Liturgia: odpowiedzi na trudne pytania (wstęp)

Fragment książki: R. Falsini, "Liturgia, odpowiedzi na trudne pytania", Wydawnictwo M 2002

Rinaldo Falsini

LITURGIA
Odpowiedzi na trudne pytania

Tytuł oryginału: La Liturgia. Risposta alle domande più provocatorie
Tłumaczenie: Beata Nuzzo
© Copyright by Edizioni San Paolo s.r.l., 1998 © Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo "M", Kraków 2002

Imprimatur Kuria Metropolitalna w Krakowie + Jan Szkodoń, Vic. Gen. Ks. Jan Dyduch, Kanclerz Ks. dr Stanisław Szczepaniec, Cenzor L. 35/2002, Kraków, dnia 11 stycznia 2002 r.
ISBN 83-7221-294-5
Wydawnictwo "M" ul. Zamkowa 4/4, 30-301 Kraków tel./fax (012) 269-34-62, 269-32-74, 269-32-77 http://www.wydm.pl e-mail: wydm@wydm.pl Druk: Pracownia AA, pl. Na Groblach 5, Kraków

Wstęp

Jednym z najważniejszych celów generalnej odnowy Kościoła, zainicjowanej przez Sobór Watykański II, była reforma całego sektora liturgicznego, poczynając od Mszy św., która od Soboru Trydenckiego, a więc przez przeszło czterysta lat, pozostała nie zmieniona.

Jest jednak zrozumiałe, że reformując te obrzędy, stanowiące stały punkt odniesienia religijności ludu chrześcijańskiego, należało liczyć się z, nieraz nawet gwałtowną, reakcją wiernych, którzy wyrwani zostali ze swego wielowiekowego stanu pasywności i "szarzyzny" religijnej i zmuszeni do uczestniczenia w dynamicznych, czasem wręcz hałaśliwych, celebracjach.

Pospieszne, a niekiedy wręcz bezładne wprowadzanie zmian, których znaczenie nie zostało w wystarczający sposób wyjaśnione, ani tym bardziej przyswojone, zwiększyło jeszcze bardziej wzburzenie wiernych. Stąd też pytania, protesty, narzekania na śpiewy czy gesty, dla których w ciszy naszych kościołów nie było poprzednio miejsca.

Pomimo upływu ponad trzydziestu lat od wprowadzenia reformy nie można bynajmniej stwierdzić, jakoby sytuacja się już w pełni uspokoiła, a co więcej, z powodu śladów, jakie nie zostały jeszcze wymazane z sumień i z pamięci, a także z powodu krytyki, przedstawianej przez osoby i prasę nieprzychylną soborowi, oraz z przyczyn adaptowania się, po odbytej reformie generalnej, do kultur poszczególnych Kościołów, dziedzina ta wciąż jeszcze wzbudza wiele emocji.

Dlatego też zdecydowaliśmy się przedstawić tu serię pytań, wraz z odpowiedziami, jakie w ciągu kilku ostatnich lat publikowane były na łamach tygodnika "Famiglia Cristiana" (Rodzina Chrześcijańska), uznając tę inicjatywę wydawniczą za użyteczną okazję do dalszych przemyśleń na ten temat.

Zebrany materiał, choć wydaje się różnorodny, w rzeczywistości jednak koncentruje się na podstawowych punktach praktyk religijnych: celebracji Mszy św., sakramentach pokuty i Eucharystii, realizacji i skuteczności reformy liturgicznej.

Zamieszczone tu pytania są świadectwem tego, że reforma liturgiczna jest wciąż jeszcze w fazie wprowadzania w życie, w drodze do celu, jaki może być dany jedynie przez Boga.

Korzystając z okazji, pragnę podziękować Autorom listów, którzy poprzez swe pytania pomogli mi oraz taką mam nadzieję również i Czytelnikom tej książki, postrzegać z większą jasnością rzeczywistość tej reformy.

Spis treści
Wstęp	5
Część pierwsza EUCHARYSTIA, ŹRÓDŁO I SZCZYT ŻYCIA KOŚCIOŁA	7
Co zmieniło się w zakresie obrzędów eucharystycznych od czasów Ostatniej Wieczerzy Jezusa do chwili obecnej?	9
"To czyńcie na moją pamiątkę"	9
Lekcjonarze i mszały	11
Reformy soborowe	12
Pascha żydowska a celebracja chrześcijańska	15
Warunki, jakich należy przestrzegać	16
Hybrydyczny związek	17
Chrystus naszym Barankiem	18
Eucharystia a odpuszczenie grzechów	19
Zgodność z nauką Chrystusa	19
Szczere nawrócenie	21
Uczta pojednanego Kościoła	21
Czy osoba świecka może czytać Ewangelię podczas Mszy św.?	23
Rola kapłanów i rola wiernych	24
Urzędy służebne	25
Słowo Boże	26
Dlaczego podczas Mszy św. wygłaszana jest homilia?	27
Sobór Watykański i nowe wymagania	27
Dlaczego homilia jest obowiązkowa	29
Bierni wierni?	30
Czy osoby świeckie mogą rozdawać Komunię św.?	31
Przyczyny zmian	32
Wybór osób pełniących taką służbę	33
Służba w Kościele	34
Ile razy w ciągu dnia można przyjmować Komunię św.?	37
Podczas czy poza celebracją eucharystyczną?	37
Horyzonty wiary	39
Eklezjalne uczestnictwo w obrzędzie	39
Czy można przystępować do Komunii św., nie spowiadając się?	41
Grzech ciężki	41
Rozmaite formy pokutne	43
Celem jest nawrócenie	44
W służbie ołtarza liczy się przygotowanie	47
Błędy przeszłości i chęć ich naprawy	48
Taka sama godność, rozmaite funkcje	49
Kształtować, nie improwizować	49
Msza św. w telewizji: rozmaite wątpliwości oraz propozycje	51
Wątpliwości Konferencji Episkopatu Włoskiego	52
Ludzka i duchowa użyteczność	53
Nowa ewangelizacja	54
Muzyka podczas Mszy św. nie tylko organowa	57
Na pierwszym miejscu musi być zgromadzenie	58
Część liturgii przeznaczona na śpiew	59
Możliwości adaptacji	60
Śpiew nie przeszkadza Komunii, ale ją wspomaga	63
Problemy osób w podeszłym wieku	63
Wybór Psalmów	65
Oznaka braterstwa i radości	66
Przekłady tekstów i pieśni mszalnych	67
Nowa świadomość eklezjalna	67
Korekty i modyfikacje	69
Krajowy repertuar	70
Zwyczaj składania ofiary za Mszę św. a Msze "zbiorowe"	71
Msze św. w szczególnych intencjach	72
Za Mszę się nie płaci	73
Gest chrześcijańskiego miłosierdzia	74
Gregoriańskie Msze za zmarłych	77
Opowiadania św. Grzegorza	78
Interwencje Kościoła	79
Wszystko w rękach Boga	80
Ołtarz zwrócony do ludu: takie jest jego właściwe miejsce	83
W centrum zgromadzenia	84
Symbol Chrystusa	85
Uczta eucharystyczna	86

Część druga SAKRAMENTY JAKO DOŚWIADCZENIE ŁASKI	87
Czy prawdą jest, że protestanci odrzucają sakramenty?	89
Rozwinięcie dialogu pomiędzy Kościołami	89
To, co odrzucił Luter	91
Wszystko ma źródło w Chrystusie	92
O chrzcie dzieci decydują wyłącznie ich rodzice	93
Musi być zagwarantowana odpowiednia edukacja	94
Pomoc w dokonaniu osobistego wyboru	95
Bóg miłuje również i osoby nie ochrzczone	96
Chrzest dzieci: a wiara rodziców?	97
Pełne przystąpienie do Chrystusa	98
Konieczne jest przygotowanie	99
Podtrzymywać dialog	100
Kiedy narodziła się spowiedź?	103
Spowiedź publiczna i prywatna	104
Reforma soborowa	105
Głoszenie Bożego miłosierdzia	106
Istnieje nie tylko spowiedź indywidualna	109
Rytuał wspólnotowy	110
Niezbędne warunki	111
Przygotowanie dzieci	112
Dlaczego nie zmienił się "Akt żalu"?	115
Wprowadzona już poprawka	115
Dominacja biblijnej wizji sakramentu pojednania	117
Zbyt wiele "ludzkich" słów	118
Dlaczego mamy spowiadać się kapłanowi, który przecież też jest grzesznikiem?	121
Ten sam problem w Kartaginie	122
Uwypuklenie Bożej łaski	123
Duszpasterze, nie sędziowie	124
Czy wystarczy "spowiadać się" tylko przed Bogiem?	127
Niewłaściwe określenie	128
Wykwalifikowany szafarz	129
Reforma soborowa	130
Czy można spowiadać się podczas Mszy św.?	133
Fatalny zwyczaj	134
Grzechy powszednie i ciężkie	135
Droga do nawrócenia	136
Świadkowie bierzmowania	137
Prawo i zdatność	138
Można się bez niego obyć	139
Osoba o przykładnym życiu	140
Lokalne zwyczaje związane z celebracją sakramentu małżeństwa	143
Od obrzędu domowego do kościelnego	144
Nowości przewidziane przez Sobór Trydencki	145
Projekt reformy we Włoszech	146
Dlaczego diakoni mogą się żenić, a księża nie?	149
W służbie wszystkich	150
Współpracownicy biskupa	151
Stosowność celibatu	151
Dlaczego kobieta nie może być kapłanem?	153
Przeszkoda dla ekumenizmu?	154
Zachowanie się Jezusa	155
Powołanie, nie rewindykacja	156

Część trzecia ODNOWA SOBOROWA	157
Ten, kto odrzuca Sobór Watykański II, jest poza Kościołem	159
Lawina zarzutów	160
Znaczenie Soboru Watykańskiego II	161
Boża łaska	161
Liturgia: reforma jeszcze nie w pełni zasymilowana	163
Przezwyciężyć uprzedzenia	164
Niejednolita sytuacja	165
Osobisty udział	165
Społeczeństwo, które odeszło od chrześcijaństwa: wina reformy liturgicznej?	167
Uogólnione zarzuty	168
Spotkanie, nie separacja od Boga	169
Już w Trydencie chciano dokonać pewnych zmian	170
Niedziela jest dniem ważniejszym od innych świąt	171
Celebrowane jest dzieło zbawienia	172
Dzień Zmartwychwstania	173
Rozporządzenia Kościoła lokalnego	174
Dlaczego nie istnieje święto zadedykowane Bogu Ojcu?	177
Imię Boga Ojca jest w każdej modlitwie	177
Trzy Osoby Boskie, lecz jedyny Bóg	179
Świętujemy historię zbawienia, nie idee	180
Dlaczego różni święci w różnych kalendarzach?	183
Centrum stanowi Wielkanoc	183
Rewizja Martyrologium	185
Związki z Kościołem lokalnym	186
Droga Krzyżowa w Koloseum a obraza tradycji	187
Różnorodność kultów	188
Związek ze zmartwychwstaniem	189
Krzyż, narzędzie zbawienia	190
Dlaczego nie mówi się w Kościele o doktrynie dotyczącej odpustów?	191
Błędy i nadużycia popełnione w przeszłości	192
Podstawą jest Chrystus	194
Wspólnota ze świętymi	195
Katechizm Piusa X a nowe katechizmy	197
Przeciwko odnowie	198
Dwa różne konteksty	199
Bogactwo Soboru Watykańskiego II	200
Język liturgii jest zbyt przesiąknięty pierwiastkiem mę- skim?	201
Bóg jest Ojcem i Matką	202
Nie ma tu żadnej sprzeczności	203
Jak wyrażał się Jezus	204
Czy słuszne jest odmawianie pogrzebu katolickiego samobójcom?	207
Zgorszenie spowodowane przez jawnych grzeszników	208
Wierzący, nie święci	209
Troska o rodzinę samobójcy	210