Eksmisja z Raju

Stanisław Biel SJ ANIOŁOWIE Medytacje biblijne ISBN: 978-83-7767-911-1 wyd.: Wydawnictwo WAM 2013

Spis wybranych fragmentów Wstęp Strażnik Drzewa Życia w Edenie Fontanna Życia i zakazany owoc Eksmisja z Raju

Eksmisja z Raju

Konsekwencje nieposłuszeństwa okazanego Bogu przez pierwszych rodziców trwają do dnia dzisiejszego (Rdz 3, 16nn). Człowiek utracił bliską przyjaźń i intymność relacji ze Stwórcą. Musi odtąd pracować w pocie czoła. Kobieta w bólu rodzi dzieci. Ludzkim udziałem stało się cierpienie, ból i zło. Ponowna bliskość z Ojcem możliwa jest dopiero przez przejście bramy śmierci. Pomiędzy Bogiem a człowiekiem rodzi się nieprzyjaźń. Grzesznik jest kimś, kto jest oddzielony od Boga. Dawna zażyłość jest już tylko bladym wspomnieniem, a osamotniony człowiek błąka się teraz po opustoszałych zakątkach ziemi i historii. Fałszywa „boskość” człowieka ostatecznie staje się jedynie nędzą i oddaleniem (G. Ravasi).

Po ogłoszeniu wyroku Pan Bóg wydalił człowieka z ogrodu Eden (por. Rdz 3, 23). Ustanowił również stróża drzewa życia: Wygnawszy zaś człowieka, Bóg postawił przed ogrodem Eden cherubów i połyskujące ostrze miecza, aby strzec drogi do drzewa życia (Rdz 3, 24). Cheruby (cherubini) są istotami duchowymi pozostającymi w bezpośredniej bliskości Boga. W wizjach prorockich unoszą Go, albo raczej On na nich zasiada (Ps 18, 11; 99, 1). Ponadto otrzymują od Boga specyficzne zadania.

W ikonografii rajscy cherubini przedstawiani są w różnych postaciach. Ich atrybutem jest niebieski kolor i cztery skrzydła. Jednak artyści odchodzą od tego wzoru. Giovanni di Paolo ukazuje anioła nagiego, podobnie jak pierwszych rodziców. Różnicują ich symbole. Nagość anioła wyraża czystość, niewinność, co symbolizuje kwiat na jego łonie i białe lilie. Tymczasem nagość ludzi oznacza rozwiązłość, grzeszność, nieposłuszeństwo, czego symbolem jest skaczący zając (M. Bussagli).

Rajski stróż wyobrażany bywa jako wręcz agresywny. Na wielu obrazach siłą wypycha Adama i Ewę przez bramę raju do nowego nieznanego im świata, a nawet nie poprzestaje na tym, pędzi przed sobą grzeszników, jak pastuch krowy (M. Bussagli). Odgradza ich od Boga ostrym mieczem.

Jednak Pan Bóg jest bardziej miłosierny niż surowy. Na jednym z anonimowych obrazów artysta przedstawił Go, gdy patrząc z góry, rozkłada ręce w geście bezradności, ale również miłosierdzia. Potwierdza to opis biblijny: Pan Bóg sporządził dla mężczyzny idla jego żony odzienie ze skór iprzyodział ich (Rdz 3, 21). Nałożone przez Boga szaty są symbolem przywrócenia wewnętrznej godności, znakiem i źródłem łaski i nowej zażyłości z Bogiem, a także pewnego zabezpieczenia przed nieprzyjaznym światem. Chociaż kara jest logicznym następstwem winy i konsekwencje grzechu pozostają (człowiek musi pracować wpocie czołai umrzeć), to jednak ostatecznie zwycięży miłość i życie. Śmierć i szatan poniosą klęskę.

Po śmierci strażnik drzewa życia nie będzie już strzegł dostępu do niego. Miecz okaże się niepotrzebny. Przeciwnie: jak wcześniej wyprowadzał grzesznego człowieka przez bramy raju, tak wówczas będzie weń wprowadzał. Zwycięzcy dam spożyć owoc z drzewa życia, które jest w raju Boga (Ap 2, 7).

Pytania do refleksji i modlitwy:

• Jakie są konsekwencje moich grzechów?
• Co sądzę o karze Bożej?
• Czego symbolem jest moja nagość?
• Jaka jest (według mnie) zależność między Bożą karą, sprawiedliwością i miłosierdziem?

opr. ab/ab