Kościół i seks według "Polityki"

W numerze 21 „Polityki” (25.05.2002) ukazał się tekst Adama Szostkiewicza pt. „Różowe i czarne — Kościół wobec seksu”. Jest to tekst, który stanowi przykład karykaturalnego wręcz prezentowania stanowiska Kościoła katolickiego w kwestii ludzkiej seksualności. Swoje wywody autor opiera na trzech założeniach. Twierdzi on, że w sprawach seksu Kościół występuje przeciw przyjemności, przeciw autonomii moralnej jednostki oraz przeciw sztucznej (jedynie!) antykoncepcji. Przyjrzyjmy się bliżej tym twierdzeniom.

Po pierwsze, sprawa przyjemności. Otóż istnieje zasadnicza różnica między doraźną przyjemnością a trwałą radością życia. Osiąganie doraźnej przyjemności (np. przez współżycie seksualne czy przez sięganie po narkotyk) może doprowadzić do trwałego cierpienia (np. w formie uzależnień seksualnych czy chemicznych). Z drugiej strony osiągnięcie trwałej radości jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy usatysfakcjonowany jest cały człowiek, a nie jedynie jakaś jego pojedyncza potrzeba czy popęd. Całkiem świadomy tego faktu był Z. Freud, który stwierdził, że dzieci i osoby niedojrzałe psychicznie działają w oparciu o zasadę przyjemności, natomiast ludzie dojrzali kierują się w życiu zasadą realizmu, czyli są zdolni do krytycznej analizy rzeczywistości oraz do wyciągania z niej logicznych wniosków. Kościół kieruje się zasadą realizmu i dlatego przypomina empiryczny fakt, że seksualność może być miejscem wyrażania wiernej i nieodwołalnej miłości oraz miejscem odpowiedzialnego przekazywania życia. Jeśli jednak ktoś traktuje seksualność jako sposób na osiągnięcie doraźnej przyjemności, wtedy staje się ona miejscem wyrażania przemocy (np. gwałt, seksualne wykorzystywanie nieletnich) i sposobem przekazywania śmierci (np. aborcja, choroba AIDS).

Po drugie, sprawa autonomii moralnej jednostki w dziedzinie seksualności. Otóż chrześcijaństwo zawsze broniło i będzie broniło wolności sumienia i autonomii moralnej każdego człowieka. Jednak z drugiej strony również w tej dziedzinie Kościół katolicki kieruje się zasadą realizmu i podkreśla konieczność wychowania ludzi prawego sumienia. Człowiek potrafi bowiem zawężać i zniekształcać swoją świadomość i wrażliwość moralną. Może żyć w ignorancji oraz drastycznie manipulować własnym myśleniem. Może aż tak bardzo oszukiwać samego siebie, że umrze z tego powodu. Większość alkoholików umiera dlatego, że nawet w obliczu bliskiej perspektywy śmierci nie uznali prawdy, iż są uzależnieni i powinni podjąć abstynencję. Podobnie znaczna część osób umierających obecnie na AIDS to ludzie, którzy oszukiwali samych siebie, że prezerwatywa daje „bezpieczny” seks i chroni przed wirusem HIV. Autonomia moralna ma sens jedynie wtedy, gdy dany człowiek przezwycięża ignorancję i naiwność, czyli wtedy, gdy odróżnia zachowania, które go rozwijają od zachowań, poprzez które wyrządza on krzywdę sobie i/lub innym ludziom.

Artykuł A. Szostkiewicza w ”Polityce” to przykład tekstu, który promuje ignorancję i naiwność w odniesieniu do ludzkiej seksualności. W kontekście naiwnie rozumianej moralnej autonomii jednostki autor podtrzymuje równie stary co toksyczny mit, że seksualność jest prywatną sprawą danego człowieka i że w tej dziedzinie dozwolone jest wszystko, na co godzą się obie strony. Tymczasem źle kierowaną seksualnością można wyrządzić aż tak dramatyczne krzywdy, że zachowania w tej dziedzinie podlegają nie tylko ocenie moralnej, ale także kodeksowi karnemu. Podobnie wzajemna zgoda na współżycie nie może być jedynym kryterium oceny zachowań seksualnych człowieka. Przecież współpracujący ze sobą przestępcy też godzą się na to, co robią. Stręczycielstwo czy współżycie dorosłego z osobą poniżej piętnastego roku życia to przykłady zachowań, które nie tylko są niemoralne, ale które stanowią przestępstwo także wtedy, gdy była zgoda obu stron. Czyżby redaktorzy „Polityki” o tym nie wiedzieli?

I na koniec sprawa antykoncepcji. A. Szostkiewicz głosi absurdalną tezę, że Kościół sprzeciwia się jedynie sztucznej antykoncepcji, akceptując natomiast antykoncepcję „naturalną”. Tymczasem Kościół sprzeciwia się wszelkiej antykoncepcji, czyli każdemu działaniu, które ma na celu uczynienie niepłodnym współżycia seksualnego między kobietą a mężczyzną. Nie ma tu znaczenia, czy dążenie do uczynienia niepłodnym aktu seksualnego dokonuje się w sposób sztuczny (np. za pomocą prezerwatywy czy tabletek hormonalnych) czy też w sposób „naturalny” (np. stosunek przerywany). Antykoncepcja jest bowiem z wielu powodów nieodpowiedzialną metodą dążenia do odpowiedzialnego rodzicielstwa. Sięganie po antykoncepcję przynosi bowiem zwykle szkody zdrowotne. Zawsze oznacza rezygnację ze świadomości i wolności w tej dziedzinie życia oraz oszukuje, że daje „bezpieczny” seks. Tymczasem antykoncepcja nigdy nie daje gwarancji, że nie dojdzie do poczęcia dziecka czy do pojawienia się choroby zakaźnej, a już zupełnie nie chroni przed skutkami psychicznymi (np. poczucie krzywdy), moralnymi (np. poczucie winy) czy społecznymi (np. zerwane więzi, zdrady małżeńskie) nieodpowiedzialnego współżycia seksualnego. W tych wymiarach antykoncepcja ma po prostu zerową skuteczność. Kościół proponuje dążenie do odpowiedzialnego rodzicielstwa w oparciu o odpowiedzialne metody. Takie metody nie polegają na czynieniu bezpłodnym aktu seksualnego, lecz na powstrzymywaniu się od współżycia w okresach płodności pary małżeńskiej, jeśli przekazanie nowego życia byłoby w tym momencie działaniem nieodpowiedzialnym.

Trudno uwierzyć, by redaktor „Polityki” nie potrafił zrozumieć stanowiska Kościoła w sprawie ludzkiej seksualności. Można zatem przypuszczać, że powodem napisania omawianego artykułu nie było szukanie prawdy, lecz promowanie naiwności i ignorancji w odniesieniu do ludzkiej seksualności. Tekst A. Szostkiewicza to kolejny przykład promowania toksycznej ideologii, która obiecuje Czytelnikowi iluzję łatwego szczęścia, a w rzeczywistości prowadzi do dramatycznych cierpień i konfliktów. Ile jeszcze osób musi umrzeć na AIDS, ile jeszcze dramatów muszą przeżyć osoby zgwałcone, ile matek poddających się aborcji musi zostać poranionych fizycznie i psychicznie, ile młodych musi jeszcze popaść w uzależnienia seksualne, ile jeszcze przestępstw trzeba popełnić w tej dziedzinie, by wreszcie podjąć w naszym społeczeństwie merytoryczny i mądry dialog na temat wychowania dojrzałej postawy człowieka w sferze seksualnej?

opr. mg/mg