Czy Kościół zmienił przykazania?

Pytanie dotyczy brzmienia Dekalogu, który poznajemy na katechezie. Jest on różny od tego zawartego w Piśmie Świętym. Trzeba zaraz dodać: różny od której wersji? W Piśmie Świętym spotykamy - tylko w Księdze Wyjścia... osiem dekalogów. Dotyczą one niewolników pochodzenia hebrajskiego, zabójstw i okaleczeń, szkód i depozytów, zasad moralnych, sądownictwa, kalendarza świąt oraz postępowania etycznego, w dwóch wersjach: Wj 20, 2-7 i -z nieznacznymi zmianami Pwt 5, 6-21. (Por. Juliusz S. Synowiec, „Dekalog. Dziesięć ważnych przykazań"). Dekalog etyczny wydaje się najważniejszy. Gdy przypatrzymy się mu bliżej, odkryjemy nie dziesięć, ale dwanaście wskazań. Tekst pierwotny nie był - oczywiście - numerowany, tak w przypadku wersetów, rozdziałów, jak i samych przykazań. Jednak Septuaginta, czyli przekład Starego Testamentu na język grecki (powstał między połową III wieku a 132 r. przed Chrystusem) dla określenia tych zasad posługuje się sformułowaniem deka logoi - dziesięć słów, tłumacząc hebrajskie aseret ha-debarim, czyli „dekalog". Tutaj pojawia się kwestia podziału przykazań. Rozróżnia się: podział żydowsko-hellenistyczny (Flawiusz, Tertulian, Filon Aleksandryjski, Kościół prawosławny, anglikański, grekokatolicki) - za drugie przykazanie uważa zakaz sporządzania obrazów bóstwa, a w dziesiątym łączy zakaz pożądania żony i pożądania domu swego bliźniego; drugi - podziat talmudyczny od Mojżesza Majmonidesa (zm. 1204), który za pierwsze przykazanie uważa „Jam jest Jahwe, Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej z domu niewoli"(Wj 20, 2), w drugim łączy zakaz czci innych bogów i sporządzania ich obrazów, a w dziesiątym łączy oba zakazy pożądania; wreszcie trzeci podział pochodzący od św. Augustyna (zm. 430) przejęty przez Kościół rzymskokatolicki i luterański, w którym zakaz pożądania żony ujmuje jako dziewiąte, osobne przykazanie, natomiast zakazu sporządzania obrazów bóstwa nie traktuje jako oddzielnego przykazania, lecz jako rozwinięcie pierwszego (por. komentarz w Biblii Poznańskiej do Wj 20, 1-7).

Na potrzeby katechezy, aby ułatwić zapamiętywanie, Dekalog - którego wspomniany podział znany był już od św. Augustyna - przybrał postać bardziej zwięzłą, syntetyczną, nie zmieniając oczywiście swojej istoty. We wszystkich katolickich tłumaczeniach Biblii możemy odnaleźć pełne jego brzmienie. Podobnie Katechizm Kościoła Katolickiego podaje obok brzmień biblijnych, formułę katechetyczną.

opr. mg/mg