Bł. Alojzy Wiktor Stepinac

Urodził się 8 maja 1898 r. w wiosce Brezarić, należącej do parafii Krašić. Był piątym z ośmiorga dzieci głęboko wierzącej rodziny chłopskiej.

Po ukończeniu szkoły podstawowej we wrześniu 1909 r., kontynuował naukę w gimnazjum sierocińca arcybiskupiego w Zagrzebiu, a w 1915 r. wstąpił do seminarium arcybiskupiego. 28 czerwca 1916 r. zdał maturę, po czym w tym samym roku wstąpił do armii austriackiej i został wysłany na front. W lipcu 1918 r. dostał się do niewoli we Włoszech, gdzie przebywał do grudnia, następnie jako ochotnik wstąpił do Legionu Jugosłowiańskiego, który wysłano do Salonik. Po demobilizacji wiosną 1919 r. powrócił do ojczyzny i rozpoczął studia na wydziale agronomii Uniwersytetu w Zagrzebiu. Po pierwszym semestrze powrócił do Krašicia. Przez sześć lat pracował w gospodarstwie ojca i działał w młodzieżowej sekcji Akcji Katolickiej. W październiku 1924 r. wstąpił ponownie do seminarium i został wysłany przez arcybiskupa Zagrzebia Antuna Bauera do Rzymu, gdzie ukończył studia na wydziałach filozofii i teologii Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego. 26 października 1930 r. otrzymał święcenia kapłańskie w Rzymie. Po powrocie do ojczyzny w 1931 r. pełnił urzędy ceremoniarza arcybiskupiego oraz notariusza Kurii w Zagrzebiu. Z jego inicjatywy powstała Caritas archidiecezji oraz rozpoczęto publikację czasopisma «Caritas». 28 maja 1934 r. został mianowany przez Piusa XI arcybiskupem koadiutorem archidiecezji i 24 czerwca tegoż roku otrzymał sakrę biskupią jako najmłodszy biskup na świecie.

Gdy 7 grudnia 1937 r. zmarł abp Antun Bauer, abp Stepinac przejął rządy w archidiecezji, a wkrótce potem objął stanowisko przewodniczącego Konferencji Episkopatu. Z troską zajął się formacją kapłanów oraz seminarzystów, kontynuował współpracę z Akcją Katolicką i rozwijał apostolstwo prasy. Roztaczał opiekę duszpasterską nad żołnierzami, robotnikami, ludnością wiejską i studiującą młodzieżą. Organizował katolickie tygodnie społeczne oraz kongresy eucharystyczne.

W kwietniu 1941 r., podczas II wojny światowej, powstało Niezależne Państwo Chorwackie. Abp Stepinac potępiał wszelkie przejawy totalitaryzmu i sprzeciwiał się prześladowaniom na tle rasistowskim, ideologicznym i politycznym. Występował w obronie ofiar wojny i wszystkich osób znajdujących się w niebezpieczeństwie — Żydów, Serbów, Cyganów, Polaków, komunistów i prześladowanych Chorwatów. Szczególną opieką otaczał głodujące dzieci, zaopatrywał je w ubrania i żywność oraz szukał dla nich schronienia. Pomagał księżom wypędzonym ze Słowenii. W przemówieniach publicznych apelował o poszanowanie każdej osoby, bez względu na jej wiek, płeć, wyznanie czy narodowość. Jego kazania z tamtego okresu są świadectwem głębokiej wiary i gorliwości apostolskiej.

Pod koniec wojny władzę w państwie przejęli komuniści. 17 maja 1945 r. abp Stepinac został uwięziony, ale odzyskał wolność po dwóch tygodniach dzięki wstawiennictwu Piusa XII. 22 września 1945 r. z inicjatywy arcybiskupa został opublikowany i odczytany wiernym w parafiach list pasterski Episkopatu, potępiający jawne prześladowanie Kościoła katolickiego przez reżim komunistyczny.

W odpowiedzi władze podjęły szereg akcji skierowanych przeciw Kościołowi. Próbowano też nakłonić abpa Stepinaca do utworzenia katolickiego Kościoła narodowego, niezależnego od Stolicy Apostolskiej. 18 września 1946 r. doszło do ponownego aresztowania abpa Stepinaca. Wytoczono mu pokazowy proces polityczny i skazano go na 16 lat przymusowych robót oraz 5 lat pozbawienia wszelkich praw cywilnych i politycznych. Był fałszywie oskarżony o kolaborację z okupantem niemieckim i rządem Niepodległego Państwa Chorwackiego, przymusowe nawracanie obywateli Jugosławii na wiarę katolicką, współpracę z dysydentami oraz obrazę rządu ludowego. W czasie procesu abp Stepinac powtarzał niezmiennie, że ma czyste sumienie.

19 października 1946 r. osadzono go w więzieniu w Lepoglavie. Powiedział wówczas «Odebraliście mi wszystko, ale mogę jeszcze jak Mojżesz wznosić ręce ku niebu». 5 grudnia 1951 r. został przewieziony do Krašicia, gdzie pod surowym nadzorem policji zamknięto go w domu parafialnym. Zabroniono mu wykonywania wszelkich czynności związanych z posługą kapłańską i biskupią. W okresie gdy abp Stepinac przebywał w areszcie domowym, 12 stycznia 1953 r. Pius XII mianował go kardynałem. Od wiosny 1953 r. do śmierci ciężko chorował. Jego cierpienia prawdopodobnie były następstwem próby otrucia go w więzieniu w Lepoglavie.

Wyczerpany przewlekłą chorobą, kard. Alojzy Stepinac zmarł 10 lutego 1960 r. w Krašiciu. Przed śmiercią przebaczył swym prześladowcom. Jego ostatnie słowa brzmiały: «Fiat voluntas tua!» — «Bądź wola Twoja». Został pochowany 13 lutego 1960 r. w katedrze w Zagrzebiu w obecności całego Episkopatu Jugosławii, licznych kapłanów i wiernych. Dochodzenie kanoniczne w sprawie świętości życia kard. Stepinaca rozpoczęło się w 1969 r. Jan Paweł II zatwierdził dekret o jego męczeństwie 17 lutego 1994 r. Wcześniej, 14 lutego 1992 r., parlament chorwacki unieważnił proces polityczny wytoczony kard. Alojzemu Stepinacowi i wyrok skazujący.