New Age (cz. 4)

Tekst ten jest pomyślany jako zaproszenie dla chrześcijan, aby potraktować New Age poważnie, i jako taki ma on na celu poprosić swoich Czytelników o wejście w krytyczny dialog z ludźmi podchodzącymi do tego samego świata z bardzo różnych perspektyw. Duszpasterska efektywność Kościoła w trzecim tysiącleciu zależy w dużej mierze od przygotowania prawdziwych głosicieli przesłania zawartego w Ewangelii.¹

New Age a duchowość chrześcijańska

New Age promuje tzw. „nową duchowość”. Nazwa ta nie jest jednak adekwatna do proponowanych przez ruch treści, które zaczerpnięte zostały z antycznych religii i kultur. Nowym jest jednakże fakt świadomego poszukiwania alternatywy dla kultury zachodniej i jej judeochrześcijańskich korzeni.

„Duchowość” proponowana przez New Age rozumiana jest jako wewnętrzne doświadczenie harmonii i jedności z całą rzeczywistością. Ma ono uzdrawiać tkwiące w każdym człowieku poczucie niedoskonałości i skończoności. Odkrycie powiązania ze świętą uniwersalną mocą lub energią, która traktowana jest jako jądro całego życia, staje się dla ludzi New Age początkiem drogi ku doskonałości, co z kolei ma umożliwić poradzenie sobie z życiowymi problemami, relacjami i światem. „Tak więc kosmiczna energia, wibracja, światło, Bóg, miłość — nawet najwyższe „ja” — wszystko odnosi się do jednej i tej samej rzeczywistości: pierwszego źródła obecnego w każdej istocie” (s. 61-62).

Duchowość ta składa się z dwóch elementów: metafizycznego i psychologicznego. Pierwszy z nich wywodzi się z ezoterycznych i teozoficznych korzeni New Age i jest w rzeczywistości nową formą gnozy, co oznacza, że dostęp do boskości uzyskujemy dzięki znajomości wiedzy tajemnej oraz różnych misteriów. Ten gnostycki model ezoterycznej duchowości jest szczególnie widoczny, „gdy dzieci Wodnika poszukują Transcendentnej Jedności religii. Mają one tendencję do wybierania z historycznych religii jedynie ich ezoterycznego jądra, za którego strażników się uważają. W jakiś sposób zaprzeczają historii i nie akceptują faktu, że duchowość może być zakorzeniona w czasie lub w jakiejś instytucji” (s. 62).

Psychologiczny komponent w duchowości New Age pochodzi z połączenia kultury ezoterycznej z psychologią. Stąd New Age stała się doświadczeniem osobistych, psychoduchowych przemian rozumianych jako analogie do doświadczeń religijnych. Niektórzy autorzy postrzegają duchowość New Age jako rodzaj duchowego narcyzmu lub pseudomistycyzmu.

„Duchowość w kategoriach New Age oznacza doświadczanie stanów świadomości, wypełnionych poczuciem harmonii jedności z Całością. Zatem «mistycyzm» nie wiąże się z pełnym miłości spotkaniem z transcendentnym Bogiem, ale z doświadczeniem wywołanym przez zwrócenie się ku sobie samemu, w radosnym poczuciu stanowienia jedności ze światem, poczuciu pozwolenia na zatopienie swej odrębności w wielkim oceanie Bytu” (s. 68). Doświadczenie to możliwe jest dzięki opanowaniu odpowiednich technik, do których dostęp mają najbardziej uprzywilejowani, duchowa „arystokracja”.

Dla chrześcijan natomiast życie duchowe jest relacją z osobowym Bogiem. Ta relacja, dzięki łasce Boga, pogłębia się, wprowadzając światło w nasze relacje zarówno ze wszystkimi ludźmi, jak i z całym światem. Chrześcijanin wierzy, że to Bóg sam zstąpił ku swemu stworzeniu, zwłaszcza temu najsłabszemu, najbardziej uniżonemu. „Sposób, w jaki chrześcijanin zbliża się do Boga, nie opiera się na żadnej technice w ścisłym znaczeniu tego słowa. Byłoby to sprzeczne z duchem dziecięctwa, wymaganym przez Ewangelię. Prawdziwa mistyka chrześcijańska nie ma nic wspólnego z techniką: zawsze jest darem Bożym, którego otrzymujący go czuje się niegodny” (s.69).

Modlitwa chrześcijańska, w przeciwieństwie do kontemplacji samego siebie, ciszy i własnej pustki proponowanej przez New Age, jest dialogiem miłości, który „zakłada postawę nawrócenia, odejścia od «ja» w kierunku Bożego «Ty»” (s. 69). Taka modlitwa ma prowadzić do coraz pełniejszego poddania się woli Boga, który zaprasza nas do głębokiej i szczerej solidarności z naszymi braćmi i siostrami. (c.d.n.)

Joanna Jarzębińska-Szczebiot, Marek Szczebiot

¹ Papieska Rada Kultury, Papieska Rada do Spraw Dialogu Międzyreligijnego, Jezus Chrystus dawcą wody żywej. Chrześcijańska refleksja na temat New Age. Kraków, Wydawnictwo „M”, 2003, s. 24. W dalszej części odnośniki do cytatów z tego dokumentu będą zawarte w tekście w postaci podania w nawiasie numeru strony.

opr. aw/aw