Translacja relikwii

Łacińskie słowo „translatio” w języku polskim znaczy „przeniesienie”, „nadanie”. W języku liturgicznym pojęcie „translacja” związane jest z kultem relikwii świętych. W starożytności chrześcijańskiej przeniesienie relikwii z grobu męczennika i złożenie ich pod ołtarzem (elevatio et depositio corporis) stanowiło formę kanonizacji, czyli wyniesienia na ołtarz. Warto tu przypomnieć, że relikwie to śmiertelne szczątki świętego, a także części jego ubioru i służące mu do użytku przedmioty. Św. Ambroży uważał, że relikwie to szczątki ciała zmarłego, części zewnętrzne jako ochrona i zbroja duszy, zachowane na zmartwychwstanie.

Zwyczaj translacji relikwii męczenników oraz innych świętych i umieszczanie ich w ołtarzu powstał w Kościele Wschodnim. Inspiracją mógł być tekst z Apokalipsy św. Jana: „A gdy otworzył pieczęć piątą, ujrzałem pod ołtarzem dusze zabitych dla słowa Bożego i dla świadectwa, jakie mieli” (6, 9). W Europie zapoczątkował go św. Ambroży, który w roku 386 przy poświeceniu kościoła w Mediolanie, złożył w ołtarzu relikwie świętych Protazego i Gerwazego. Zwyczaj bardzo szybko rozprzestrzenił się w całym Kościele. Każda miejscowość, w której budowano nowy kościół zabiegała o relikwie męczenników lub innych świętych. Z czasem doprowadziło to do dzielenia relikwii świętych i umieszczania ich we wszystkich ołtarzach. Translacja relikwii weszła na stałe do  obrzędu dedykacji kościoła i ołtarza. Nie można było budować nowego ołtarza, jeśli nie znaleziono dla niego relikwii.

W odnowionych obrzędach dedykacji nowego ołtarza i kościoła translacja relikwii jest dowolna. Relikwie składa się pod ołtarzem. Obrzędowi towarzyszy śpiew antyfony „Ciała świętych spoczywają w pokoju, a imiona ich żyją na wieki” oraz Psalmu 15: „Kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie?” Podobnie czyni się w przypadku przeniesienia relikwii i wystawienia ich do publicznej czci w kościele już poświęconym (dedykowanym).

Tekst pochodzi z książki ks. prof. Dariusza Kwiatkowskiego, Zaczerpnąć ze źródła wody życia. W świecie liturgicznych znaków, Kalisz 2007

opr. mg/mg