Choć jeden, to wielki

Początek roku jest dla organizacji pożytku publicznego gorącym okresem. To czas, kiedy mogą przekonać Polaków, żeby 1% swojego dochodu przekazali właśnie im.

W tym roku może być im trudniej. Zaufanie do organizacji pożytku publicznego zawiódł Jakub Śpiewak - prezes fundacji Kidprotect zajmującej się pomocą ofiarom pedofilii. Pieniądze przekazywane przez darczyńców wydał m.in. na luksusowe ubrania i zagraniczne wakacje, tym samym doprowadzając fundację do bankructwa. Rozgorzała dyskusja, czy działanie OPP jest dobrze kontrolowane i ma sens. Choć zaufanie Polaków zostało wystawione na próbę, działacze organizacji apelują o dalsze pomaganie.

- Uważam, że wspieranie organizacji pozarządowych, nie tylko organizacji pożytku publicznego, jest niezwykle ważne - zaznacza Hubert Pasiak, członek Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. - Organizacje te w większości działają na rzecz dobra wspólnego. Widzimy codziennie, jak wiele dobrego czynią wokół nas i dla nas. Jako członek Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego mam okazję się przekonać, jak bardzo wspierają one samorządy w rozwiązywaniu lokalnych problemów.

Patrz lokalnie

W skali kraju zarejestrowanych jest ponad 80 tys. organizacji pożytku publicznego - fundacji i stowarzyszeń. Aktywnie działa ok. 60 tys., z czego 40% lokalnie. I właśnie te warto wspierać, bo pieniądze z 1% zostają niejako „u nas”. Doskonałym tego przykładem jest fundacja działająca przy Katolickiej Szkole Podstawowej i Katolickim Gimnazjum w Siedlcach.

- Fundacja NASZA SZKOŁA istnieje już kilkanaście lat - mówi dyrektor Katolickiej Szkoły Podstawowej i Katolickiego Gimnazjum ks. Paweł Siedlanowski. - Od początku jej celem było powołanie do życia szkoły katolickiej. Brakowało odpowiedniego lokalu, ale chyba też woli wsparcia ze strony władz. Udało się w 2012 r. Powstała Katolicka Szkoła Podstawowa i Katolickie Gimnazjum w Siedlcach. Organem prowadzącym jest biskup siedlecki. Dzięki wsparciu fundacji czesne może być refundowane, a co za tym idzie, z oferty edukacyjnej mogą korzystać wszystkie dzieci, także - na czym nam najbardziej zależy - z rodzin niezamożnych, wielodzietnych. Chcemy dać im szansę na lepsze życie - podkreśla.

Możesz sprawdzić

Co ciekawe, nie wszystkie organizacje zebrane środki przeznaczają tylko na działalność statutową. Prawie połowa nigdy nie płaci za pracę na jej rzecz, nikogo nie zatrudnia i w całości opiera się na pracy społecznej. Z wolontariuszami współpracuje 55% stowarzyszeń i fundacji - więcej niż w poprzednich latach. Krąg takich współpracowników to średnio osiem osób.

- Fundacja NASZA SZKOŁA działa non profit, czyli wszystkie pieniądze, jakie otrzymujemy, przeznaczone są na działalność statutową, którą jest wsparcie szkół - podkreśla ks. P. Siedlanowski. - Niestety, wiele fundacji znaczną część dochodu z odpisu 1%, jaki przekazują jej podatnicy, przeznacza na pokrycie kosztów pośrednich, takich jak reklama, wynagrodzenia zarządu itp. Warto czasem, przekazując pieniądze, zajrzeć do statutu danej fundacji i dokładnie przeczytać, w jaki sposób zostaną one zagospodarowane - zauważa.

Coraz trudniej

Stowarzyszenie Klon/Jawor od dziesięciu lat bada kondycję sektora organizacji pozarządowych w Polsce. Wyniki z 2012 r. pokazują, że zmieniają się sfery zainteresowań oraz działania fundacji i - co wydaje się niepokojące - spada znaczenie filantropii.

- Organizacje mają wciąż zróżnicowaną sytuację finansową: obok organizacji działających praktycznie bez żadnych funduszy funkcjonują też takie, których roczne przychody liczone są w milionach - mówi Jadwiga Przewłocka, ekspertka Stowarzyszenia Klon/Jawor.

Od lat ponad 1/3 sektora pozarządowego stanowią organizacje zajmujące się sportem, turystyką, rekreacją i hobby. Zmieniają się natomiast proporcje pozostałych branż. Od kilku lat wyraźnie wzrasta liczba organizacji, których głównym obszarem działania jest kultura i sztuka: obecnie stanowią 17% sektora (w 2004 r. - 12%). Niestety, kurczy się branża pomocy społecznej: jeszcze kilka lat temu stanowiła 10-11% sektora, dziś to zaledwie 6% organizacji.

- Przedstawiciele organizacji wskazują na te same problemy związane z pozyskiwaniem środków i biurokracją, a także brakiem osób gotowych do zaangażowania - podkreśla J. Przewłocka. Potwierdzają to sami zainteresowani.

Warto?

W ostatnich latach wzrosła liczba organizacji narzekających na skomplikowane formalności związane z korzystaniem ze środków finansowych oraz rozbudowaną biurokrację administracji publicznej. Jednak są ludzie, dla których nie jest to problemem i wciąż powstają nowe stowarzyszenia. Hubert Pasiak robi to od wielu lat i wciąż mu się nie nudzi!

- Od 15 roku życia jestem zaangażowany w sektorze pozarządowym, a od kilku lat we wspieranie organizacji i tworzenie nowych - wyjaśnia. - To mój zawód. Uważam się za szczęściarza, bo świat organizacji pozarządowych jest inny, lepszy. Dlaczego? Ponieważ ich działacze to ludzie pozytywni, aktywni. Zamiast biadolić, biorą sprawy w swoje ręce. Uwielbiam ludzi z pasją, a w organizacjach jest ich co nie miara! Jedni mają bzika na punkcie przyrody, inni patriotyzmu, jeszcze inni sportu i turystyki. Można wymieniać i wymieniać... Wspieranie organizacji pozarządowych to przede wszystkim okazywanie im pomocy w realizacji pożytecznych działań, ale również wsparcie dla ich liderów i członków - ludzi z pasją! JAG

Echo Katolickie 9/2013

Warto pomagać

PYTAMY

Annę Chwałek, prezes Stowarzyszenia Wspólny Świat z Białej Podlaskiej, które obejmuje opieką dzieci i młodzież z autyzmem.

Ile z 1% otrzymuje Wasze stowarzyszenie?

Generalnie nie jest to duża kwota, jeśli chodzi o nasz budżet. Do tego - na przestrzeni ostatnich lat - zauważyliśmy tendencję spadkową. Wynika to z tego, że na rynku jest coraz więcej organizacji, a także sami rodzicie, którzy chcą pozyskiwać środki na leczenie czy rehabilitację dzieci, pozakładali subkonta. Niemniej odpis 1% z podatku to około 1/10 naszego budżetu. Jest to tym bardziej ważne, że pozwala nam aplikować o inne, większe środki czy dotacje, bo w ten sposób posiadamy wkład własny.

Próbujecie się reklamować?

By zdobyć środki z 1% w większej skali, musimy inwestować w reklamę. I choć ustawa mówi, że organizacjom pożytku publicznego media powinny udostępniać czas antenowy czy miejsce w prasie za darmo, to tak naprawdę nie spotkałam się z czymś takim. Niestety, prawda jest taka, że większość środków zgarniają duże fundacje. Ten, kto ma pieniądze na dużą reklamę i znaną markę, jak fundacja Polsat czy TVN, a do tego darmowy czas antenowy, dociera do największego grona odbiorców.

Kto Was najczęściej wspiera 1%?

Co ciekawe - bardzo rzadko rodzice dzieci, którymi się opiekujemy. Bo oni zakładają subkonta i własnymi siłami zbierają środki na rehabilitację. Najwięcej przekazują oczywiście mieszkańcy Białej Podlaskiej i okolic, osoby w jakiś sposób z nami związane, np. prowadzące księgowość.

Dlaczego warto wypełniać to pole?

Bo warto pomagać. Warto mieć poczucie, że samemu decyduje się , na co idzie 1% mojego podatku. Wówczas ma się świadomość, na co przeznaczam te pieniądze, a nie wrzucam do ogólnego worka . Bo - wbrew pozorom - ten 1% w skali kraju to naprawdę duże pieniądze.

Defraudacje, jakich dopuścił się prezes fundacji Kidprotect nie powinny nas zrażać?

Zasmuca mnie to, co się stało. Mam oczywiście świadomość, że w każdym środowisku znajdzie się czarna owca, dzieją się różne rzeczy, które wpływają na obraz tego środowiska. Jest to tym bardziej dotkliwe, że dotyczy organizacji pozarządowych, które mają pomagać innym ludziom. Jeden incydent rzutuje na całą działalność, co jest bardzo niesprawiedliwe. Bo przecież OPP są potrzebne i pomagają wielu osobom. Zawsze znajdą się ludzie, którzy patrzą i wyciągają tylko złe rzeczy, a na dobre nie zwrócą uwagi. Winne są również media, które tylko te złe incydenty nagłaśniają, natomiast codzienna, uczciwa i ciężka praca wolontariuszy przez cały rok zazwyczaj jest przemilczana. Nie przypominam sobie, by w którymkolwiek wieczornym wydaniu wiadomości/wydarzeń/faktów mówiło się o tym, jak dużo robią organizacje.

opr. ab/ab