Liturgia źródłem świętości, jedności i misyjnego zapału

Jan Paweł II skierował przesłanie do uczestników sesji plenarnej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Obrady, którym przewodniczył prefekt Kongregacji kard. Francis Arinze, były poświęcone potrzebie pogłębienia życia liturgicznego po Soborze Watykańskim II, formacji liturgicznej oraz «ars celebrandi». «Ars celebrandi — napisał Papież — wyraża właśnie zdolność wyświęconych szafarzy oraz całej zgromadzonej na liturgii wspólnoty do wyrażania i przeżywania sensu każdego aktu liturgicznego. Jest to sztuka ściśle związana z wymogiem kontemplacji i konsekwentnego życia chrześcijańskiego».

Kardynał Francis Arinze
Prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego
i Dyscypliny Sakramentów

1. Z radością przesyłam Ci, czcigodny Bracie, moje serdeczne pozdrowienie, którym obejmuję również kardynałów, arcybiskupów, biskupów i kapłanów zebranych na sesji plenarnej Kongregacji. Wiem, że zajmuje się ona sprawami wielkiej wagi, wiążącymi się ściśle z obchodami tego szczególnego Roku Eucharystii.

Serdeczną myślą jestem blisko wszystkich. Niektórzy uczestnicy sesji plenarnej od lat współpracują z dykasterią, na innych natomiast dopiero od niedawna spoczywa ta odpowiedzialność. Z przyjemnością stwierdzam, że dzięki ostatnim nominacjom nie tylko powiększyło się grono jej członków, ale też lepiej reprezentowany jest w niej Kościół, obecny na wszystkich kontynentach.

Dziękuję każdemu. Wdzięczność wyrażam zwłaszcza Księdzu Kardynałowi za życzliwe słowa oraz za zapewnienie o szczególnej modlitwie, które mi przekazał w imieniu wszystkich, a także za wielkoduszne oddanie, z jakim kieruje dykasterią.

2. Podczas tej sesji dokonano przede wszystkim uważnego przeglądu prac podjętych przez Kongregację w ostatnich latach, mających na celu urzeczywistnienie planu duszpasterskiego, jaki przedstawiłem całemu ludowi Bożemu, zachęcając go do coraz większego doskonalenia się w «sztuce modlitwy» (por. Novo millennio ineunte, 32). Jestem wdzięczny Kongregacji szczególnie za to, że bardzo szybko zastosowała się do wskazań Encykliki Ecclesia de Eucharistia oraz Listu apostolskiego Mane nobiscum Domine, opracowując najpierw Instrukcję Redemptionis Sacramentum, a następnie Sugestie i propozycje na Rok Eucharystii. Wyrażam nadzieję, że również dzięki tym dokumentom umocni się miłość wspólnoty chrześcijańskiej do Najświętszego Sakramentu, i będzie mogła ona coraz godniej sprawować Ofiarę eucharystyczną, zgodnie z przepisami liturgicznymi, a przede wszystkim z autentycznym duchowym zaangażowaniem.

3. W tej perspektywie wielkiego znaczenia nabiera znajdujący się w programie sesji plenarnej temat ars celebrandi, na który trzeba spojrzeć w świetle teologicznej wizji liturgii, jaką przedstawia soborowa Konstytucja Sacrosanctum Concilium. Liturgia jest działaniem Chrystusa jako najwyższego i odwiecznego Kapłana Nowego Przymierza, który włącza w nie całe Mistyczne Ciało (por. Konst. Sacrosanctum Concilium, 7). Zwłaszcza w sprawowaniu Eucharystii, będącej żywym uobecnieniem Misterium paschalnego, obecny jest Chrystus, a w Jego działaniu uczestniczy i we właściwy sposób dzieli je nasze człowieczeństwo, potrzebujące słów, znaków i obrzędów. Działanie to jest skuteczne za sprawą Ducha Świętego, ale wymaga ono także udziału człowieka. Ars celebrandi wyraża właśnie zdolność wyświęconych szafarzy oraz całej zgromadzonej na liturgii wspólnoty do wyrażania i przeżywania sensu każdego aktu liturgicznego. Jest to sztuka ściśle związana z wymogiem kontemplacji i konsekwentnego życia chrześcijańskiego. Poprzez obrzędy i modlitwy uczestniczymy w Tajemnicy, która głęboko nas przenika.

4. Słusznie poświęcono szczególną uwagę homilii, którą Sobór uznaje za istotną część liturgii, posługę słowu Bożemu (por. Sacrosanctum Concilium, 52). Różni się ona od zwykłej katechezy, a na wygłaszającego ją nakłada podwójną odpowiedzialność: wobec Słowa i wobec wspólnoty. Homilia powinna sprzyjać możliwie jak najbardziej głębokiemu i owocnemu spotkaniu między Bogiem, który mówi, i wspólnotą, która słucha. Ważne jest, by nie zabrakło jej zwłaszcza podczas Eucharystii niedzielnej. Z punktu widzenia nowej ewangelizacji homilia stanowi cenną, a dla wielu ludzi jedyną sposobność formacji.

5. Innym zagadnieniem rozważanym podczas sesji plenarnej jest formacja liturgiczna, stanowiąca zasadniczy element w przygotowaniu przyszłych prezbiterów i diakonów, ustanowionych szafarzy i zakonników, ale również stały wymiar katechezy dla wszystkich wiernych. Pilnie potrzebne jest przeprowadzenie we wspólnotach parafialnych, stowarzyszeniach i ruchach kościelnych odpowiednich kursów formacyjnych, pozwalających lepiej poznać bogactwo języka liturgii i przeżywać ją w całej pełni. W takiej mierze, w jakiej się to urzeczywistni, będą odczuwalne dobroczynne skutki tej inicjatywy w życiu osobistym i wspólnotowym.

6. Dlatego zachęcam waszą dykasterię, by w serdecznej i pełnej zaufania współpracy z Konferencjami Episkopatów i poszczególnymi biskupami wciąż zabiegała o rozwój liturgii. Reforma liturgiczna Soboru Watykańskiego II przyniosła obfite owoce, ale trzeba przejść od fazy «odnowy do pogłębienia» (List apostolski Spiritus et Sponsa, 6), aby liturgia mogła wywierać coraz bardziej znaczący wpływ na życie poszczególnych osób i wspólnot, stając się źródłem świętości, komunii i misyjnego zapału.

Wielkie zadanie powierzone jest dykasterii, której Ksiądz Kardynał przewodzi. Niech za sprawą Ducha Świętego i macierzyńskiej opieki Maryi wszelkie wasze wysiłki przyniosą owoce. Ja towarzyszę wam modlitwą i z serca błogosławię wszystkim wam i tym, którzy współpracują w wielorakiej działalności dykasterii.

Z Polikliniki Gemellego, 3 marca 2005 r.

opr. mg/mg