszemu doświadczeniu) — »Duch modli się w nas« (por. Rz 8). Duch jak woda”.

Słynną wypowiedzią metropolity Ignatiosa z ekumenicznego zjazdu w Uppsali w 1968 roku: „Bez Ducha Świętego Bóg jest daleki, Chrystus jest przeszłością, Ewangelia martwą literą, Kościół tylko organizacją, władza panowaniem, posłannictwo propagandą, kult przywoływaniem wspomnień, a postępowanie po chrześcijańsku moralnością niewolników”⁷.

św. Ireneusz z Lyonu, fragment Przeciw herezjom

Tego Ducha Świętego Pan obiecał nam posłać jako Pocieszyciela, aby nas przygotował dla Boga. Jak bez wody nie da się zaczynić suchej mąki i wyrobić z niej jednego ciasta i jednego chleba, tak i my nie możemy stać się jedno w Jezusie Chrystusie bez wody, która przychodzi z nieba. Jak zeschnięta ziemia nie wyda plonu bez wilgoci, tak my, którzy byliśmy suchym drzewem, nie wydalibyśmy owoców życia bez deszczu zesłanego z woli niebios⁸.

o. Antoni Jozafat Nowak OFM, fragment Osoba konsekrowana

Ostatecznie ciało zawsze musi być uległe duchowi. Istnieje duch bez ciała, ale nie sposób, by istniało ciało bez ducha. Wynika z tego, że ciało oderwane od ducha przestaje być ciałem. Powstaje pytanie, jakiemu duchowi ciało jest uległe. Może to być duch tego świata albo też Duch Święty. Ciało uległe Duchowi Świętemu, będące Jego mieszkaniem, jest autentycznie wolne⁹.

V Wprowadzenie do dyskusji

Pismo Święte i Tradycja jednoznacznie wskazują na istotną rolę Ducha Świętego w kształtowaniu się realnej wspólnoty chrześcijańskiej. Nauczanie to zaprasza do refleksji nad aktualnym stanem współpracy każdego z członków PRD i całej parafii z Duchem Świętym oraz do wskazania kierunku rozwoju współdziałania z łaską.

VI Pytania do dyskusji

Jakie owoce Ducha Świętego są widzialne w parafii jako efekt jej działalności duszpasterskiej?

Co wskazuje na fakt, że parafia jest żywym organizmem, a nie jedynie organizacją religijną?

Czy w parafii podejmowane są inicjatywy modlitewne o dary Ducha Świętego, szczególnie dla duszpasterzy?

Jakie działania mogłyby jeszcze bardziej zjednoczyć parafian jako jedną wspólnotę wierzących?

Co zamyka ludzi na siebie nawzajem, ogranicza zaufanie, stwarza podziały?

Czy członkowie PRD czują się szczególnie wezwani do modlitwy do Ducha Świętego, budowania jedności wobec siebie nawzajem oraz we własnych rodzinach i środowiskach?

Czy w nauczaniu parafialnym (homilie, katecheza) podkreśla się istotną rolę, jaką spełnia Duch Święty?

VII Dyskusja
VIII Podsumowanie
IX Sformułowanie zadań duszpasterskich dla parafii
X Wolne wnioski
XI Modlitwa końcowa

Duchu Święty, Boże, Duchu Ojca i Syna, korząc się przed Boskim majestatem Twoim, w obliczu nieba i ziemi, poświęcam Ci i oddaję duszę mą i ciało.
Uwielbiam blask nieskończonej Twej czystości, doskonałość Twojej sprawiedliwości, potęgę Twojej miłości. Ty jesteś światłem i siłą mej duszy, przez Ciebie żyję, myślę i działam. Obym niewiernością łasce Twojej nie zasmucał Ciebie, nie zgrzeszył przeciw Tobie! Spraw, niech nieustannie wsłuchuję się w głos Twój, niech idę za Twymi natchnieniami.

O Duchu Święty. Dawco daru mądrości, oświecaj mnie.
O Duchu Święty. Dawco daru rozumu, pouczaj mnie.
O Duchu Święty. Dawco daru rady, kieruj mną.

O Duchu Święty. Dawco daru mocy, umacniaj mnie.
O Duchu Święty. Dawco daru umiejętności, rozpraszaj moją nieświadomość.
O Duchu Święty. Dawco daru bojaźni Bożej, oswobódź mnie od wszelkiego    grzechu.
O Duchu Święty. Dawco pokoju, obdarz mnie pokojem.

Błagam Cię, Duchu Święty, Boże, udziel mi mocy, abym w każdej chwili mego życia kierował się dobrocią i życzliwością, słodyczą i wiernością, cierpliwością i miłością, radością i wyrozumiałością.
Amen.

ks. Damian Broda
Wydział Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Jana Pawła II

⁵ Hymn brewiarzowy z modlitwy w ciągu dnia III tygodnia psałterza: Liturgia godzin IV, Poznań 1988, s. 502.

⁶ Por. Benedykt XVI, Kościół jest organizmem, a nie organizacją (św. Paweł a sakramenty), http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/audiencje/ag_10122008.html, data dostępu: 17 V 2017 r. Papież Benedykt XVI podczas audiencji generalnej 10 grudnia 2008 r. podkreślił, że „Kościół jest organizmem, a nie organizacją”. Myśl tę można odnieść do istoty parafialnej rady duszpasterskiej bądź w ogóle parafii, które często utożsamia się jedynie z pewną instytucją czy organizacją.

⁷ J. Szymik, Siedem darów Ducha, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/T/TD/7darowd_szymik.html, data dostępu: 17 V 2017 r.

⁸ Ireneusz z Lyonu, Przeciw herezjom, 3,17, w: S.C. Napiórkowski (red.), Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy. Teksty o Matce Bożej, t. 1, Niepokalanów 1981.

⁹ A. Nowak, Osoba konsekrowana, Lublin 2006, s. 492.

opr. ab/ab