Dane statystyczne o Kościele 1998

1. Na początku kwietnia został opublikowany nowy Rocznik Statystyczny Kościoła, zawierający dane za rok 1998. Pozwala on dostrzec przez pryzmat statystyk przemiany ilościowe dokonujące się w Kościele na wszystkich kontynentach i nakreślić główne tendencje rozwojowe kształtujące jego życie i obecność w świecie.

2. W 1998 r., podobnie jak w roku poprzednim, zanotowano wzrost liczby ochrzczonych katolików. Warto podkreślić, że był on nieco większy niż rok wcześniej (odpowiednio +1,29% i +1,02%) oraz że przewyższał przyrost ludności świata w okresie 1997-1998; w rezultacie wzrósł nieco udział katolików w populacji światowej — z 17,3% do 17,4%.

Liczby obrazujące rozmieszczenie katolików na poszczególnych kontynentach nie zmieniły się zasadniczo w okresie 1997-1998: w Ameryce żyje prawie połowa wszystkich katolików świata — 28,4% w Południowej i 14% w Środkowej i Północnej; Europa jest ojczyzną 27,8% katolików, natomiast mniejsze społeczności katolickie zamieszkują pozostałe kontynenty: Afrykę — 11,5%, Azję (tutaj większość wiernych Kościoła katolickiego skupiona jest w południowo--wschodniej części kontynentu) — 10,4% i Oceanię — 0,8%. Porównanie z r. 1978 pozwala zauważyć, że w ogólnej liczbie katolików zmniejsza się relatywny udział Europejczyków, natomiast zwiększa się obecność mieszkańców Afryki i Azji.

3. W okresie 1978-1998 liczba biskupów na świecie wzrosła z 3 714 do 4 439, czyli o prawie 20%. Mimo dość zróżnicowanego tempa tego przyrostu na poszczególnych kontynentach (1,66% rocznie w Afryce, 0,82% w Europie, 1,17% w Oceanii, 0,94% w Azji i 0,91% w Ameryce), rozmieszczenie geograficzne biskupów pozostało zasadniczo bez zmian: 37,7% biskupów pełni swoją posługę w Ameryce, 32,9% w Europie, 13,9% w Azji, 12,9% w Afryce i 2,6% w Oceanii.

4. Łączna liczba kapłanów diecezjalnych i zakonnych zmniejsza się od r. 1978, choć należy zauważyć znaczne zróżnicowanie tendencji na poszczególnych kontynentach. W 1998 r. było w Kościele 404 626 kapłanów, w tym 264 202 diecezjalnych i 140 424 zakonnych.

W okresie 1978-1998 znacznie wzrosła liczba kapłanów diecezjalnych w Afryce; nieco mniejszy był wzrost w Azji i Ameryce (można tu także odnotować znaczne zróżnicowanie między krajami Ameryki Północnej, gdzie liczba kapłanów wyraźnie się zmniejszyła, podobnie jak w Europie, a Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie znacznie wzrosła).

W odniesieniu do kapłanów zakonnych, których liczba powoli zmniejsza się w Afryce, Ameryce i w Azji, natomiast nieznacznie wzrasta w Europie, można zauważyć, że umocnienie Kościołów krajowych sprzyja powrotowi kapłanów do regionów, z których się wywodzą.

5. Trzeba podkreślić, że choć zmniejsza się liczba kapłanów, zwłaszcza w Europie i Ameryce Północnej, coraz więcej jest diakonów stałych zakonnych i diecezjalnych, członków instytutów świeckich, świeckich misjonarzy i katechetów. Liczebność tych ostatnich przewyższa wszystkie pozostałe. Tendencje te sprawiają, że zmienia się skład osób zaangażowanych w duszpasterstwo. Chociaż dane, jakimi dysponujemy, nie pozwalają dokładnie określić wielkości dokonujących się przemian ze względu na niejednorodność odniesień przestrzennych i czasowych, interesujące może być przedstawienie procentowego udziału poszczególnych kategorii w ogólnej liczbie pracowników duszpasterstwa w 1998 r. Tabela u dołu strony ukazuje, ilu jest biskupów, kapłanów, diakonów itd. na 1 000 osób zaangażowanych w duszpasterstwo. Podział na kontynenty pozwala dostrzec znaczne zróżnicowanie w tej dziedzinie.

6. Na koniec warto zwrócić uwagę na zjawiska związane z napływem nowych powołań do Kościoła, to znaczy kandydatów do kapłaństwa oraz nowicjuszy i nowicjuszek w zgromadzeniach zakonnych. Co tyczy się kandydatów do kapłaństwa, to sytuacja jest szczególnie zadowalająca w Kościele afrykańskim i amerykańskim (zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej), w Europie Zachodniej pozostaje zasadniczo bez zmian, natomiast w Europie Wschodniej obserwuje się znaczny przyrost (osobnym przypadkiem jest Polska, gdzie po okresie dużego napływu kandydatów w latach 1978-1988 nastąpił znaczny spadek ich liczby w okresie następnych dziesięciu lat). Napływ nowicjuszy i nowicjuszek (te ostatnie są zawsze liczniejsze) kształtował się podobnie jak w przypadku kandydatów do kapłaństwa: szybkiemu przyrostowi w Afryce towarzyszył znaczny spadek w Europie. Sytuacja pośrednia występuje w Ameryce, gdzie można odnotować przeciwne tendencje na północy (spadek) i południu (wzrost).

opr. mg/mg