Gdy szkoła milczy lub mówi za dużo. Eukacja zdrowotna i bezpieczne alternatywy

Coraz więcej mam i ojców szuka więc innych, bezpieczniejszych dróg, by przygotować córki na czas dojrzewania – opierając się na rozmowie w domu i sprawdzonych, delikatnych materiałach, takich jak książka Twoje ciało to skarb! (wyd. Esprit Kids), która w czuły i pełen szacunku dla wartości sposób wprowadza młode dziewczęta w świat kobiecości.

Rodzice też potrzebują wsparcia

Wielu rodziców przyznaje, że sami w dzieciństwie byli pozbawieni rozmów o dojrzewaniu – temat był w ich domach spychany na margines i traktowany jako coś wstydliwego. Dziś, gdy wychowują nastolatki, czują się często zagubieni i nieprzygotowani, bo nie mają wzorców, na których mogliby się oprzeć. Wiedzą jednak, że nie mogą milczeć – bo ich córki potrzebują nie tylko faktów, ale przede wszystkim spokojnego towarzyszenia i wsparcia emocjonalnego.

Internet nie jest rozwiązaniem

Jeśli młodzi nie otrzymują wiedzy w domu, szukają jej w internecie, a tam roi się od sprzecznych, niepełnych i często przekłamanych informacji. Zamiast rzetelnych materiałów trafiają na treści, które uprzedmiotawiają ciało, wyśmiewają naturalne zmiany zachodzące w okresie dojrzewania i promują wzorce sprzeczne z chrześcijańską wizją człowieka. Dlatego to właśnie rodzice powinni być pierwszym i najważniejszym źródłem wiedzy o dojrzewaniu, zanim temat przejmą rówieśnicy, media społecznościowe czy algorytmy wyszukiwarek.

Szczególnie niebezpieczne okazują się media społecznościowe, które dla wielu nastolatek stają się głównym źródłem wiedzy o dojrzewaniu, choć pokazują świat całkowicie nierealny. Algorytmy podsuwają dziewczynkom wyidealizowane wizerunki ciała, promują porównywanie się z innymi i budzą wstyd wobec naturalnych zmian zachodzących w ich ciele.

Zamiast akceptacji i spokoju, młodzi często otrzymują przekaz pełen presji i lęku. Tym bardziej potrzebują więc bliskich dorosłych, którzy pokażą im prawdę: że dojrzewanie to nie powód do wstydu, lecz piękny etap rozwoju.

Szkoła nie zastąpi domu

Od roku szkolnego 2025/2026 w polskich szkołach pojawił się nowy, nieobowiązkowy przedmiot – Edukacja zdrowotna. W zamyśle ma przygotować dzieci i młodzież do dbania o własne zdrowie: poruszać tematykę dojrzewania dziewcząt i chłopców, zdrowia psychicznego, emocji, relacji, odżywiania, a także uczyć postaw umożliwiających skuteczne dbanie o ciało i psychikę.

Na pierwszy rzut oka brzmi to dobrze. Ale w praktyce wielu rodziców – szczególnie wierzących – decyduje się wypisać dziecko z tego przedmiotu. Obawiają się, że pod hasłem „zdrowie” zostaną wprowadzone do szkół treści o seksualności, które mogą stać w sprzeczności z wartościami chrześcijańskimi. Padają pytania: Czy naprawdę szkoła ma uczyć o intymności? Czy to nie zadanie rodziny? Czy dzieci w wieku 9–10 lat są gotowe na rozmowy o seksualności i tożsamości płciowej?

Te wątpliwości nie biorą się znikąd. W wielu krajach, gdzie podobne programy już funkcjonują, rodzice alarmowali, że dzieci były konfrontowane z treściami, na które nie były przygotowane emocjonalnie. W polskich realiach dodatkowo dochodzi kwestia światopoglądowa – dla wielu rodzin katolickich edukacja zdrowotna, przygotowana przez państwo, nie daje gwarancji, że będzie zgodna z wychowaniem w wierze i z wizją człowieka jako osoby stworzonej na obraz Boży.

Dojrzewanie to nie temat tabu, ale potrzebuje bezpiecznego języka 

Nie oznacza to jednak, że o dojrzewaniu nie należy mówić. Przeciwnie! Trzeba mówić, i to jak najwcześniej. To przecież zupełnie naturalny etap!

Gdy dziewczynki zaczynają dojrzewać, często około 9.–10. roku życia, w ich ciałach zachodzą zmiany fizyczne. Towarzyszą temu zmiany hormonalne i emocjonalne, wahania nastroju, a czasem nawet stany obniżonego nastroju czy lęk.

Problem w tym, że szkoła nie jest w stanie zapewnić dziewczynkom indywidualnego wsparcia, rozmowy ani czułego wprowadzenia w świat kobiecości. Edukacja zdrowotna przekazuje fakty, ale często brakuje jej empatii, delikatności i odniesienia do wartości, w których wychowywane są dzieci.

A przecież dla młodej dziewczyny to nie tylko temat biologii, lecz moment rozpoczęcia wspaniałej podróży, w której potrzebuje czułego i uważnego towarzystwa bliskich jej osób. To właśnie dom, pełen miłości, akceptacji i zrozumienia, powinien być miejscem pierwszych rozmów o dojrzewaniu.

Jeśli nie edukacja zdrowotna, to co? 

Jak rozmawiać o dojrzewaniu, by dać dziecku rzetelną wiedzę, a jednocześnie ochronić je przed zbyt wczesną seksualizacją i treściami sprzecznymi z naszą wiarą?

Pomocą może być książka Twoje ciało to skarb! – ciepły, ciałopozytywny i rzetelnie napisany przewodnik po okresie dojrzewania u dziewcząt. Jej autorka, położna Cécile de Williencourt, od lat pracuje z młodymi dziewczynami, pomagając im zrozumieć cykl menstruacyjny i wszystkie zmiany, jakie niesie ze sobą dorastanie.

Autorka prowadzi dziewczynkę krok po kroku przez ten wyjątkowy czas dorastania, z troską i uważnością tłumacząc, co dzieje się w jej ciele i emocjach. Opowiada o pierwszej miesiączce, wahaniach nastroju, o tym, jak dbać o zdrowie, dobrostan i higienę, także w przestrzeni cyfrowej. Treść książki jest jak rozmowa ze starszą koleżanką, która wie, że nie trzeba się bać i wszystko tłumaczy najprościej, jak się da.

Robi to językiem pełnym szacunku i delikatności, bez nachalności i bez przekraczania granic dziecięcej wrażliwości, pokazując, że ciało nie jest problemem do rozwiązania, lecz darem, który warto otoczyć troską i miłością.

To książka dla dziewczyn, ale także dobra lektura dla rodzica, który ma być bezpieczną przystanią i źródłem sprawdzonych informacji. Takie podejście bliskości buduje więź, a przy tym daje dziecku solidne podstawy do podejmowania świadomych decyzji w przyszłości.

Wiedza w szacunku do wartości

Dla rodziców wierzących najlepszym rozwiązaniem jest połączenie rzetelnej wiedzy z wychowaniem w wartościach: rozmawiać z dzieckiem, zanim pojawią się wątpliwości, i dawać mu bezpieczne źródła, które nie kwestionują godności człowieka, kobiecości ani sensu czystości.

Temat dojrzewania nie powinien budzić wstydu, ale też nie jest dobrym momentem na chaos informacyjny z przypadkowych źródeł. To czas budowania zaufania i pewności, że ciało ze wszystkimi zmianami jest darem od Boga, powierzonym z miłością i troską. Książka Twoje ciało to skarb! może być w tym procesie bezcennym wsparciem.

Źródło: Wydawnictwo Esprit