Wspólnie świętujemy Wielki Jubileusz

Po podpisaniu w Augsburgu 31 października 1999 r. Wspólnej deklaracji Kościoła katolickiego i Światowej Federacji Luterańskiej dotyczącej nauki o usprawiedliwieniu, którą Ojciec Święty nazwał «kamieniem milowym na drodze do pełnej i widzialnej jedności», w Watykanie odbyły się dwa kolejne wydarzenia o głębokiej wymowie ekumenicznej.

13 listopada w Bazylice Watykańskiej Jan Paweł II przewodniczył ekumenicznym Nieszporom ku czci św. Brygidy, ogłoszonej niedawno współpatronką Europy. Obok Papieża stanęli przy konfesji św. Piotra luterański prymas Szwecji, arcybiskup Uppsali Karl Gustaw Hammar, prymas Finlandii, arcybiskup Turku Jukka Paarma, katolicki biskup Sztokholmu Anders Arborelius i katolicki biskup Kopenhagi Czeslaw Kozon. Obecni byli liczni kardynałowie, nuncjusz apostolski w krajach skandynawskich, wielu biskupów katolickich i luterańskich z krajów północnej Europy, korpus dyplomatyczny oraz liczne siostry brygidki z matką generalną Teklą Famiglietti. W nieszporach uczestniczył także król Szwecji Karol XVI Gustaw z królową Zofią i córką Wiktorią oraz Lech Wałęsa z małżonką. Podczas nabożeństwa Papież wygłosił homilię, a luterańscy prymasi Szwecji i Finlandii — krótkie przemówienia. M. Tekla Famiglietti przypomniała postać św. Brygidy — prekursorki ekumenizmu. Po zakończeniu liturgii Papież wyszedł z Bazyliki na plac św. Marty, gdzie odsłonił i poświęcił statuę św. Brygidy — pięciometrową rzeźbę wykonaną z karraryjskiego marmuru przez włoskiego artystę Floriano Bodiniego i umieszczoną w jednej z nisz na zewnętrznej ścianie Bazyliki, w pobliżu tzw. Drzwi Modlitwy. Szwedzka para królewska złożyła pod statuą wieniec kwiatów.

Drugim ważnym wydarzeniem ekumenicznym była audiencja dla przewodniczącego Światowej Federacji Luterańskiej biskupa Christiana Krause i osób towarzyszących, z którymi Ojciec Święty spotkał się 9 grudnia. Biskup Krause nawiązał w przemówieniu do podpisania w Augsburgu Wspólnej deklaracji, dziękując Papieżowi za słowa, jakie skierował z tej okazji do luteranów: «Ręce, które sobie tam podaliśmy, powinny pozostać już na zawsze połączone» — powiedział. Papież skierował do gości przemówienie, w którym przypomniał historię dialogu katolicko-luterańskiego, poczynając od Soboru Watykańskiego II, a wspominając ekumeniczne Nieszpory z 13 listopada stwierdził, że pozwoliły mu one doświadczyć «duchowej przestrzeni», w której chrześcijanie zawsze stoją razem przed obliczem Boga.

W niniejszym dziale zamieszczamy homilię Jana Pawła II wygłoszoną podczas Nieszporów ku czci św. Brygidy oraz przemówienie skierowane do przedstawicieli Światowej Federacji Luterańskiej.

Szanowny Panie Przewodniczący!

1. Bardzo serdecznie witam pana w Pałacu Apostolskim wraz z delegatami Światowej Federacji Luterańskiej. Siedem lat temu z radością gościłem w Watykanie pańskiego szanownego poprzednika, pana przewodniczącego Gottfrieda Brakemeiera. Mogliśmy wówczas wspólnie obchodzić 25-lecie dialogu luterańsko-katolickiego. Pełni wdzięczności, mogliśmy już oglądać liczne i doniosłe owoce rozmów dwustronnych. Od czasu Soboru Watykańskiego II katolicy i luteranie wyraźnie zbliżyli się do siebie: z Bożą pomocą udawało się powoli i cierpliwie usuwać dzielące nas mury. Jednocześnie zostały też umocnione widzialne więzy jedności. Relacje ekumeniczne między luteranami i katolikami rozwijały się stopniowo zarówno w skali międzynarodowej, jak i krajowej. Podkreślanie wspólnych elementów wiary stało się dobrym zwyczajem. Jednocześnie zacieśnia się też współpraca na polu charytatywnym i socjalnym.

2. Szczególny owoc dialogu teologicznego otrzymaliśmy kilka tygodni temu w Augsburgu. Została tam podpisana Wspólna deklaracja dotycząca nauki o usprawiedliwieniu przez wiarę, która przez stulecia stanowiła swego rodzaju symbol podziału między katolikami i protestantami. Dziękujmy Bogu za to, że pozwolił nam postawić ten milowy kamień na niełatwej drodze wiodącej do przywrócenia pełnej jedności między chrześcijanami (por. «Anioł Pański», 31 października 1999 r.).

Dokument ten stanowi niewątpliwie solidne oparcie dla kolejnych kroków w dziedzinie ekumenizmu. Zachęca do poszukiwań teologicznych na polu ekumenicznym i do usuwania przeszkód, które nadal uniemożliwiają nam dojście do tak bardzo upragnionej jedności przy stole Pańskim. Dlatego musimy połączyć siły, aby te wspólnie wypracowane treści doktrynalne wyrażać w języku i życiu naszych współczesnych. Potrzebni są dobrzy «tłumacze», umiejący przekazywać prawdę w duchu wierności wobec własnej tożsamości oraz miłości do rozmówcy.

3. Wpatrzeni w tajemnicę wcielenia Syna Bożego, stanęliśmy na progu trzeciego tysiąclecia. «Jezus jest prawdziwą nowością, przerastającą oczekiwania ludzi» (Incarnationis mysterium, 1).

Bardzo się cieszę, że zgodził się pan, aby obchodzić uroczyście Rok Jubileuszowy razem z Kościołem katolickim zarówno tutaj w Rzymie, jak i na całym świecie. Dwa elementy dwustronnych relacji ekumenicznych zasługują na szczególne rozważenie. Przede wszystkim mam na myśli Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan, podczas którego otworzę Drzwi Święte w bazylice św. Pawła za Murami. Następnie pragnę wspomnieć o czci nowych męczenników chrześcijańskich.

Właśnie w naszym stuleciu, nękanym przez przemoc i terror, świadectwo męczenników zyskało szczególne znaczenie zarówno dla katolików, jak i dla luteranów. Jest ono «świadectwem prawdy chrześcijańskiej miłości — zawsze czytelnym, dziś jednak szczególnie wymownym». Męczennicy to ci, którzy «głosili Ewangelię, oddając życie dla miłości» (Incarnationis mysterium, 13). Męczeństwo zyskuje zatem znaczenie ekumeniczne, ponieważ ci, którzy wierzą w Chrystusa i są zjednoczeni przez długi orszak męczenników, nie mogą pozostawać podzieleni (por. Ut unum sint, 1).

4. Wspólne obchody Wielkiego Jubileuszu są sposobnością do pogłębienia naszego wspólnego świadectwa wiary. Dzisiejszy świat oczekuje wzajemnego zbliżenia chrześcijan.

Kalendarz Roku Świętego przewiduje zatem kolejne spotkania o charakterze ekumenicznym. Dlaczego mielibyśmy nadal iść osobno, jeżeli weszliśmy już na wspólną drogę? Rok Jubileuszowy jako wydarzenie duchowe niesie możliwości, które luteranie i katolicy mogą razem wykorzystać.

Zapowiedzią tego były ekumeniczne Nieszpory, które sprawowaliśmy razem z okazji ogłoszenia św. Brygidy Szwedzkiej współpatronką Europy. Gdy dziękowaliśmy wówczas Bogu, śpiewając hymny i psalmy, odczułem ową «duchową przestrzeń», w której chrześcijanie stoją razem przed obliczem Bożym (por. Ut unum sint, 83). Wspólna przestrzeń duchowa jest większa niż bariery wyznaniowe, dzielące nas na progu trzeciego tysiąclecia. Jeżeli mimo podziałów chrześcijanie będą umieli coraz bardziej jednoczyć się na wspólnej modlitwie wokół Chrystusa, lepiej sobie uświadomią, jak bardzo nieznaczne jest to, co ich dzieli, w porównaniu z tym, co ich łączy (por. Ut unum sint, 22).

Kto zdaje sobie z tego sprawę, nie może uważać ekumenizmu za zwykły «dodatek», uboczny aspekt tradycyjnej działalności Kościoła (por. Ut unum sint, 20). Pełna jedność to cel, do którego warto usilnie dążyć. To bodziec dla życia duchowego całego Kościoła.

5. Te myśli pełne nadziei utwierdzają mnie w przekonaniu, że dobre relacje między Kościołem katolickim a Światową Federacją Luterańską staną się podstawą, na której będzie można oprzeć dalszy dialog zmierzający do rozwiązania kwestii nadal otwartych.

Skoro modlitwa «stanowi 'duszę' ekumenicznej odnowy i dążenia do jedności» (Ut unum sint, 28), niech nasz dialog o fundamentalnych zagadnieniach doktrynalnych opiera się także w przyszłości na żarliwej modlitwie naszych wspólnot. Modlitwa wiernych jest — by tak rzec — wiatrem, który wspomaga postęp dialogu ekumenicznego.

Niech Bóg sprawi, abyśmy już wkrótce osiągnęli jedność, jakiej pragnie Jezus! Tej modlitwie błagalnej niech towarzyszy dziękczynienie Panu historii. Nie powinniśmy patrzeć jedynie na minione 2000 lat dziejów po Chrystusie, ale w perspektywie roku 2000 razem z Chrystusem patrzeć z ufnością w przyszłość.

Z okazji świąt narodzenia Jezusa Chrystusa, naszego Pana wczoraj, dziś i na wieki, życzę wam pokoju i błogosławieństwa wcielonego Syna Bożego.

opr. mg/mg