Katolicki pogląd na tortury. Obecna sytuacja

John Perry

TORTURY

Bezpieczeństwo narodowe i normy etyczne

ISBN: 978-83-7505-053-0

wyd.: WAM 2008

Obecna sytuacja

Pod koniec minionego tysiąclecia, dając rzadki przykład jednomyślności w kwestiach moralnych, społeczność ludzka reprezentowana przez Narody Zjednoczone przyjęła kilka międzynarodowych konwencji i protokołów zgodnie potępiających tortury i ich systematyczne praktykowanie. Przekonanie to znalazło swój wyraz w roku 1978. Po tym jak Czerwone Brygady porwały Aldo Moro, byłego premiera Włoch i osobistego przyjaciela papieża Pawła VI, jeden z funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa zasugerował generałowi Della Chiesa, by ten nakazał zastosowanie tortur w trakcie przesłuchiwania podejrzanego, o którym sądzono, iż może znać miejsce przetrzymywania uprowadzonego polityka.

Generał odpowiedział pamiętnymi słowami: „Włochy mogą przeżyć stratę Aldo Moro. Nie przeżyłyby przywrócenia tortur”¹. Chciałoby się mieć nadzieję, że postawa taka dominować będzie w nowym tysiącleciu. Organizacje takie jak Amnesty International i Canadian Centre for the Victims of Torture (Kanadyjskie Centrum na rzecz Ofiar Tortur) obawiają się, że niestety tak nie będzie. Nie przetrwała ona tragicznych wydarzeń z 11 września 2001 roku, kiedy to cztery samoloty pasażerskie, porwane przez terrorystów, wykorzystane zostały do dokonania zamachu na symbole USA i zabicia tysięcy cywilów. W obliczu globalnej „wojny z terroryzmem”, będącej następstwem zniszczenia World Trade Center w Nowym Jorku i części Pentagonu w Waszyngtonie, ów panujący do niedawna w postoświeceniowym społeczeństwie Zachodu konsensus przeciwko stosowaniu tortur został poddany rewizji.

Procedura badawcza zastosowana w niniejszym opracowaniu poświęconym zagadnieniu tortur czerpie z filozofi cznej metody fenomenologii. W podejściu do tematu i dokonywaniu teologicznej i moralnej oceny tortur ważną rolę odgrywać będą starannie rozpatrywane relacje ludzi, którzy ich doświadczyli i przeżyli². Niektórzy czytelnicy mogą uznać ten materiał za zbyt drastyczny, co może skłonić ich do pomijania cytowanych opisów rzeczywistych tortur i ograniczenia lektury tej książki do analiz i komentarzy autora.

Metodę zastosowaną w niniejszej pracy określić można mianem fenomenologii moralnej. Katolicka teologia moralna wykonała wyraźny zwrot w stronę fenomenologii w dziełach Adama Tannera SJ (1572-1632), który uznał, że odnoszenie określonych zasad teologicznych do stosowania tortur w postępowaniu sądowym nie wystarcza, i postanowił opisać to, czego był świadkiem, obserwując procesy osób oskarżonych o czary w południowych Niemczech. Częścią istoty zjawiska są nasze instynktowne reakcje na to, co dzieje się na naszych oczach.

¹ Nunca Más. The Report of the Argentine Commission on the Disappeared. Introductions by Ronald Dworkin, New York 1986, s. 1.

² John Macquarrie, Principles of Christian Theology, New York 1966, s. 30-32.

opr. aw/aw