Eucharystia a odpuszczenie grzechów

Rinaldo Falsini

LITURGIA
Odpowiedzi na trudne pytania

Tytuł oryginału: La Liturgia. Risposta alle domande più provocatorie
Tłumaczenie: Beata Nuzzo
© Copyright by Edizioni San Paolo s.r.l., 1998 © Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo "M", Kraków 2002

Imprimatur Kuria Metropolitalna w Krakowie + Jan Szkodoń, Vic. Gen. Ks. Jan Dyduch, Kanclerz Ks. dr Stanisław Szczepaniec, Cenzor L. 35/2002, Kraków, dnia 11 stycznia 2002 r.
ISBN 83-7221-294-5
Wydawnictwo "M" ul. Zamkowa 4/4, 30-301 Kraków tel./fax (012) 269-34-62, 269-32-74, 269-32-77 http://www.wydm.pl e-mail: wydm@wydm.pl Druk: Pracownia AA, pl. Na Groblach 5, Kraków

Eucharystia a odpuszczenie grzechów

• • • • • • 

Jeśli Eucharystia gładzi wszystkie grzechy, a Jezus zaprasza do udziału w uczcie eucharystycznej w celu odpuszczenia grzechów, to po co jeszcze się spowiadać?

Czytelnik dostrzega tu kontrast pomiędzy nauczaniem Kościoła, który przypisuje sakramentowi pokuty moc odpuszczania grzechów, a słowami wypowiedzianymi przez Jezusa podczas Ostatniej Wieczerzy, w których zachęca On do spożywania Jego Ciała i Krwi dla odpuszczenia grzechów. Dlatego też prosi o "jasne i precyzyjne odnośniki ewangeliczne". Nie istnieją jednak żadne szczególne trudności w wyjaśnieniu tego pozornego kontrastu, zarówno dlatego, iż rozmaite teksty ewangeliczne nadają Kościołowi moc odpuszczania grzechów, jak i dlatego, że tradycja wszystkich Kościołów zgodna jest co do wymogu poprzedzenia Eucharystii pokutą i odpuszczeniem grzechów.

• • • • • • 

Zgodność z nauką Chrystusa

Pragnienie rozwiązania tego kontrastu jedynie za pomocą konkretnych tekstów ewangelicznych jest błędne zarówno z punktu widzenia naukowego, jak i teologicznego, gdyż musi być brana pod uwagę także i ewolucja w interpretacji i w wykonywaniu woli Chrystusa, jaka dokonuje się przez moc Ducha Świętego, obiecanego przez Jezusa i danego w tym właśnie celu: "Gdy zaś przyjdzie On, Duch prawdy, doprowadzi was do całej prawdy" (J 16,13). Wszystkie instytucje Kościoła, a zwłaszcza sakramenty, mają swe niewzruszone podstawy w Ewangeliach, ale to, co interesuje dzisiejszą teologię bardziej niż poszczególne teksty, to ich zgodność ze słowem i z życiem naszego Pana, czy też inaczej, zakorzenienie ich w posłudze Chrystusa oraz w Jego śmierci i zmartwychwstaniu, które, w sposób maksymalny, urzeczywistnia w formie obrzędu właśnie Eucharystia. Tak więc kryterium, które umożliwia nam ocenę poszczególnych sakramentów, w tym sakramentu pokuty, jest ich jednolitość i zgodność z dziełem Chrystusa.

Istnieją przynajmniej dwa teksty ewangeliczne, które przypisują Kościołowi moc odpuszczania grzechów. W Ewangelii św. Mateusza (18,15-18) Jezus opowiada o bracie, który zgrzeszył, wskazując procedurę przyjęcia go na nowo na łono Kościoła, po czym stwierdza: "Wszystko, co zwiążecie na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążecie na ziemi, będzie rozwiązane w niebie". Trochę wcześniej (16,18-19) te same słowa zwrócone są bezpośrednio do Piotra. Moc związywania rozwiązywania pojmowana była, w tradycji chrześcijańskiej, w bezpośrednim odniesieniu do odpuszczania grzechów. Natomiast w Ewangelii św. Jana (20,22-23) znajduje się klasyczny tekst, wykorzystany zresztą przez Sobór Trydencki: "Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane". Są to uroczyste słowa Jezusa, skierowane przez Niego do apostołów w dniu zmartwychwstania. Uprawnienie dane przez Chrystusa Kościołowi jest bardzo szerokie, zarówno w pierwszym, jak i w drugim przytoczonym tu tekście  ewangelicznym. Nie zawiera ono bowiem żadnych konkretnych ograniczeń, tak że niektórzy komentatorzy łączą z nim nawet chrzest.

• • • • • • 

Szczere nawrócenie

To, o co pyta Czytelnik, to właśnie wymóg pokuty i odpuszczenia grzechów przed wzięciem udziału w Wieczerzy Pańskiej. Św. Paweł, w swym pierwszym Liście do Koryntian (11,28), po zganieniu podziałów istniejących wewnątrz wspólnoty, które stawiają w złym świetle cały Kościół, uprzedza: "Niech przeto człowiek baczy na siebie samego... Kto bowiem spożywa i pije, nie zważając na Ciało Pańskie, wyrok sobie spożywa i pije". Św. Paweł stwierdza więc, że grzesznik nie może uczestniczyć, bez szczerego nawrócenia, w Uczcie Ciała i Krwi Pańskiej.

Już pierwsze świadectwa dotyczące niedzielnej Eucharystii, znajdujące się w Didaché, Nauczaniu Dwunastu Apostołów, zawierają wezwanie do "wyznania" własnych grzechów mowa tu o publicznej deklaracji żalu za grzechy przed przystąpieniem do stołu Pańskiego, aby, stwierdza się tam, "wasza ofiara była czystą". Stąd też, już od samych początków Kościoła, istnieje niezmiennie tradycja nieprzystępowania do uczty eucharystycznej bez uprzedniej pokuty i uzyskania odpuszczenia grzechów ciężkich.

• • • • • • 

Uczta pojednanego Kościoła

Wszystko, o czym tu wspomnieliśmy, nijak nie umniejsza wartości słów Jezusa oraz wartości samej Eucharystii, która jest Ofiarą Pojednania (przez co, według Soboru Trydenckiego, "Bóg, ułagodzony ofiarą Chrystusa, udziela łaski i daru pokuty, odpuszcza grzechy, również i ciężkie", nie czyniąc jednak nieużytecznym sakramentu pokuty) i która jest według Soboru Watykańskiego II sakramentem, z którego wywodzą się, i w którym zbiegają się wszystkie inne sakramenty. Sakrament pokuty, czyli inaczej sakrament "pojednania", bo taka jest jego biblijna nazwa, konieczny jest dla tych, którzy zgrzeszyli grzechem ciężkim, choć w wypadku pilnej potrzeby i szczerej skruchy za popełnione grzechy również i te osoby mogą przystąpić do Komunii św., otrzymując przebaczenie, mimo iż będą musiały potem poddać się osądowi Kościoła, aby dowieść prawdziwości tego swego nawrócenia. Problem nie leży więc w odpuszczeniu grzechów, lecz w nawróceniu, będącym nieodzownym warunkiem dla otrzymania przebaczenia. W każdym przypadku Eucharystia jest radosną celebracją Ofiary pojednanego Kościoła.

opr. mg/mg

Copyright © by Wydawnictwo "m"