Święty Antoni Maria Zaccaria

Antoni urodził się w roku 1502 w Cremonie we Włoszech w zamożnej rodzinie. Jego rodzicami byli Łazarz i Antonietta Pescaroli. Antoni mając kilka miesięcy stracił ojca i wychowywał się po opieką matki. Po skończeniu miejscowych szkół podjął czteroletnie studia medyczne w Padwie uwieńczone doktoratem w roku 1524 r. Jako lekarz Antoni pracował w rodzinnej Cremonie, leczył bezinteresownie i katechizował w wolnym czasie dzieci i młodzież, równocześnie prowadził głębokie życie wewnętrzne. Tu, w Cremonie, Antoni przekonał się, że powinien poświęcić się Bogu w kapłaństwie. Przyjął święcenia kapłańskie w roku 1528 i od samego początku poświęcił się gorliwej pracy duszpasterskiej. W jego rodzinnym mieście istniało bractwo Wiecznej Miłości, założone przy klasztorze Sióstr Augustianek przez Archangelę Panigarola, które po śmierci założycielki zaczęło podupadać. Ksiądz Antoni odnowił to bractwo i właśnie z niego powstały trzy rodziny zakonne, które założyciel poświęcił św. Pawłowi Apostołowi. Pierwszy zakon nosił nazwę: „Synowie św. Pawła” zatwierdzony przez Stolicę Apostolską pod nazwą „Kleryków Regularnych św. Pawła Świętego”, drugi — żeński miał nazwę: „Aniołów św. Pawła Nawróconego” i trzeci zakon przeznaczony dla świeckich (tercjarzy), to zakon „Mężów Pobożnych św. Pawła”. Trzeci zakon miał za zadanie mobilizować świeckich żyjących w rodzinach do dzieł apostolskich (W. Zaleski).

Najbardziej znany był pierwszy zakon, zwany od osoby Apostoła Narodów paulianami i od kościoła św. Barnaby w Mediolanie, przy którym osiedlili się zakonnicy — barnabitami. Celem Zakonu Barnabitów była praca nad odnowieniem moralnym społeczeństwa włoskiego (upadek obyczajów na skutek wojen w latach: 1521-1529) przez przykład życia pokutniczego, prowadzenie misji ludowych, kaznodziejstwo i duszpasterstwo parafialne. Duchowość barnabitów kształtowała się na duchowości św. Pawła Apostoła, której istotą jest umiłowanie Chrystusa ukrzyżowanego. Barnabici mieli też swoje klasztory we Francji, Austrii, Sabaudii; w XVIII wieku rozpoczęli działalność misyjną w Chinach, Wietnamie i Birmie (Z. Pięta).

Święty Antoni od roku 1530 rozpoczął swoją pracę duszpasterską w Mediolanie jako kapelan hrabiny Ludwiki Torelli. W tym czasie Mediolan był zagrożony protestantyzmem. Gorliwy kapłan wraz ze swoimi duchowymi synami i córkami organizował w Mediolanie procesje pokutnicze jako zadośćuczynienie za odstępstwa od wiary katolickiej i przyjmowanie protestantyzmu. Lud chętnie włączał się do dzieła zadośćuczynienia. W celu ożywienia religijnego św. Antoni wprowadził praktykę 15 piątków. Mianowicie w piątek, w godzinę śmierci Pana Jezusa, dzwoniono w dzwony i wtedy lud przybywał do kościołów na modlitwę. Tam odprawiano nabożeństwo połączone z kazaniem pasyjnym. Świętemu Antoniemu zależało, aby ludzie przekonali się, jak wielka jest miłość Boga okazana nam w osobie Jezusa Chrystusa i za jaką cenę zostaliśmy odkupieni. Nabożeństwa te łączono z możliwością odbycia spowiedzi (H. Fros, W. Zaleski). Święty Antoni propagował też nową formę pobożności eucharystycznej, mianowicie Czterdziestogodzinne nabożeństwo, którego celem była ekspijacja, ożywienie wiary w obecność Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie, dziękczynienie i prośba. Czymś nowym była też zachęta do częstego przyjmowania Komunii Świętej, nawet codziennie.

Święty Antoni wyczerpany gorliwą pracą duszpasterską odszedł do Pana w Mediolanie w opinii świętości 5 lipca 1539 r., w 37 roku życia i 11 kapłaństwa. Pochowano go w kościele św. Pawła należącego do barnabitów, w roku 1891 przeniesiono do kościoła św. Barnaby. Kanonizacja miała miejsce w roku 1897 dokonana przez papieża Leona XIII. Liturgiczny obchód ku czci św. Antoniego Marii Zaccaria przypada na dzień 5 lipca i ma charakter wspomnienia dowolnego.

W ikonografii przedstawia się najczęściej św. Antoniego w towarzystwie św. Pawła Apostoła dla podkreślenia wielkiego kultu oddawanego Apostołowi Narodów, z monstrancją w ręku — propagator kultu eucharystycznego, Czterdziestogodzinnego nabożeństwa lub z krzyżem w ręku — kult Męki Pańskiej albo z lilią — nazywano go „aniołem w ludzkim ciele” (W. Zaleski).

Warto na zakończenie przytoczyć pouczenie św. Antoniego Marii, jak postępować z ludźmi nam nieżyczliwymi: „Ci, którzy nas prześladują, sobie samym szkodzą, ponieważ ściągają na siebie gniew Boga; nam zaś wyświadczają dobro, albowiem powiększają nam wieniec wiecznej chwały. A zatem powinniśmy raczej współczuć im i otaczać miłością aniżeli nimi gardzić i nienawidzić (...) trzeba się za nich modlić, a nie dać się zwyciężać złu, ale zło dobrem zwyciężać (...) Wtedy widząc naszą cierpliwość i łagodność, poprawią swe postępowanie i rozmiłują się w Bogu” (Liturgia Godzin, t. III, s. 1300-1301).

opr. aw/aw