Sługa Boży ks. Aleksander Zienkiewicz 'Wujek'

Ks. Józef Swastek

Sługa Boży ks. Aleksander Zienkiewicz „Wujek”

Patron wychowawców i młodzieży zagrożonej dyktaturą relatywizmu

stron: 192
format: 130 x 210
ISBN: 978-83-7485-195-4
Wydawnictwo: Bratni Zew

Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, jest próbą opowiedzenia historii życia sługi Bożego ks. Aleksandra Zienkiewicza „Wujka” (1910-1995), które było pełną głębokiej wiary i oddania odpowiedzią na miłość Boga.

Wywarł on ogromny wpływ na życie duchowe wielu pokoleń wrocławskiej młodzieży zarówno świeckiej, jak i duchownej, w okresie bezbożnego terroru i agresywnego komunizmu.

Z heroiczną dyspozycyjnością i autentyzmem życia ukazywał młodym ludziom, jak w praktyce urzeczywistniać najwyższe ideały Ewangelii – miłość Boga i człowieka.

Nakreślenie charakterystyki życia oraz duchowości człowieka tej rangi co sługa Boży ks. Aleksander Zienkiewicz – rektor Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu, wieloletni wrocławski duszpasterz akademicki, twórca Centralnego Ośrodka Duszpasterstwa Akademickiego „Czwórka”, wykładowca, wybitny kaznodzieja, rekolekcjonista, inicjator i współtwórca Tygodni Kultury Chrześcijańskiej, nie jest rzeczą łatwą, gdyż jego działalności nie da się zamknąć w rutynowych biogramach czy schematach.

Podjął się tego zadania ks. prałat prof. dr hab. Józef Swastek, profesor historii Kościoła powszechnego, wykładowca Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, który wiele faktów z życia sługi Bożego przekazuje jako świadek.

Książka zawiera zbiór fotografii z życia Ks. Aleksandra Zienkiewicza "Wujka"

FRAGMENT:

ŻYCIE I DUCHOWOŚĆ KS. PRAŁATA ALEKSANDRA ZIENKIEWICZA

Ks. prałat Aleksander Zienkiewicz „Wujek” (1910-1995) należy do najwybitniejszych kapłanów i wychowawców archidiecezji wrocławskiej na przestrzeni jej dotychczasowych dziejów. Po roku 1945 wpisał się w historię Kościoła wrocławskiego jako główny duszpasterz młodzieży akademickiej i inteligencji katolickiej. Był twórcą Centralnego Ośrodka Duszpasterstwa Akademickiego „Czwórka” przy ul. Katedralnej 4 we Wrocławiu, gdzie mieszkał i służył młodym ludziom „na nieustannym dyżurze” do 1994 r. Odznaczał się głęboko przeżywaną wiarą, pokorą, ubóstwem materialnym, gotowością do pomocy i heroiczną wręcz dyspozycyjnością.

Odegrał doniosłą rolę w kształtowaniu postaw młodzieży zarówno świeckiej, jak i duchownej, jako świadek Bożej sprawy w trudnych czasach dla narodu i Kościoła w Polsce. Pod tym względem stanowi dla wiernych wzór do naśladowania w czasach dyktatury relatywizmu poznawczego i etycznego. Relatywizm wysuwa postulat takiego życia, jakby Boga nie było. Kwestionuje on istnienie obiektywnych prawd religijnych i moralnych. Ks. Zienkiewicz przeżył totalitaryzm bolszewicki, hitlerowski i komunistyczny. Zostawił niedościgniony wzór, jak można walczyć z zakłamaniem i dwulicowością i jak w praktyce urzeczywistniać najwyższe ideały Ewangelii – miłość Boga i bliźniego.

Nakreślenie charakterystyki życia oraz duchowości człowieka tej rangi co ks. Aleksander Zienkiewicz nie jest rzeczą łatwą, gdyż jego działalności nie da się zamknąć w rutynowych biogramach czy schematach.

POCHODZENIE I STUDIA

Aleksander Zienkiewicz przyszedł na świat 12 sierpnia 1910 r. na Wileńszczyźnie, w zaścianku Lembówka. Był synem Kazimierza († 1971), kowala, a następnie zarządcy majątku hrabiego Tyszkiewicza, oraz Jadwigi Wróblewskiej († 1982), która wywarła największy wpływ na jego życie. W testamencie spisanym w 1993 r. tak o niej mówił: „Gorące dzięki składam mej dobrej i ukochanej Matce ziemskiej, która doświadczeniem swego ewangelicznego życia uczyła wiary w Boga i Chrystusa oraz życia z wiary. Ona była najlepszą wychowawczynią w duchu Ewangelii i kazania na górze”.

Dnia 29 sierpnia 1910 r. został ochrzczony w kościele parafialnym Przenajświętszej Trójcy w Duniłowiczach. Miał ośmiu braci i dwie siostry. Aleksander był najstarszym dzieckiem w rodzinie, w której panowała atmosfera religijna i przywiązanie do polskich tradycji. Na ich straży stała przede wszystkim matka Jadwiga. Ona wpłynęła w dużym stopniu na ducha patriotycznego Aleksandra, umiłowanie Ewangelii oraz na miłość do Matki Boskiej. Mimo trudnych warunków materialnych rodzice dbali o wykształcenie swoich dzieci, w czym pomagała im dalsza rodzina. Warunki bytowe kształtowały w dzieciach poczucie odpowiedzialności. Aleksander jako najstarszy syn wychowywał młodsze rodzeństwo, ucząc je poświęcenia i sumienności w wykonywaniu powierzonych obowiązków.

Wielki wpływ na niego wywarli jego dziadkowie: Marcin Wróblewski i Józef Zienkiewicz. Dziadek Wróblewski był człowiekiem głęboko religijnym. Aleksander widział go często modlącego się na kolanach i po skończonej modlitwie całującego podłogę. Józef Zienkiewicz był wielkim polskim patriotą. Swoją postawą uczył wnuki, aby w trudnych czasach prześladowania wiary i polskości nie zatracili tożsamości wynikającej z polskiego pochodzenia i miłości do Kościoła. W rodzinie Zienkiewiczów było kilku kapłanów: ks. Alfons Zienkiewicz – dziekan z Krynek (dzisiejsza Białoruś), ks. Antoni Zienkiewicz – dziekan z Głębokiego (dzisiejsza Białoruś), błogosławiony ks. Mieczysław Bohatkiewicz i ks. Stanisław Bohatkiewicz (synowie siostry ojca ks. Aleksandra). Rodzina Zienkiewiczów cieszyła się uznaniem i patriotycznym autorytetem wśród okolicznych mieszkańców.

Aleksander Zienkiewicz uczęszczał do szkoły powszechnej w latach 1920-1926 w Duniłowiczach. Edukację rozpoczynał w czasie, gdy ważył się los odrodzonego w 1918 r. – po 123 latach niewoli narodowej – państwa polskiego. Szkołę podstawową ukończył w 1926 r. z ogólnym wynikiem bardzo dobrym. W tym samym roku został przyjęty do Niższego Seminarium Duchownego diecezji pińskiej w Nowogródku. W 1928 r. zostało ono przeniesione do Drohiczyna nad Bugiem i przemianowane na Biskupie Gimnazjum Męskie. Jego założycielem był świątobliwy biskup piński Zygmunt Łoziński, z którym Aleksander Zienkiewicz zetknął się osobiście i który wywarł na nim wielkie wrażenie graniczące z podziwem. Aleksander Zienkiewicz dojrzał w nim męża autentycznej świętości i pokory. Zachował o nim wdzięczną pamięć aż do swej śmierci. Biskup Z. Łoziński starał się być prawdziwym i dobrym ojcem dla swych kapłanów i kandydatów do posługi kapłańskiej. W roku 1957 rozpoczął się w Rzymie jego proces beatyfikacyjny. Jednej z sal, w której ks. A. Zienkiewicz pracował z młodzieżą akademicką we Wrocławiu w gmachu przy ul. Katedralnej nr 4, nadał miano Sali im. biskupa Zygmunta Łozińskiego.

Droga Aleksandra Zienkiewicza do kapłaństwa nie była łatwa. Jego powołanie było trudne, najeżone różnymi trudnościami i wątpliwościami. Od dzieciństwa żywo interesowała go liturgia. Jako kilkuletni chłopiec, wraz z rówieśnikami, urządzał inscenizowane nabożeństwa i procesje. Pociągała go zawsze praca z młodzieżą, co potwierdzają jego słowa: „Ilekroć przeżywałem zwątpienia, tylekroć uświadamianie sobie tego powołania utwierdzało mnie w przekonaniu, że właśnie jako kapłan będę mógł na tym polu być najbardziej użyteczny”.

W 1931 r. Aleksander Zienkiewicz złożył państwowy egzamin dojrzałości w Drohiczynie nad Bugiem i został przyjęty do Wyższego Seminarium Duchownego im. Świętego Tomasza z Akwinu w Pińsku. W czasie jego studiów filozoficzno-teologicznych funkcję rektora pełnili: ks. Jan Wasilewski (do r. 1936) oraz ks. dr Aleksy Petrani, jeden z największych polskich kanonistów i profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jednym z jego profesorów był ks. Emil Kantak, jeden z najznakomitszych historyków polskiego Kościoła. Tu tkwi jedna z przyczyn zamiłowania Aleksandra Zienkiewicza do historii Kościoła, szczególnie na ziemiach polskich. Jego kolegami kursowymi, wraz z którymi został na sesji 17 marca 1938 r. dopuszczony do święceń kapłańskich, był ks. prof. Władysław Hładowski, wieloletni rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie i pracownik naukowy Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, ks. Władysław Grobelny, ks. Jan Jezierski, ks. Kazimierz Korecki, ks. Antoni Leusz i ks. Bolesław Miłkowski.

Funkcję ojca duchownego pełnił w czasie jego pobytu w Seminarium Pińskim ks. Edward Juniewicz (1931-1936) oraz ks. Kazimierz Dąbrowski TJ (1935-1939), który był równocześnie wykładowcą teologii ascetycznej i mistycznej, a w roku akademickim 1937/38 wykładał także katechetykę i homiletykę. Wygłaszał on do alumnów konferencje religijne i ascetyczne oraz przeprowadzał z klerykami osobiste rozmowy. Z konferencji tych Aleksander robił notatki, które później wykorzystywał. Spowiednikami kleryków w roku 1937/38 obok ojca duchownego byli: ks. kan. Fabian Szczerbicki, ks. kan. Stanisław Pietkiewicz i ks. Edmund Roszak TJ. Aleksander Zienkiewicz pełnił w tym roku urząd seminaryjny dziekana.

W czasie studiów należał do bardzo zdolnych i pracowitych studentów. Pragnął dobrze przygotować się do pracy kapłańskiej tak pod względem duchowym, jak i naukowym. Obok nauk teologicznych interesowały go w sposób szczególny psychologia, literatura piękna i młodzieżowa. Przyswajał także wiedzę świecką, szczególnie psychologiczno-wychowawczą, różnych autorów, również o odmiennych poglądach. W tym okresie należał do Koła Alumnów Harcerzy. Na organizowanych imprezach seminaryjnych, mających związek z ważniejszymi wydarzeniami z historii Polski, wygłaszał referaty. Z zachowanego programu akademii ku czci św. Tomasza z Akwinu w Wyższym Seminarium Duchownym w Pińsku (z dnia 7 marca 1932 r.) wynika, że brał czynny udział w dyspucie filozoficznej „De causalitate” jako oponent (obok W. Glińskiego i J. Karaluka). W 1936 r. wziął udział w obozie dla kleryków harcerzy zorganizowanym w Żarnowcu przez naczelnego harcmistrza Rzeczypospolitej ks. Mariana Luzara. Pod koniec piątego roku musiał, wskutek choroby, przerwać studia. Udał się wówczas na urlop zdrowotny do ks. Alfonsa Oleszczuka, proboszcza parafii Nowa Mysz koło Baranowicz.

Po przerwie wrócił do Seminarium Duchownego. Studia teologiczne ukończył w dniu 11 maja 1938 r. z ogólnym wynikiem bardzo dobrym. Święcenia kapłańskie przyjął z rąk ówczesnego ordynariusza diecezji pińskiej biskupa Kazimierza Bukraby, w dniu 3 kwietnia 1938 r., w katedrze pińskiej pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Data święceń przeniesiona została z Wielkiej Soboty na Niedzielę Męki Pańskiej w związku z uroczystością kanonizacji błogosławionego Andrzeja Boboli 17 kwietnia 1938 r. w Rzymie. Rekolekcje przed święceniami prowadził ks. Jan Wasilewski. Po otrzymaniu święceń ks. Zienkiewicz został wyróżniony przez biskupa i jako jedyny z neoprezbiterów udał się z pielgrzymką do Rzymu, aby wziąć udział w uroczystej kanonizacji św. Andrzeja Boboli. W tym samym dniu przy jego grobie w kościele Il Gesù w Rzymie odprawił Mszę św. prymicyjną.

Ks. Aleksander Zienkiewicz otrzymał pierwszą nominację na kapelana biskupa ordynariusza Kazimierza Bukraby oraz sekretarza Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży w Pińsku, a w Kurii Diecezjalnej w Pińsku pomagał sekretarzowi generalnemu Akcji Katolickiej ks. kanonikowi Kazimierzowi Łomackiemu. Jednakże praca biurowa nie odpowiadała młodemu, rwącemu się do duszpasterstwa, szczególnie młodzieżowego, kapłanowi.

Info o autorze: Ks. prałat prof. dr hab. Józef Swastek - profesor historii Kościoła powszechnego, wykładowca Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu

opr. aś/aś