Co oznacza "prawość" Hioba?

Roland E. Murphy, O. Carm.

Odpowiedzi na 101 pytań o Psalmy i inne pisma

Transliteracja hebrajskich terminów jest uproszczona, aby ułatwić czytelnikowi ich wymowę. Teksty biblijne polskiego tłumaczenia pochodzą przede wszystkim z Biblii Tysiąclecia (Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 2000, wyd. V). W przypadkach kiedy skorzystano z innego tłumaczenia zostało to zaznaczone.

Copyright © Wydawnictwo WAM 2003

PYTANIE 32. Co oznacza „prawość” Hioba?

Może ona oznaczać kilka rzeczy. Przede wszystkim wyraża stosunek Hioba do Pana w pierwszym wierszu księgi, i jest podjęta przez Pana ponownie w 1, 8. Po wtóre prawość Hioba, zgodnie z planem autora księgi, oznacza odrzucenie przez Hioba skostniałej i błędnej teologii jego przyjaciół. Syreni śpiew prawowierności (ortodoksji) zostaje odrzucony w imię uczciwości. Hiob jest pewny, że gdyby uznał swoją grzeszność i odwołał się do miłosierdzia Bożego, zostałby uzdrowiony, a ponadto osiągnął pomyślność jaka przynależy się sprawiedliwym (zob. 5, 19-27; 8, 6-7; 11, 13-19 oraz Eliahu w 33, 19-30). To jest właśnie dylemat, który autor stworzył dla Hioba: Hiob byłby nieuczciwy gdyby kazał mu powtarzać frazesy wypowiedziane przez przyjaciół. Autor poinformował czytelnika, że Hiob jest niewinny. Dlatego teologia jego przyjaciół jest nie na miejscu, a cały ciężar walki z tajemniczym Bogiem jest na barkach Hioba.

Można na to odpowiedzieć, przecież wydaje się, że Hiob dopuszcza pewną grzeszność jak to widać w 7, 21 gdy Hiob pyta Boga: „Czemu mojego grzechu nie zgładzisz, nie zmażesz mej nieprawości?” (Por. również 13, 26). Przypuszczam, że są to retoryczne zabiegi, których Hiob nie traktuje poważnie, ponieważ w rozdziale 31. (por. 27, 2-6) składa on kilkakrotnie przysięgę potwierdzającą jego bezgrzeszność. Stąd może on atakować Boga, którego oskarża o szukanie w nim grzechu „choć wie, że nie jestem winny” (cf. 10, 7). Grzeszność i słabość każdego człowieka jest jedną z głównych przekonań Starego Testamentu. To również ciąży na sposobie myślenia Hioba (albo, jeśli chcemy, jest to myśl autora wyrażona przez Hioba), ale jego nieugięte twierdzenie o niewinności przeważa. Ktoś może zadać pytanie czy autor nie uważa, że powinien on być w ostatecznej analizie całkowicie logiczny. Nie mógłby człowiek niewinny tak dręczony jak Hiob dziwić się co oznacza „prawość”? Nie mógłby krzyk Hioba być bardziej realistyczny poprzez fakt, że obraz cierpiącego Hioba jest echem, choć cichym, grzeszności, która dręczy człowieka i jest tak barwnie ukazana w lamentach psalmisty? Hiob jest w ten sposób archetypem cierpiącego.

opr. aw/aw