Homilia podczas mszy św. kanonizacyjnej 23.10.2005
W Niedzielę Misyjną, 23 października, na zakończenie Roku Eucharystii i XI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, Benedykt XVI dokonał pierwszej kanonizacji swego pontyfikatu, wpisując w poczet świętych pięciu błogosławionych, w tym dwóch Polaków. Byli to abp Józef Bilczewski (1860-1923), ks. Kajetan Catanoso (1879- -1963), ks. Zygmunt Gorazdowski (1845-1920), o. Albert Hurtado Cruchaga (1901-1952), br. Feliks z Nicosii (1715-1787).
We Mszy św. sprawowanej na placu św. Piotra uczestniczyły dziesiątki tysięcy pielgrzymów przybyłych z Chile, Polski, Ukrainy i Włoch. Z Papieżem koncelebrowało kilkuset kardynałów, biskupów i kapłanów. Byli wśród nich m.in. Prymas Polski kard. Józef Glemp, kard. Franciszek Macharski, kard. Marian Jaworski, kard. Henryk Gulbinowicz, kard. Lubomyr Huzar, kard. Stanisław Nagy SCJ, abp Stanisław Dziwisz, abp Henryk Hoser SAC, bp Tadeusz Rakoczy, bp Wiktor Skworc, bp Jan Śrutwa oraz Ojcowie Synodalni: abp Henryk Muszyński, bp Zbigniew Kiernikowski, bp Edward Ozorowski, bp Zygmunt Zimowski, bp Leon Mały ze Lwowa. Wśród przedstawicieli rządów była ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej Hanna Suchocka oraz przewodniczący parlamentu ukraińskiego Wołodymyr Łytwin.
Na początku liturgii prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych kard. José Saraiva Martins odczytał krótkie życiorysy błogosławionych. Chóry i wierni odśpiewali Litanię do Wszystkich Świętych, a następnie Benedykt XVI odczytał po łacinie formułę kanonizacyjną. W czasie śpiewu «Alleluja» przedstawiciele diecezji i zgromadzeń zakonnych złożyli w pobliżu ołtarza relikwie nowych świętych. W homilii wygłoszonej po włosku, polsku, ukraińsku i hiszpańsku Papież ukazał główne rysy ich duchowości. Tak bardzo miłowali oni Boga i ludzi, że stali się «wzorem dla wszystkich wierzących» (1 Tes 1, 7). O eucharystycznej i maryjnej pobożności kanonizowanych Benedykt XVI wspomniał również w rozważaniu przed południową modlitwą maryjną «Anioł Pański».
Nazajutrz, 24 października, Papież spotkał się w Auli Pawła VI z pielgrzymami przybyłymi na kanonizację. W przemówieniu, wygłoszonym w różnych językach, jeszcze raz nawiązał do życia i działalności apostolskiej nowych świętych. Po ukraińsku powiedział: «Witam duchownych i wiernych przybyłych z Ukrainy. Pozdrawiam przedstawicieli władz państwowych. Dziękujemy dziś Bogu za kanonizację dwóch wielkich świętych: abpa Józefa Bilczewskiego i ks. Zygmunta Gorazdowskiego. Obaj zrealizowali swoje kapłańskie powołanie w zjednoczeniu z Chrystusem i całkowicie oddani ludziom. Modlitwa, umiłowanie Eucharystii i praktykowanie miłosierdzia były ich drogą do świętości. Opiece tych świętych patronów zawierzam Kościół na Ukrainie i cały naród ukraiński. Niech za ich wstawiennictwem Bóg wszystkim obficie błogosławi».
Do pielgrzymów z Polski Ojciec Święty powiedział: «Serdecznie pozdrawiam obecnych tu Polaków. Cieszę się, że razem możemy oddawać cześć nowym świętym. Świętość Józefa Bilczewskiego można określić w trzech słowach: modlitwa, praca, wyrzeczenie. 'Być wszystkim dla wszystkich, aby zbawić przynajmniej jednego' — takie było pragnienie świętego Zygmunta Gorazdowskiego. Obaj, czerpiąc siły z modlitwy i Eucharystii, całkowicie oddawali siebie Bogu i skutecznie nieśli materialną i duchową pomoc najbardziej potrzebującym. Ich opiece zawierzam wszystkich wiernych Kościoła w Polsce, a zwłaszcza biskupów i kapłanów. Niech wam Bóg błogosławi!»
Na zakończenie audiencji Papież zwrócił się do wszystkich pielgrzymów: «Wszyscy razem, drodzy bracia i siostry, dziękujemy Bogu, który nieustannie wzbudza w Kościele wciąż nowe przykłady świętości. Modlimy się do świętych i błogosławionych jako do naszych patronów i liczymy na ich niebieską pomoc. A jednocześnie ich świadectwo jest dla nas bodźcem, by ich naśladować i w ten sposób pogłębiać naszą wiarę, nadzieję i miłość. Zawierzam was wszystkich wstawiennictwu tych nowych świętych, aby do serca każdego z was dotarł promień Bożej świętości i by was oświecał we wszystkich życiowych sytuacjach».
Przed audiencją papieską, rano o godz. 7.30, kilka tysięcy pielgrzymów z Polski i z Ukrainy uczestniczyło we Mszy św. dziękczynnej za dar kanonizacji abpa Józefa Bilczewskiego i ks. Zygmunta Gorazdowskiego, którą sprawował metropolita Lwowa dla wiernych obrządku łacińskiego kard. Marian Jaworski w Bazylice Watykańskiej. Koncelebrowali kardynałowie Józef Glemp, Henryk Gulbinowicz, Franciszek Macharski, 18 arcybiskupów i biskupów oraz ok. 100 księży z Polski i Ukrainy. W homilii kard. Marian Jaworski mówił o rozkwicie życia religijnego w archidiecezji lwowskiej, którą otaczał szczególną troską Sługa Boży Jan Paweł II. Po Mszy św. celebransi i wierni udali się do Grot Watykańskich, aby pomodlić się przy grobie Papieża Polaka.
Liturgia tej 30. niedzieli zwykłej jest wzbogacona dzięki różnym wydarzeniom, za które chcemy Bogu dziękować i do Niego się modlić. Kończą się zarazem Rok Eucharystii i Zgromadzenie Zwyczajne Synodu Biskupów, poświęcone właśnie tajemnicy Eucharystii w życiu i misji Kościoła. Przed chwilą kanonizowanych zostało pięciu błogosławionych: abp Józef Bilczewski, księża Kajetan Catanoso, Zygmunt Gorazdowski i Albert Hurtado Cruchaga oraz brat kapucyn Feliks z Nicosii. Ponadto przypada dzisiaj doroczny Światowy Dzień Misyjny, który odnawia misyjny zapał wspólnoty Kościoła. Z radością pozdrawiam wszystkich obecnych, przede wszystkim Ojców Synodalnych, a także pielgrzymów, którzy przybyli tu z różnych krajów ze swymi pasterzami, aby uczestniczyć w uroczystościach ku czci nowych świętych. Dzisiejsza liturgia zachęca nas do kontemplowania Eucharystii — źródła świętości oraz duchowego pokarmu w pełnieniu naszej misji w świecie: ten największy «dar i tajemnica» ukazuje pełnię Bożej miłości i daje nam w niej udział.
Słowo Pana, odczytane przed chwilą w Ewangelii, przypomniało nam, że w miłości zawiera się całe Boże prawo. Podwójne przykazanie miłości Boga i bliźniego obejmuje dwa aspekty tej samej siły działającej w sercu i w życiu. Jezus dopełnia zatem dawne objawienie, nie dodając nieznanego dotąd przykazania, lecz urzeczywistniając w sobie i w swym zbawczym dziele żywą syntezę dwóch wielkich przykazań starego Przymierza: «Będziesz miłował Pana, Boga twego, z całego swego serca...» i «będziesz miłował bliźniego jak siebie samego» (por. Pwt 6, 5; Kpł 19, 18). W Eucharystii kontemplujemy sakrament tej żywej syntezy prawa: Chrystus w samym sobie urzeczywistnia dla nas w pełni miłość do Boga i miłość do braci. I daje nam udział w tej właśnie miłości, kiedy spożywamy Jego Ciało i pijemy Jego Krew. W ten sposób może się w nas dokonać to, o czym św. Paweł pisze do Tesaloniczan słowami, które zawiera drugie czytanie dzisiejszej Mszy św.: «nawróciliście się od bożków do Boga, by służyć Bogu żywemu i prawdziwemu» (1 Tes 1, 9). To nawrócenie jest początkiem dążenia do świętości, będącej życiowym powołaniem chrześcijanina. Świętym jest ten, kto tak bardzo zachwyca się pięknem Boga i Jego doskonałą prawdą, że sam zostaje przez nie stopniowo przemieniony. W imię tego piękna i tej prawdy jest gotowy wyrzec się wszystkiego, nawet samego siebie. Wystarcza mu miłość Boga, którą wyraża w pokornej i bezinteresownej służbie bliźniemu, a zwłaszcza tym, którzy nie mogą się odwzajemnić. Jakże opatrznościowy jest w tej perspektywie fakt, że dzisiaj Kościół ukazuje wszystkim swoim członkom pięciu nowych świętych, którzy karmiąc się Chrystusem, Chlebem żywym, nawrócili się do miłości i jej podporządkowali całe swoje życie! Żyjąc w różnych sytuacjach i mając różne charyzmaty, kochali Pana całym sercem, a bliźniego swego jak siebie samych, «tak że okazali się wzorem dla wszystkich wierzących» (por. 1 Tes 1, 7).
po polsku:
Św. Józef Bilczewski był człowiekiem modlitwy. Msza św., Liturgia Godzin, medytacja, różaniec i inne praktyki religijne wyznaczały rytm jego dni. Szczególnie wiele czasu poświęcał adoracji eucharystycznej.
Również św. Zygmunt Gorazdowski zasłynął swoją pobożnością opartą na sprawowaniu i adoracji Eucharystii. Przeżywanie Ofiary Chrystusa prowadziło go ku chorym, biednym i potrzebującym.
po ukraińsku:
Dzięki głębokiej wiedzy teologicznej, wierze i pobożności eucharystycznej Józef Bilczewski stał się wzorem dla kapłanów i świadkiem dla wszystkich wierzących.
Zygmunt Gorazdowski, który założył Stowarzyszenie Kapłańskie, Zgromadzenie Sióstr św. Józefa i wiele innych instytucji charytatywnych, zawsze działał w duchu komunii, która w pełni objawia się w Eucharystii.
po hiszpańsku:
«Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem (...) będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego» (Mt 22, 37. 39). Tak można określić program życia św. Alberta Hurtado, który pragnął upodobnić się do Pana i kochać ubogich taką samą jak On miłością. Dzięki formacji, jaką otrzymał w Towarzystwie Jezusowym, ugruntowanej przez modlitwę i adorację Eucharystii, pozwolił się zdobyć Chrystusowi i był prawdziwie kontemplatywny w działaniu. W miłości i całkowitym oddaniu się woli Bożej znajdował siłę, by prowadzić apostolat. Dla najbardziej potrzebujących i pozbawionych dachu nad głową założył El Hogar de Cristo (Chrystusowe ognisko domowe), stwarzając im środowisko rodzinne, pełne ludzkiego ciepła. W swej posłudze kapłańskiej wyróżniał się prostotą i otwartością na innych, będąc żywym wizerunkiem Nauczyciela «łagodnego i pokornego sercem». Pod koniec swych dni, znosząc silne bóle spowodowane chorobą, miał jeszcze siłę mówić: «Cieszę się, Panie, cieszę się», wyrażając radość, jaka zawsze towarzyszyła mu w życiu.
po włosku:
Św. Kajetan Catanoso był czcicielem i apostołem Świętego Oblicza Chrystusa. «Święte Oblicze to moje życie — mawiał. — To Ono jest moją siłą». Kierując się trafną intuicją, połączył ten kult z pobożnością eucharystyczną. Wyrażał się o tym następująco: «Jeżeli chcemy adorować prawdziwe Oblicze Jezusa... znajdujemy je w Bożej Eucharystii, gdzie wraz z Ciałem i Krwią Jezusa Chrystusa pod białą zasłoną hostii skrywa się Oblicze naszego Pana». Codzienna Msza św. i częsta adoracja Sakramentu Ołtarza były duszą jego kapłaństwa: powodowany żarliwą i niestrudzoną miłością pasterską, oddawał się głoszeniu kazań, katechezie, posłudze w konfesjonale, służbie ubogim, chorym, troszczył się o powołania. Założonemu przez siebie Zgromadzeniu Córek św. Weroniki, Misjonarek Świętego Oblicza przekazał ducha miłosierdzia, pokory i poświęcenia, który znamionował całe jego życie.
Św. Feliks z Nicosii zwykł powtarzać we wszelkich okolicznościach, radosnych i smutnych: «Niech tak będzie, na chwałę miłości Bożej». To pozwala nam dobrze zrozumieć, jak silne i konkretne było jego doświadczenie miłości Bożej objawionej w Chrystusie. Ten pokorny brat kapucyn, wybitny syn ziemi sycylijskiej, surowy i umartwiony, wierny tradycji franciszkańskiej w jej najbardziej autentycznych przejawach, był stopniowo kształtowany i przemieniany przez miłość Bożą, którą żył i którą urzeczywistniał w miłości bliźniego. Brat Feliks pomaga nam odkrywać wartość rzeczy małych, które nadają życiu smak, i uczy nas, jak rozumieć sens rodziny i służby braciom, pokazując, że prawdziwa i trwała radość, która jest pragnieniem serca każdej istoty ludzkiej, jest owocem miłości.
Drodzy i czcigodni Ojcowie Synodalni, przez trzy tygodnie żyliśmy razem w klimacie odnowionej żarliwości eucharystycznej. Chciałbym teraz wraz z wami i w imieniu całego episkopatu przesłać braterskie pozdrowienie biskupom Kościoła w Chinach. Brak ich przedstawicieli napełnił nas szczerym smutkiem. Pragnę wszakże zapewnić wszystkich biskupów chińskich, że w modlitwie jesteśmy z nimi, z ich kapłanami i wiernymi. Trudna droga wspólnot powierzonych ich pasterskiej trosce porusza nasze serca: nie pozostanie ona bezowocna, ponieważ jest udziałem w Tajemnicy paschalnej, w chwale Ojca. Prace synodalne pozwoliły nam zgłębić najważniejsze aspekty tej tajemnicy danej Kościołowi od początku. Kontemplacja Eucharystii powinna pobudzać wszystkich członków Kościoła, a przede wszystkim kapłanów, sługi Eucharystii, do odnowienia swego zobowiązania do wierności. Tajemnica eucharystyczna, celebrowana i adorowana, jest fundamentem celibatu, który kapłani otrzymali jako cenny dar i znak niepodzielnej miłości do Boga i bliźniego. Również dla osób świeckich duchowość eucharystyczna winna być wewnętrznym motorem wszelkiej działalności, i nie jest dopuszczalny żaden rozdźwięk między wiarą i życiem w ich misji napełniania świata duchem chrześcijańskim. Gdy kończy się Rok Eucharystii, jakże nie dziękować Bogu za tak liczne dary udzielone Kościołowi w tym czasie? I jak nie przyjąć wezwania umiłowanego Papieża Jana Pawła II, aby «na nowo rozpoczynać od Chrystusa»? Tak jak uczniowie z Emaus, którzy z sercem rozgrzanym przez słowo Zmartwychwstałego i oświeceni Jego prawdziwą obecnością, którą rozpoznali po łamaniu chleba, niezwłocznie powrócili do Jerozolimy i zaczęli głosić zmartwychwstanie Chrystusa, także i my wyruszymy w dalszą drogę, ożywiani szczerym pragnieniem dawania świadectwa tajemnicy tej miłości, która daje nadzieję światu.
W tę perspektywę eucharystyczną dobrze wpisuje się obchodzony dziś Światowy Dzień Misyjny, na który czcigodny Sługa Boży Jan Paweł II wybrał następujący temat do refleksji: «Misja — chleb łamany za życie świata». Gdy wspólnota Kościoła sprawuje Eucharystię, zwłaszcza w dniu Pańskim, coraz lepiej uświadamia sobie, że Chrystus ofiarował siebie «za wszystkich» (por. Mt 26, 28), a Eucharystia skłania chrześcijanina, aby był dla innych «łamanym chlebem», by działał na rzecz bardziej sprawiedliwego i braterskiego świata. Jeszcze dziś, patrząc na tłumy, Chrystus nadal napomina swoich uczniów: «Wy dajcie im jeść!» (Mt 14, 16), i w Jego imię misjonarze głoszą Ewangelię i dają jej świadectwo, niekiedy nawet poświęcając swoje życie.
Drodzy przyjaciele, powinniśmy wszyscy na nowo rozpoczynać od Eucharystii. Niech Maryja, Niewiasta Eucharystii, pomaga nam ją kochać; niech nam pomaga «trwać» w miłości Chrystusa, aby On nas wewnętrznie odnawiał. Kościół, posłuszny działaniu Ducha i wrażliwy na potrzeby ludzi, będzie wówczas coraz bardziej źródłem światła, prawdziwej radości i nadziei, urzeczywistniając w pełni swoje posłannictwo, jakim jest być «znakiem i narzędziem jedności całego rodzaju ludzkiego» (por. Lumen gentium, 1).
opr. mg/mg
Copyright © by L'Osservatore Romano (11-12/2005) and Polish Bishops Conference