Morze Bałtyckie - wspólne dziedzictwo i wspólna odpowiedzialność

Ojciec Święty skierował przesłanie do Patriarchy Ekumenicznego Bartłomieja I z okazji V sympozjum poświęconego religii, nauce i środowisku, które odbyło się w czerwcu na pokładzie statku pływającego po Morzu Bałtyckim. Temat obrad brzmiał: «Morze Bałtyckie — wspólne dziedzictwo, wspólna odpowiedzialność». Przesłanie Jana Pawła II zostało przekazane Patriarsze przez kard. Waltera Kaspera, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, który uczestniczył w oficjalnej inauguracji sympozjum 2 czerwca br. w Gdańsku. Celem sympozjum, zorganizowanego z inicjatywy Patriarchy Ekumenicznego, było doprowadzenie do powstania wspólnego ruchu na rzecz ochrony stworzenia. Nawiązywało ono do poprzednich spotkań tego typu, poświęconych Morzu Egejskiemu, Morzu Czarnemu, Dunajowi i Morzu Adriatyckiemu. W obradach wziął udział także kard. Roger Etchegaray, emerytowany przewodniczący Papieskiej Rady «Iustitia et Pax», jako członek komitetu honorowego. Kard. Edward Idris Cassidy uczestniczył w zebraniu plenarnym, które odbyło się w Sztokholmie. Na poprzednim sympozjum, poświęconym Morzu Adriatyckiemu, Ojciec Święty i Patriarcha Ekumeniczny podpisali wspólną deklarację o obowiązku ochrony dzieła stworzenia. Poniżej zamieszczamy przekład z języka angielskiego przesłania Jana Pawła II.

Jego Świątobliwość Bartłomiej I
Arcybiskup Konstantynopola
Patriarcha Ekumeniczny

Z wielką radością pozdrawiam Waszą Świątobliwość oraz wszystkich uczestników odbywającego się w tym roku V sympozjum poświęconego religii, nauce i środowisku, które zajmuje się zagadnieniem: «Morze Bałtyckie — wspólne dziedzictwo, wspólna odpowiedzialność». Cieszę się zwłaszcza, że inauguracja obrad sympozjum odbędzie się w mojej Ojczyźnie, w Gdańsku. Za pośrednictwem kard. Waltera Kaspera, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, pragnę wyrazić uznanie dla celów tego przedsięwzięcia oraz życzyć pomyślnego przebiegu spotkania.

Przy wielu okazjach mówiłem już, że zarówno poszczególni ludzie, jak i cała wspólnota międzynarodowa są coraz bardziej przekonani, że środowisko i bogactwa naturalne, które Bóg dał ludzkości, muszą być szanowane. Obecne sympozjum zrodziło się z pragnienia, aby ta rosnąca świadomość znalazła wyraz w polityce i w odpowiedzialnej gospodarce. Z uwagą będę śledził przebieg waszych obrad nad możliwościami realizacji celów wytyczonych w naszej zeszłorocznej wspólnej deklaracji.

Należy jednak dobrze zrozumieć prawdziwą naturę kryzysu ekologicznego. Nie wolno nigdy postrzegać relacji między poszczególnymi ludźmi czy społeczeństwem a środowiskiem w oderwaniu od relacji człowieka do Boga. «Sprzeciwiając się planom Boga Stwórcy, człowiek wprowadza nieporządek, który niechybnie odbija się na reszcie stworzenia» (Jan Paweł II, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1990 r., n. 5: «L'Osservatore Romano», wyd. polskie, n. 12 bis/1989, s. 21). Nieodpowiedzialność ekologiczna jest w istocie problemem moralnym — następstwem błędu antropologicznego — i polega na tym, że człowiek, przemieniając wedle swych możliwości świat, zapomina, że zawsze powinien respektować Boży plan stworzenia (por. Centesimus annus, 37).

Właśnie ze względu na moralną naturę podejmowanych podczas sympozjum problemów przedstawiciele wspólnot religijnych, organizacji obywatelskich i świata polityki, a także uczeni uznali za słuszne razem stawić czoło wyzwaniom ekologicznym w regionie Morza Bałtyckiego. Sympozjum odbywa się na pokładzie statku, który zawija do różnych bałtyckich portów; zwraca to uwagę na fakt, że skutki braku odpowiedzialności za równowagę ekologiczną często odczuwane są również poza granicami poszczególnych krajów. Dlatego też, aby rozwiązać ten problem, potrzebna jest solidarność, umiejętność przezwyciężenia podziałów politycznych i rezygnacja z bezwzględnej polityki gospodarczej, nastawionej wyłącznie na zysk.

Wasza Świątobliwość, we wspólnej deklaracji na temat etyki ekologicznej i ochrony dzieła stworzenia, podpisanej 10 czerwca ubiegłego roku, przedstawiliśmy chrześcijańską interpretację problemów, które pojawiają się w związku z kryzysem ekologicznym. Chrześcijanie powinni być zawsze gotowi wspólnie wywiązywać się z obowiązku, jaki na nich spoczywa, zgodnie z Bożym planem stworzenia. Odpowiedzialność ta otwiera przed nimi szerokie pole ekumenicznej i międzyreligijnej współpracy. Stwierdziliśmy wówczas, że na wyzwania ekologiczne nie można odpowiedzieć za pomocą samych środków ekonomicznych czy technicznych. Wymagają one głębokiej przemiany serca, która prowadzi do rezygnacji z niewłaściwych sposobów konsumpcji i produkcji. Potrzebna jest postawa etyczna, którą wyróżnia szacunek dla zasad powszechnej solidarności, sprawiedliwości społecznej i odpowiedzialności. Jesteśmy wezwani — jak powiedział Wasza Świątobliwość na zakończenie IV Międzynarodowego Sympozjum Ekologicznego w Wenecji — do prawdziwego poświęcenia: «kiedy poświęcamy własne życie i dzielimy się swymi dobrami, otrzymujemy życie w obfitości i ubogacamy cały świat».

Waszą Świątobliwość, jako przewodniczącego obrad tego sympozjum poświęconego religii, nauce i środowisku, pragnę zapewnić o moim uznaniu. Modlę się, aby wszechmogący Bóg pobłogosławił tę inicjatywę. Niech towarzyszy Waszej Świątobliwości i współpracownikom, prowadząc po drogach sprawiedliwości, ażeby całe stworzenie mogło oddać Mu chwałę (por. Ps 148).

Watykan, 27 maja 2003 r.

opr. mg/mg