Pierwsza feministka Ameryki?

W 1978 roku siostra Joanna od Krzyża „trafiła” na meksykańskie banknoty, na których pomimo wymiany pieniędzy, pozostała do dnia dzisiejszego.

Juanna Inez de Asbaye y Ramirez de Santillana urodziła się podobno w 1651 roku jako nieślubne dziecko. Podobno, bo odnaleziony akt chrztu, zawierający jej imiona, pochodzi z listopada 1648 roku. Natomiast w innym akcie z listopada 1651 roku zapis brzmi „córka Kościoła”, więc badacze jej życiorysu uważają ten drugi akt chrztu za właściwy.

Przyszła siostra Joanna od Krzyża jako młoda dziewczyna wychowywała się na farmie dziadka w Ponoaya, gdzie nauczyła się czytać i pisać. Po śmierci dziadka w wieku około 15 lat przeprowadziła się do miasta Meksyk, gdzie wkrótce została damą dworu wicekróla Meksyku. Planowała również karierę naukową na uniwersytecie. Pomimo swojej wiedzy nie została przyjęta w szeregi studentów, ale zaproponowano jej wstąpienie do zakonu karmelitek. Pobyt w klasztorze okupiła utratą zdrowia, więc ostatecznie wstąpiła do Zakonu św. Hieronima, co pozwoliło jej na swobodne studiowanie dzieł i toczenie dysput naukowych z przyjmowanymi w zakonie gośćmi. W klasztorze bywali nawet markizowie i wicekrólowie. W tym okresie zajmowała się pisaniem poezji (nawet miłosnej), dzieł religijnych, sztuk teatralnych i zarządzaniem majątku klasztornego. Starała się jednocześnie, wykorzystując wszelkie możliwe znajomości, walczyć o poszerzenie prawa do edukacji, również dla kobiet.

W 1693 roku siostra Joanna od Krzyża zaprzestała pracy naukowej i pisarskiej, poświęcając się zupełnie sprawom religijnym. Podobno wpływ na to miała śmierć jej patrona i przyjaciela hrabiego Paderes, Juana de Guevara. Dwa lata później w okolicy klasztoru San Jeronimo wybuchła epidemia, w wyniku której siostra Joanna zmarła.

W 1978 roku podczas wykopalisk w mieście Meksyk natrafiono na szczątki siostry Joanny i informację o tym rozgłoszono. Relikwie otoczono są czcią należną świętym. W tym samym też roku siostra Joanna „trafiła” na meksykańskie banknoty i pozostała na nich pomimo wymiany pieniędzy do dnia dzisiejszego.

W swojej publikacji Sor Juana Inés de la Cruz: Feminist Reconstruction of Biography and Text wydanej w 2014 roku dr Theresa Yugar z Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w Los Angeles nazwała siostrę Joannę od Krzyża pierwszą feministką obu Ameryk, która wyprzedzała swój czas i potrafiła inteligentnie krytykować opresyjne, patriarchalne struktury Kościoła. Właśnie w taki właśnie sposób przedstawiciele genderstudies próbują przejąć dorobek ludzi Kościoła i ich samych.

opr. mg/mg