Dyskryminowanie osób z niepełnosprawnościami jest grzechem społecznym

W związku z przypadającym 3 grudnia Światowym Dniem Osób z Niepełnosprawnościami, ustanowionym przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1992 r., na zakończenie dekady poświęconej tym osobom, zostało rozpowszechnione poniższe przesłanie Papieża Franciszka, w którym nazwał on dyskryminowanie osób z niepełnosprawnościami grzechem społecznym i nie użył nigdy wyrażenia «osoby niepełnosprawne » .

W Światowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami odnawiamy nasze spojrzenie wiary, które widzi w każdym bracie i siostrze obecność samego Chrystusa, uważającego, że to Jemu jest czyniony każdy gest miłości wobec najmniejszych z braci (por. Mt 25, 40). Przy tej okazji chciałbym przypomnieć, że dziś umacnianie prawa do partycypacji odgrywa centralną rolę w walce z dyskryminacją oraz w promowaniu kultury spotkania i godnego życia. Wielkie postępy w odniesieniu do osób z niepełnosprawnościami zostały uczynione w dziedzinie opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, lecz jeszcze dziś obecna jest kultura odrzucenia, i wiele z nich czuje, że istnieją, ale bez przynależności i bez partycypacji. Wszystko to wymaga nie tylko ochrony praw osób z niepełnosprawnością i ich rodzin, ale wzywa nas, byśmy czynili świat bardziej ludzkim, usuwając to wszystko, co nie pozwala im być w pełni obywatelami, przeszkody związane z uprzedzeniami, i ułatwiali im dostęp do miejsc i godne życie, uwzględniające wszystkie wymiary człowieczeństwa.

Należy otaczać opieką osoby z niepełnosprawnościami i towarzyszyć im we wszystkich sytuacjach życiowych, wykorzystując również współczesne technologie, ale ich nie absolutyzując; stanowczo i z czułością zajmować się sytuacjami osób spychanych na margines; iść razem z nimi i «namaszczać» je godnością, by mogły aktywnie uczestniczyć w życiu wspólnoty obywatelskiej i kościelnej. Jest to droga niełatwa, a nawet żmudna, która pozwoli coraz lepiej formować sumienia, potrafiące uznać każdego za osobę wyjątkową i niepowtarzalną.

I nie zapominajmy o licznych «ukrytych wygnańcach», którzy żyją w naszych domach, w naszych rodzinach, w naszych społeczeństwach (por. Anioł Pański, 29 grudnia 2013 r.; przemówienie do korpusu dyplomatycznego, 12 stycznia 2015 r.). Myślę o osobach w każdym wieku, zwłaszcza starszych, które — również z powodu niepełnosprawności — postrzegane są niekiedy jako ciężar, jako «obecność nieporęczna», i którym grozi, że zostaną odrzucone, że odmówi się im konkretnych możliwości pracy, pozwalających mieć udział w budowaniu własnej przyszłości.

Jesteśmy wezwani do uznania, że każda osoba z niepełnosprawnością, również z niepełnosprawnościami złożonymi i poważnymi, wnosi szczególny wkład we wspólne dobro poprzez swoją oryginalną biografię. Uznania godności każdego, dobrze wiedząc, że nie zależy ona od funkcjonowania pięciu zmysłów (por. rozmowa z uczestnikami sympozjum Konferencji Episkopatu Włoch na temat niepełnosprawności, 11 czerwca 2011 r.). Tego nawrócenia uczy nas Ewangelia. Trzeba wytworzyć przeciwciała na kulturę, która uważa, że pewne egzystencje należą do klasy A, a inne do klasy B — to jest grzech społeczny! Trzeba mieć odwagę pozwolić mówić osobom dyskryminowanym z powodu niepełnosprawności, bo, niestety, w niektórych krajach dziś jeszcze występują trudności, by je uznać za osoby o takiej samej godności jak inni, za braci i siostry w człowieczeństwie.

Wprowadzanie dobrego ustawodawstwa i znoszenie barier fizycznych jest w istocie ważne, ale nie wystarcza, jeśli nie zmieni się również mentalności, nie przezwycięży się rozpowszechnionej kultury, która wciąż rodzi nierówności, uniemożliwiając osobom z niepełnosprawnościami aktywne uczestniczenie w zwykłym życiu.

W tych latach zostały wprowadzone w życie i rozwinięte procesy inkluzyjne, lecz nie jest to jeszcze wystarczające, ponieważ uprzedzenia rodzą, oprócz barier fizycznych, również ograniczenia w zakresie dostępu do oświaty dla wszystkich, do zatrudnienia i do partycypacji. By się rozwijać, osoba z niepełnosprawnościami potrzebuje nie tylko istnieć, ale także należeć do wspólnoty.

Zachęcam wszystkich, którzy pracują z osobami z niepełnosprawnościami, by kontynuowały tę ważną posługę i zadanie, które określają stopień cywilizacji poszczególnych krajów. I modlę się, by każda osoba mogła czuć na sobie ojcowskie spojrzenie Boga, który afirmuje jej pełną godność i bezwarunkową wartość jej życia.

Watykan, 3 grudnia 2019 r.

opr. mg/mg