Razem dawajcie świadectwo o prymacie Boga

Jan Paweł II

RAZEM DAWAJCIE ŚWIADECTWO O PRYMACIE BOGA

24 czerwca 2001 — Kijów. Spotkanie z przedstawicielami Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych

Wieczorem 24 czerwca w kijowskiej Filharmonii Narodowej Jan Paweł II spotkał się z przedstawicielami Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych. Zwracając się do zgromadzonych wskazał na potrzebę wspólnego działania w obronie człowieka i prawdziwego dobra społeczeństwa, budowania humanizmu opartego na uznaniu istnienia Boga. «Wielka jest wasza misja — powiedział Ojciec Święty — w tym historycznym momencie, rozpoczynającym nowe tysiąclecie. Nie ustawajcie w dążeniu razem do coraz większej wspólnoty wartości religijnych w klimacie wolności i do tolerancji opartej na sprawiedliwości. Jest to najistotniejszy wkład, jaki możecie wnieść w ogólny postęp ukraińskiego społeczeństwa».

Szanowni Przedstawiciele Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych!

1. Jestem szczerze wdzięczny tym, którzy umożliwili mi dzisiejsze spotkanie. Daje mi ono sposobność, aby podczas tej wizyty poznać bliżej każdego z was — przedstawicieli różnych Kościołów i organizacji religijnych istniejących na Ukrainie. Wszystkich witam serdecznie i z szacunkiem. Z głębi serca wyrażam uznanie dla działalności waszej Wszechukraińskiej Rady na rzecz ochrony i krzewienia wartości duchowych i religijnych, niezbędnych przy budowie społeczeństwa prawdziwie wolnego i demokratycznego. Wasza zasłużona organizacja w znacznej mierze przyczynia się do tworzenia warunków sprzyjających coraz lepszemu porozumieniu między członkami różnych Kościołów i organizacji religijnych w duchu wzajemnego szacunku i nieustannego dążenia do szczerego i owocnego dialogu. Nie mogę też nie wspomnieć o waszych chwalebnych działaniach na rzecz pokoju między ludźmi i narodami.

2. Wasze życie i codzienna praca poświadczają w konkretny sposób, jak istotną rolę odgrywa czynnik religijny w kształtowaniu osobowej tożsamości każdego człowieka, niezależnie od jego rasy, narodowości i kultury. Religia, gdy jest praktykowana z sercem pokornym i szczerym, wnosi swoisty i niezastąpiony wkład w budowę sprawiedliwego i braterskiego społeczeństwa.

Jakże mogłoby państwo, które pragnie być naprawdę demokratyczne, nie respektować w pełni wolności religijnej obywateli? Nie istnieje prawdziwa demokracja tam, gdzie deptana jest jedna z podstawowych swobód człowieka. W długim i bolesnym okresie panowania dyktatur także Ukraina doświadczyła niszczących skutków ateistycznego ucisku, który poniża człowieka i nakłada na niego jarzmo niewoli. Stoicie dziś przed naglącym zadaniem społecznej i moralnej odbudowy narodu. Jesteście powołani, aby przez swoją działalność w istotny sposób przyczyniać się do odnowy społecznej, ukazując, że tylko w klimacie poszanowania wolności religijnej można budować społeczeństwo naprawdę na miarę człowieka.

3. Witam przede wszystkim was, drodzy bracia zjednoczeni wspólną wiarą w Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał. Okrutne prześladowania komunistyczne nie zdołały wyrwać z duszy narodu ukraińskiego pragnienia Chrystusa i Jego Ewangelii, bo ta wiara była częścią jego dziejów i jego życia. Gdy bowiem mówi się o wolności religijnej w waszym kraju, myśl biegnie od razu ku chwalebnym początkom chrześcijaństwa, które od ponad tysiąca lat kształtuje jego tożsamość kulturową i społeczną. Chrzest księcia Włodzimierza i mieszkańców Rusi w 988 r. dał początek obecności chrześcijańskiej wiary i życia nad brzegami Dniepru. Stąd Ewangelia docierała później do różnych ludów zamieszkujących wschodnią część kontynentu europejskiego. Przypomniałem o tym w Liście apostolskim Euntes in mundum z okazji tysiąclecia chrztu Rusi Kijowskiej, podkreślając, że to wydarzenie stało się źródłem rozległego promieniowania misyjnego «na zachód aż po Karpaty, od południowych brzegów Dniepru aż po Nowogród i od północnych brzegów Wołgi (...) aż po brzegi Oceanu Spokojnego i dalej jeszcze» (n. 4; por. także orędzie Magnum baptismi donum, n. 1).

W epoce, gdy trwała jeszcze pełna jedność między Rzymem a Konstantynopolem, św. Włodzimierz, idąc za przykładem księżnej Olgi, dbał o zachowanie tożsamości duchowej narodu, dążąc zarazem do włączenia Rusi we wspólnotę Kościołów. Proces inkulturacji wiary, który do dziś kształtuje historię tych narodów, rozwijał się dzięki niestrudzonej pracy misjonarzy przybywających z Konstantynopola.

4. Ukraino, ziemio błogosławiona przez Boga, chrześcijaństwo stanowi niezbywalną część twojej tożsamości społecznej, kulturowej i religijnej! Spełniłaś i nadal spełniasz ważną misję w łonie wielkiej rodziny narodów słowiańskich i europejskiego Wschodu. Ucz się czerpać ze wspólnych chrześcijańskich korzeni życiodajne soki, które w trzecim tysiącleciu będą nadal zasilać latorośle twoich wspólnot kościelnych.

Chrześcijanie Ukrainy, niech Bóg pomoże wam patrzeć razem na chwalebne początki waszego narodu. Niech wam pomaga wspólnie odkrywać, jakie są istotne motywy, dla których należy odważnie i z szacunkiem podejmować działania ekumeniczne, prowadzące do wzajemnego zbliżenia i rozumienia dzięki dobrej woli każdego. Niech rychło nadejdzie dzień odnowienia komunii wszystkich uczniów Chrystusa, o którą On tak żarliwie modlił się przed swoim powrotem do Ojca (por. J 17, 20-21).

5. Słowa pozdrowienia kieruję teraz do was, przedstawiciele innych religii i organizacji religijnych, którzy na Ukrainie ściśle współpracujecie z chrześcijanami. Jest to typowa cecha waszej ziemi, która ze względu na swe szczególne położenie i ukształtowanie stanowi naturalny pomost nie tylko między Wschodem i Zachodem, ale także między narodami zamieszkującymi ją wspólnie od wielu stuleci. Są to narody różniące się historią, tradycjami kulturowymi i wyznawaną religią. Pragnę wspomnieć tu o stałej obecności Żydów, którzy tworzą wspólnotę mocno zakorzenioną w ukraińskim społeczeństwie i kulturze. Także oni zaznawali niesprawiedliwości i prześladowań za to, że dochowywali wierności religii swoich ojców. Któż mógłby zapomnieć o ogromnej daninie krwi, jaką złożyli oni fanatycznej ideologii, głoszącej wyższość jednej rasy nad innymi? Właśnie tutaj, koło Kijowa, w miejscowości Babi Jar, w czasie okupacji hitlerowskiej w ciągu kilku dni zamordowano bardzo wielu ludzi, wśród nich ponad 100 tys. Żydów. Była to jedna z najstraszliwszych zbrodni, pośród wielu innych, jakie zapisała, niestety, historia minionego stulecia.

Pamięć o tym epizodzie ludobójczego szaleństwa niech będzie zbawienną przestrogą dla wszystkich. Do jakich okrucieństw zdolny jest człowiek, gdy ulegnie złudzeniu, że może się obejść bez Boga! Wola sprzeciwienia się Mu i zwalczania wszelkich form religijności ujawniła się bardzo wyraźnie także w totalizmie ateistycznym i komunistycznym. W waszym mieście przypominają o tym pomniki wzniesione ofiarom klęski głodu (hołodomoru), pomordowanym w Bykowni, zabitym podczas wojny w Afganistanie — by wymienić tylko niektóre. Wspomnienie tak bolesnych doświadczeń niech pomoże współczesnej ludzkości, zwłaszcza młodym pokoleniom, odrzucić wszelką formę przemocy i kształtować w sobie postawę poszanowania ludzkiej godności, która każe chronić podstawowe prawa w niej zakorzenione, wśród nich zaś — wcale nie najmniej ważne — prawo do wolności religijnej.

6. Wspominając ludobójstwo dokonane na Żydach pragnę przypomnieć także o zbrodniach, jakich władze państwowe dopuściły się wobec społeczności muzułmańskiej żyjącej na Ukrainie. Mam na myśli zwłaszcza Tatarów, deportowanych z Krymu do azjatyckich republik Związku Radzieckiego, którzy teraz pragną powrócić do ojczystej ziemi. Niech mi będzie wolno wyrazić w związku z tym nadzieję, że dzięki szczeremu, cierpliwemu i uczciwemu dialogowi uda się znaleźć właściwe rozwiązania, zachowując atmosferę autentycznej tolerancji i czynnej współpracy dla wspólnego dobra.

W tych wytrwałych działaniach na rzecz obrony człowieka i prawdziwego dobra społecznego wierzący mają do odegrania szczególną rolę. Razem mogą dawać wyraziste świadectwo o pierwszeństwie ducha przed uzasadnionymi skądinąd potrzebami materialnymi. Razem mogą świadczyć, że wizja świata oparta na Bogu jest także rękojmią niezbywalnej wartości człowieka. Jeśli ze świata usunie się Boga, nie pozostaje w nim nic prawdziwie ludzkiego. Jeśli istota stworzona nie patrzy w niebo, traci z oczu cel swojej ziemskiej wędrówki. Podłożem każdego autentycznego humanizmu jest zawsze pokorne i ufne uznanie prymatu Boga.

7. Drodzy przyjaciele! Pozwólcie, że pozdrowię was tymi słowami na zakończenie naszego rodzinnego spotkania. Do was wszystkich, do waszych Kościołów i organizacji religijnych Ukrainy raz jeszcze kieruję słowa szacunku i życzliwości. Wielka jest wasza misja w tym historycznym momencie, rozpoczynającym nowe tysiąclecie. Nie ustawajcie w dążeniu razem do coraz większej wspólnoty wartości religijnych w klimacie wolności i do tolerancji opartej na sprawiedliwości. Jest to najistotniejszy wkład, jaki możecie wnieść w ogólny postęp ukraińskiego społeczeństwa.

Biskup Rzymu, który w tych dniach nawiedza jako pielgrzym nadziei Kijów i Lwów, pozdrawia serdecznie wierzących we wszystkich miastach i wsiach umiłowanej ziemi ukraińskiej. Zapewnia was i wszystkich o pamięci w modlitwie o to, aby Najwyższy udzielił wam obfitości swej łaski. Bóg, Ojciec dobry i miłosierny, niech błogosławi was tutaj obecnych, wasze Kościoły i organizacje religijne. Niech błogosławi i otacza opieką umiłowany naród ukraiński. Dzisiaj i zawsze!

opr. mg/mg