W kajaku z papieżem

Wraz ze św. Janem Pawłem II rozważając na różańcu tajemnice światła możemy przemierzać piękne tereny północno-wschodniej Polski. To właśnie tutaj ks. Karol Wojtyła, najczęściej z grupą studentów, pływał kajakiem, wędrował z plecakiem, mieszkał w namiocie, rozmawiał z ludźmi, a przede wszystkim modlił się.

Karol Wojtyła od dziecka wędrował po górach z ojcem, bratem, kolegami szkolnymi. Dobrze pływał, grał w piłkę i jeździł na nartach. W rozwijaniu jego upodobań sportowych i turystycznych dużą rolę odegrało międzywojenne szkolnictwo. W 1949 roku, kiedy ks. Wojtyła objął posadę wikariusza w parafii pw. św. Floriana w Krakowie, za zgodą kard. Adama Sapiehy otoczył młodzież akademicką opieką duszpasterską. Ważnym elementem w kontaktach duszpasterza z grupą młodych ludzi była turystyka. Początkowo były to sporadyczne wypady piesze lub rowerowe w okolice Krakowa, potem wędrówki górskie, a od 1953 roku także spływy kajakowe. Codzienna Msza św. poranna, modlitwa wieczorna przy ognisku i rozmowy z „Wujkiem”, bo tak zwracali się do niego studenci, stwarzały niepowtarzalną atmosferę.

Lista tras, które przepłynął ks. Wojtyła
w swoim kajaku, nazywanym „Kaloszem” jest bardzo długa i obejmuje niemal wszystkie jeziora w północnym rejonie Polski. Na ostatnim spływie kajakowym kard. Karol Wojtyła był w lipcu 1978 roku, czyli trzy miesiące przed objęciem Stolicy Apostolskiej.

Różaniec modlitwą papieża

Spośród trzech szlaków papieskich wytyczonych w krainie jezior wybrałam Szlak Papieski „Tajemnice Światła”. Trasa liczy około 170 kilometrów i prowadzi przez malownicze miasta i wioski, Puszczę Augustowską, rezerwaty przyrody oraz Wigierski Park Narodowy. Ten szlak został zainaugurowany i pobłogosławiony 14 czerwca 2008 roku, podczas diecezjalnych obchodów Światowego Dnia Młodzieży, przez biskupa ełckiego Jerzego Mazura, inicjatora utworzenia szlaków papieskich.

- Po śmieci Jana Pawła II wiele osób chciało budować pomniki. W diecezji ełckiej też było sporo takich pomysłów, aby postawić trwałe pomniki, np. w brązie czy kamieniu. Myśląc o tym, z czego Jan Paweł II najbardziej by się ucieszył, co chciałby upamiętnić na terenie naszej diecezji, przyszła mi taka myśl, żeby zadać sobie dwa pytania. Pierwsze - dlaczego Jan Paweł II przyjeżdżał na Mazury, na teren naszej diecezji ełckiej, co go tu przyciągało? Odpowiedź nasuwa się sama - piękno przyrody, wspaniali ludzie, lasy, puszcze, łąki, jeziora, rzeki. Na łonie pięknej przyrody nawiązywał kontakt z Bogiem Stwórcą i uczył się trwania w komunii z Bogiem. Drugie pytanie - co Jan Paweł II nam dał, co chcielibyśmy upamiętnić na terenie naszej diecezji ełckiej? Papież pokazał nam, że modlitwa jest najważniejszym orędziem, które on głosi. Modlitwa różańcowa, bo on zawsze był z różańcem w ręku i wszyscy, którzy spotykali się z nim otrzymywali różaniec. Mówił, że Różaniec jest jego najbardziej ulubioną modlitwą. Jan Paweł II dodał do Różańca tajemnice światła. Z odpowiedzi na te dwa pytania tworzy się idea szlaku papieskiego. Tak więc powstał Szlak Papieski „Tajemnice Światła” — tłumaczy w rozmowie z „Opiekunem” bp Jerzy Mazur.

Królowa Rodzin

Szlak Papieski „Tajemnice Światła” rozpoczyna się w Ełku, gdzie 8 czerwca 1999 roku Jan Paweł II sprawował Eucharystię. — Pozdrawiam waszą piękną ziemię i jej mieszkańców. Jest mi ona znana i bliska, gdyż niejednokrotnie ją nawiedzałem, szukając tu także odpoczynku, zwłaszcza na wspaniałych jeziorach waszej ziemi. Miałem wtedy możliwość podziwiać bogactwo przyrody tego zakątka mojej Ojczyzny i cieszyć się spokojem jezior i lasów. Wy sami jesteście spadkobiercami bogatej przeszłości tej ziemi, którą tworzyły przez wieki różne tradycje i różne kultury — mówił wtedy Ojciec Święty w homilii. Na pamiątkę tej wizyty w katedrze św. Wojciecha w Ełku powstała kaplica św. Jana Pawła II, w której znajdują się witraże przedstawiające tajemnice światła. W 20. rocznicę pobytu papieża Polaka w Ełku elewację jednego z bloków sąsiadującego z katedrą ozdobił ogromny mural z popiersiem Jana Pawła II na tle błękitnego nieba, na którym wzlatuje biały gołąb pokoju. W mieście na placu Jana Pawła II stoi pomnik autorstwa Czesława Dźwigaja. Od 2014 roku Ojciec Święty jest patronem Ełku, a 8 czerwca jest obchodzony jako Dzień Patrona Miasta Ełku — św. Jana Pawła II.

Rozważając tajemnicę Chrzest Pana Jezusa w Jordanie nawiedzając ciekawe miejsca historyczne, np. zabytkową świątynię w miejscowości Ostrykół, docieramy do sanktuarium Matki Bożej Rajgrodzkiej, Królowej Rodzin, leżącego nad Jeziorem Rajgrodzkim. W ołtarzu głównym świątyni znajduje się słynący łaskami obraz NMP Królowej Rodzin, który został namalowany przez nieznanego artystę pod koniec XVII wieku. Od strony miejscowości Borzyn umiejscowiony jest krzyż i głaz z płaskorzeźbą — wizerunkiem papieża, na pamiątkę jego pobytu w tym miejscu. Od 28 lipca do 3 sierpnia 1974 roku kard. Karol Wojtyła odbywał „rekolekcje na wodzie” nad jeziorem Stackim, w kompleksie leśnym Lisewo. Pierwszy etap szlaku liczy 45 kilometrów.

Sanktuarium na wyspie

Od Rajgrodu wędrujemy do Studziennicznej rozważając tajemnicę drugą Objawienie Jezusa na weselu w Kanie Galilejskiej. Po drodze zatrzymujemy się w bazylice pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Augustowie. Naszym celem jest sanktuarium Matki Bożej Studzienniczańskiej, gdzie papież modlił się przed cudownym wizerunkiem Matki Bożej, który jest kopią obrazu jasnogórskiego. Początkowo obraz Matki Bożej, który towarzyszył polskim żołnierzom w czasie walk, wisiał na dębie, a następnie został umieszczony w zbudowanej przez Murawskiego w 1790 roku drewnianej kaplicy. Obecnie murowana kaplica, stojąca na dębowych pniach pochodzi z 1872 roku. Obok sanktuarium znajduje się studnia, z której woda według wierzeń ma cudowną moc i przez obmycie się nią Bóg leczy choroby oczu. Fakt wizyty papieża Jana Pawła II w tym miejscu 9 czerwca 1999 roku, do którego dotarł na osobistą prośbę, przypomina pomnik ustawiony nad brzegiem jeziora, przedstawiający Ojca Świętego Jana Pawła II z laską w prawej i różańcem w lewej dłoni. Umieszczony jest pod nim napis odtwarzający wypowiedziane wówczas zdanie: „Byłem tu wiele razy, ale jako papież po raz pierwszy i chyba ostatni”. Ten odcinek szlaku wynosi 35 kilometrów.

Biskup na polu ziemniaków

Wędrując malowniczym brzegiem Kanału Augustowskiego i rozważając trzecią tajemnicę Głoszenie królestwa Bożego i wzywanie do nawrócenia, odwiedzamy Mikaszówkę, gdzie w 1960 roku miała miejsce ciekawa scena z udziałem miejscowego proboszcza i nieznanego turysty, którym okazał się bp Karol Wojtyła. O tym wydarzeniu opowiedziała mi s. Blanka Szymańska ze Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Misjonarek, która pracując w Centrum Oświatowo-Dydaktycznym Diecezji Ełckiej jest koordynatorką szlaków papieskich. - Było to podczas jednego ze spływów, kiedy Karol Wojtyła podróżował ze swoimi studentami. Wysiadł z kajaka i przeszedł po świeżo posadzonych ziemniakach na polu miejscowego proboszcza, który bardzo go zganił za takie zachowanie. Karol Wojtyła przeprosił za to mówiąc, że jest biskupem, na co proboszcz zażartował: „taki z ciebie biskup jaki ze mnie papież”. Proboszcz po zapoznaniu się z dokumentem potwierdzającym, że ma do czynienia z biskupem z Krakowa zaprosił biskupa i jego towarzyszy na nocleg, ugościł bardzo serdecznie, podzielił się świeżym pieczywem i mlekiem. Po latach papież wspominał Mikaszówkę i zawsze prosił o przekazanie serdecznych pozdrowień proboszczowi z Mikaszówki — opowiada s. Blanka. W centrum Mikaszówki znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Marii Magdaleny, a także zabytkowa plebania związana z wyżej opisaną historią. Odcinek ten wynosi 29 kilometrów.

Unikatowa Madonna szafkowa

Z Mikaszówki szlak wiedzie przepiękną Puszczą Augustowską przez Czarną Hańczę do bazyliki Najświętszej Maryi Panny w Sejnach, gdzie ujrzymy wyjątkowej klasy zabytek, jakim jest wyrzeźbiona w drewnie lipowym Matka Boska Sejneńska z Dzieciątkiem. To jedna z najstarszych w Europie tzw. Madonn szafkowych, czyli form ołtarza przenośnego. Rzeźba jest otwierana na boki od szyi Matki Boskiej aż do podstawy, tworząc płaszcz opiekuńczy, podtrzymywany rękoma Maryi. Wewnątrz umieszczona jest figura wyobrażająca Boga Ojca. Oprócz sejneńskiej zachowały się jeszcze cztery tego typu Madonny: w Lubieszowie, Klonówce, Paryżu w Muzeum Cluny oraz w Norymberdze w Muzeum Germańskim. To miasteczko jest miejscem, gdzie na każdym kroku spotykamy ślady wielowiekowego współistnienia ludzi różnych religii, kultur i narodów. Żyli, mieszkali i pracowali tutaj Polacy, Litwini, Białorusini, Żydzi i Rosjanie. Zajmowali się rzemiosłem, handlem, krzewili oświatę, doświadczali codziennych radości, ale byli też okrutnie doświadczani przez wojny, epidemie i najazdy. Pokonując ten 30-kilometrowy odcinek rozważamy czwartą tajemnicę Przemienienie na Górze Tabor.

Kamedulska duchowość

Ostatni etap Szlaku Papieskiego „Tajemnice Światła” wiedzie z kompleksu podominikańskiego w Sejnach, przez Wigierski Park Narodowy do Wigier i wynosi 28 kilometrów. Tej wędrówce towarzyszy rozważanie piątej tajemnicy Ustanowienie Eucharystii. Wigry to szczególnie bliskie papieżowi miejsce — tu pływał kajakiem z młodymi towarzyszami krakowskiego środowiska akademickiego w lipcu 1954 roku, tu też nabierał sił w trakcie pielgrzymki do Polski w 1999 roku. Po południu 8 czerwca 1999 roku papież przybył do byłego klasztoru kamedułów nad jeziorem Wigry, gdzie odpoczywał do 10 czerwca. Stamtąd o godz. 8.15 odleciał do Siedlec. Był to czas prywatny Jana Pawła II. Ojciec Święty pływał statkiem „Tryton” po jeziorze Wigry wspominając lata młodości. Na terenie pokamedulskiego klasztoru w Wigrach spotykamy ks. kanonika Jacka Stefańskiego, który przez wiele lat był ojcem duchownym w kaliskim seminarium, a obecnie jest rekolekcjonistą i kierownikiem duchownym w Wigierskim Areopagu Nowej Ewangelizacji diecezji ełckiej w Wigrach.

Ks. Jacek zaproponował nam oprowadzenie po obiekcie, z czego bardzo ucieszyliśmy się. Duchowny opowiedział nam ciekawą historię kamedułów, którzy przebywali w tym miejscu do 1800 roku. Przytoczę tylko kilka wątków. Klasztor ufundowany został przez króla Jana Kazimierza w 1667 roku i dzięki pracowitości mnichów stał się jednym z najważniejszych w Europie. Na dwu tarasach (niższym - na wysokości 11 m, i wyższym - na wysokości 16 m nad lustrem wody) zabezpieczonych murami oporowymi wzniesiono budowle z cegły: kościół, 12 eremów czyli domów pustelniczych, refektarz, kaplicę kanclerską zwaną też domem królewskim, wieżę zegarową, dom furtiana.

Centrum wigierskiego kompleksu stanowi kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Bogate wnętrze świątyni wypełniało dziewięć ołtarzy, przeważnie rokokowych z połowy XVIII wieku. Ołtarz główny i dwa przy prezbiterium wykonane były z dębu złoconego. Podczas wizyty w Wigrach zwiedziliśmy także apartament papieski składający się z kaplicy, jadalni i sypialni. Ks. Jacek zachęcał do przybywania w to miejsce napełnione duchem kamedulskim i przeżywania dni skupienia czy rekolekcji.

Zaproszenie na szlak

Poszczególne etapy Szlaku Papieskiego „Tajemnice Światła” można pokonywać wędrując pieszo, jadąc konno, rowerem, motorem, samochodem czy autokarem. - Każdego roku z diakonami pokonuję ten szlak na rowerze w ciągu trzech dni. Pierwszy rok seminarzystów z prefektem też bierze udział w takim wyjeździe. Co roku grupa diecezjan wyrusza pieszo na szlak, aby rozważać tajemnice różańcowe. Ciągle zachęcam poetów i pisarzy, aby przelali na papier swoje przeżycia, refleksje, żeby to pomagało w budowaniu tego szlaku. Tak długo będziemy budować jak będziemy pielgrzymować, modlić się, rozważać te tajemnice. Myślę, że wielu skorzysta z tych rekolekcji w drodze. Szlak jest przewidziany też dla tych, którzy nie potrafią zaplanować sobie urlopu, a tu dajemy pewną ofertę, aby nacieszyć się pięknem. Zapraszam czytelników czasopisma „Opiekun” do przybycia na piękną ziemię mazurską, augustowską, sejneńską i suwalską, aby na Wigrach pooddychać duchowością kamedułów. Tam Jan Paweł II odpoczywał i uczył nas jak odpoczywać. Jako papież był w Ełku, Wigrach, Studziennicznej, a na pewno myślami biegł do Matki Bożej Sejnejskiej, do Mikaszówki i do Rajgrodu, gdzie w młodości przeżywał swoje piękne chwile — zaprasza biskup ełcki Jerzy Mazur.

Godne polecenia są pozostałe dwa Szlaki Papieskie Diecezji Ełckiej. Są to Kajakowy Szlak Papieski „Tajemnice Zawierzenia” i Kajakowy Szlak Papieski Apostołów Miłosierdzia. Mnie nie starczyło czasu, aby nimi pielgrzymować, ale dzięki Renacie Różańskiej, dziennikarce czasopisma diecezji ełckiej „Martyria” i korespondentce KAI oraz ks. Adrianowi Sadowskiemu, diecezjalnemu duszpasterzowi młodzieży diecezji ełckiej udało mi się dotrzeć do wszystkich miejscowości zlokalizowanych na Szlaku Papieskim „Tajemnice Światła”.

opr. mg/mg