Schizma

Gerald O'Collins SJ, Edward G. Farrugia SJ

LEKSYKON pojęć teologicznych i kościelnych

z indeksem angielsko-polskim

Przełożyli Ks. Jan Ożóg SJ, Barbara Żak

Wydawnictwo WAM, Kraków 2002

Schizma

(gr. „podział, rozłam”) Podział na przeciwstawne sobie grupy (J 7, 43; 1 Kor 1, 10-13; 11, 18; 12, 25). Schizma, której obrazem jest odnotowany w Starym Testamencie rozłam między Północnym, a Południowym Królestwem po śmierci Salomona (931, lub być może 926 r. przed Chr.), wyrządza szkodę życiu i jedności Kościoła. Nie zawsze da się jasno odróżnić schizmę od herezji. Można jednak powiedzieć tak: podczas gdy rzeczywista herezja oznacza wykroczenie przeciw wierze przez dobrowolne odrzucenie prawdy objawionej, to schizmatycy wykraczają przeciw miłości, zrywając łączność z innymi członkami Kościoła. Powodem schizmy nie są na pierwszym miejscu sprawy doktrynalne, lecz różnica zdań co do autorytetu i ustroju w Kościele. Najpoważniejsza schizma w chrześcijaństwie powstała między katolickim Zachodem a prawosławnym Wschodem. Za datę tego rozłamu przyjęto wprawdzie umownie rok 1054, w rzeczywistości jednak, z jednej strony, poprzedzały ją różne wcześniejsze napięcia, a z drugiej przez dłuższy czas nie odczuwali jej szeregowi chrześcijanie po obu stronach. Pomimo pojednania między Rzymem i Konstantynopolem, wyrażonego w czasie uroczystości 7 grudnia 1965 r., którym przewodniczył Paweł VI (papież w latach 1963-1978) w Watykanie i Atenagoras Konstantynopolitański (patriarcha w latach 1948-1972) w Stambule, do dnia dzisiejszego schizma ta nie została jeszcze w pełni zażegnana. Sobór Watykański II uznaje istnienie podziałów (Ur 3, 13), nigdy jednak nie posługuje się wyrazami „schizma” ani „schizmatyk”, nigdy też zresztą nie mówi o „herezji” ani o „heretykach”. Zob. dialog, ekumenizm, Filioque, herezja, prymat, Sobór Florencki, Sobór Watykański II.

opr. mg/mg