List apostolski motu proprio "Come una madre amorevole"

Poniżej zamieszczamy list apostolski «motu proprio 'Come una madre amorevole'» — Jak kochająca matka, poświęcony trosce Kościoła o ochronę dzieci i dorosłych narażonych na nadużycia seksualne. Na jego mocy Papież Franciszek ustanawia Kolegium Prawników, których opinii będzie zasięgał przed podjęciem ostatecznej decyzji o usunięciu z urzędu kościelnego biskupa, który zaniedbywał przypadki nadużyć seksualnych w stosunku do nieletnich oraz niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo.

Kościół jak kochająca matka miłuje wszystkie swoje dzieci, jednak z wyjątkową miłością otacza troską i chroni te najmniejsze i bezbronne: jest to zadanie, które sam Chrystus powierza całej wspólnocie chrześcijańskiej. Świadomy tego, Kościół czujnie troszczy się o ochronę dzieci i najbardziej narażonych dorosłych.

Ten obowiązek ochrony i opieki spoczywa na całym Kościele, ale w szczególności musi być wypełniany przez jego pasterzy. Dlatego biskupi diecezjalni, eparchowie i osoby, które są odpowiedzialne za Kościół partykularny, winni ze szczególną sumiennością chronić osoby najsłabsze spośród tych, które są im powierzone.

Prawo kanoniczne przewiduje możliwość usunięcia z urzędu kościelnego «z poważnych przyczyn» — dotyczy to także biskupów diecezjalnych, eparchów i tych, którzy są z nimi zrównani w prawie (por. kan. 193, § 1 KPK; kan. 975, § 1 KKKW). Niniejszym listem pragnę uściślić, że do wspomnianych «poważnych przyczyn» należą zaniedbania biskupów w sprawowaniu ich urzędu, zwłaszcza w odniesieniu do przypadków nadużyć seksualnych, dokonywanych na nieletnich i narażonych na nie dorosłych, o których to przypadkach mówi motu proprio «Sacramentorum sanctitatis tutela», ogłoszone przez św. Jana Pawła II i uzupełnione przez mojego umiłowanego poprzednika Benedykta XVI. W takich przypadkach będzie obowiązywać następująca procedura.

Artykuł 1

§ 1. Biskup diecezjalny, eparcha lub ten, na kim — choćby tymczasowo — spoczywa odpowiedzialność za Kościół partykularny albo za inną wspólnotę wiernych zrównaną z nim w myśl kan. 368 KPK i kan. 313 KKKW, może być w sposób prawny usunięty ze swego urzędu, jeśli wskutek zaniedbania dokonał lub zaniechał czynów, które wyrządziły poważne krzywdy innym, czy to osobom fizycznym, czy całej wspólnocie. Może to być krzywda fizyczna, moralna, duchowa lub majątkowa.

§ 2. Biskup diecezjalny lub eparcha może zostać usunięty tylko wtedy, gdy obiektywnie w bardzo poważnym stopniu uchybił sumienności, której wymaga od niego jego urząd duszpasterski, nawet jeśli nie było w tym jego poważnej winy moralnej.

§ 3. W przypadku nadużyć wobec nieletnich lub bezbronnych dorosłych wystarczy, że był to poważny brak sumienności.

§ 4. Z biskupem diecezjalnym i eparchą są zrównani wyżsi przełożeni instytutów zakonnych i stowarzyszeń życia apostolskiego na prawie papieskim.

Artykuł 2

§ 1. We wszystkich przypadkach, w których pojawiają się poważne poszlaki tego, o czym mówi poprzedni artykuł, odpowiednia Kongregacja Kurii Rzymskiej może wszcząć dochodzenie w tej sprawie, informując o tym zainteresowanego i umożliwiając mu przedstawienie dokumentów i świadectw.

§ 2. Biskup będzie miał możliwość obrony, co będzie mógł uczynić korzystając ze środków przewidzianych przez prawo. Będzie informowany o wszystkich etapach dochodzenia i zawsze będzie miał możliwość spotkania się z przełożonymi Kongregacji. Jeśli biskup nie podejmie w tej sprawie inicjatywy, to wspomniane spotkanie zaproponuje sama dykasteria.

§ 3. Po przedstawieniu argumentów przez biskupa Kongregacja może podjąć decyzję o przeprowadzeniu dodatkowego dochodzenia.

Artykuł 3

§ 1. Przed podjęciem decyzji Kongregacja będzie mogła spotkać się, zależnie od potrzeby, z innymi biskupami lub eparchami, należącymi do konferencji episkopatu lub do Synodu Biskupów Kościoła sui iuris, których członkiem jest zainteresowany biskup lub eparcha, w celu przedyskutowania przypadku.

§ 2. Kongregacja podejmuje swoje decyzje w trakcie obrad na zwykłej sesji.

Artykuł 4

W razie uznania za stosowne usunięcie biskupa Kongregacja ustali, na podstawie okoliczności danego przypadku, czy:

1) wydać w możliwie najkrótszym czasie dekret o usunięciu;

2) zachęcić po bratersku biskupa do przedstawienia swej rezygnacji w ciągu 15 dni. Jeśli biskup nie da odpowiedzi w przewidzianym terminie, Kongregacja będzie mogła wydać dekret o usunięciu.

Artykuł 5

Decyzja Kongregacji, o której mowa w artykułach 3-4, winna być przedłożona do szczególnego zatwierdzenia Biskupowi Rzymu, który przed podjęciem ostatecznej decyzji zasięgnie opinii specjalnego Kolegium Prawników, wyznaczonych w razie potrzeby.

Rozporządzam, aby wszystkie postanowienia, które zawarłem w niniejszym liście apostolskim w formie motu proprio, były stosowane we wszystkich jego częściach, niezależnie od wszelkich rozporządzeń przeciwnych, choćby zasługiwały na szczególną wzmiankę, i polecam, aby zostało to opublikowane w oficjalnym opracowaniu Acta Apostolicae Sedis i promulgowane w dzienniku «L'Osservatore Romano», a weszło w życie w dniu 5 września 2016 r.

Watykan, 4 czerwca 2016 r.

opr. mg/mg