Inkwizycja

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Inkwizycja

(łac. „badanie, śledztwo”) Specjalny kościelny trybunał sądowy, którego zadaniem było śledzenie, aresztowanie, sądzenie i karanie heretyków. Ten sposób postępowania upowszechnił się za czasów Innocentego III (1160-1216), a powstał z przekonania, że herezja powinna być likwidowana, ponieważ zagraża porządkowi społecznemu. W roku 1479 Ferdynand V i Izabela Kastylijska — za aprobatą papieża Sykstusa IV — ustanowili inkwizycję hiszpańską, której zadaniem było ściganie konwertytów z judaizmu i islamu — zwanych odpowiednio marranami albo moryskami — jawnie lub skrycie wracających do swoich pierwotnych religii. Jeżeli inkwizytorzy udowodnili im winę, zazwyczaj winnych przekazywano w ręce władzy państwowej, która im wymierzała karę. W roku 1542 papież Paweł III ustanowił Święte Oficjum jako najwyższy trybunał apelacyjny w procesach o herezję. W roku 1967 Paweł VI nie tylko zmienił jego nazwę na Kongregację do Spraw Doktryny Wiary, ale także wyznaczył mu bardziej pozytywną funkcję popierania, a nie tylko strzeżenia, nieskażonej doktryny w wierze i obyczajach. Zob. herezja.

Innowierca Człowiek, który się trzyma opinii odbiegającej od normatywnej nauki Kościoła. Zob. prawowierność.

opr. mg/mg