Bp Śmigiel: wszelkie działania duszpasterskie podejmujmy w kluczu rodzinnym

Wyjaśnia, że rodzina powinna być dziś absolutnym priorytetem dla Kościoła, a duszpasterstwo rodzin opierać się – jak proponuje Franciszek – na przyjęciu, towarzyszeniu, rozeznawaniu i integracji. „Należy ukazywać wiernym piękno i wartość małżeństwa sakramentalnego, ale również tak troszczyć się o związki nieregularne, aby osoby w nich żyjące nie czuły się odtrącone od Kościoła” - dodaje.

A oto pełen tekst wywiadu KAI z bp. Wiesławem Śmiglem: 

KAI: Podczas 380. Zebrania plenarnego KEP w Płocku biskupi zaproponowali, aby podczas Niedzieli Świętej Rodziny, która winna być dniem modlitwy o świętość małżeństw i rodzin (w tym roku 30 grudnia), nastąpiło odnowienie przyrzeczeń małżeńskich w każdej polskiej parafii. Jak to powinno przebiegać? 

Bp Wiesław Śmigiel: Posługując się ludzką rodziną Bóg wkroczył w historię świata oraz w Jezusie Chrystusie w pełni objawił swoją miłość do ludzkości i do każdego człowieka. W rodzinie, w której Maryja stała się Matką Boga, a św. Józef Opiekunem Jezusa, Jezus „wzrastał w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi” (Łk 2, 52). Dlatego w naturalny sposób Niedziela Świętej Rodziny wskazuje na wartość małżeństwa i rodziny. 

Problemy jakie przeżywają współczesne rodziny wzywają Kościół przede wszystkim do modlitwy o świętość realizowaną w środowisku rodzinnym. Dlatego inicjatywa KEP, aby Niedziela Świętej Rodziny była dniem szczególnej troski o rodziny. Jedna z propozycji dotyczy odnowienia przyrzeczeń małżeńskich. Każda inicjatywa wzmacniająca więź małżeńską i otwierająca na łaskę tego sakramentu jest ważna. 

Tym razem chcemy przypomnieć wszystkim o pięknie miłości, którą zostaliśmy obdarowani przez Boga. W przeżywaniu miłości ludzie wierzący otrzymali także szczególną pomoc, którą jest sakrament małżeństwa. Papież Franciszek przypomniał, że jest on darem dla uświęcenia i zbawienia małżonków oraz „stałym przypomnieniem dla Kościoła tego, co dokonało się na Krzyżu”, bowiem małżonkowie „wzajemnie dla siebie i dla dzieci są świadkami zbawienia” (por. „Amoris laetitia”, nr 74).

Wskazania jak w praktyce przeprowadzić ten obrzęd otrzymali wszyscy duszpasterze w Polsce. Jest to pomoc pastoralna, która składa się z tekstu odnowienia przyrzeczeń, propozycji homilii, modlitwy powszechnej oraz modlitwy w intencji rodzin. Poszczególne parafie bardzo się różnią, w zależności od regionu Polski, wielkości i środowiska, dlatego szczegóły jak przeprowadzić ten obrzęd należą do księży proboszczów, którzy najlepiej znają swoje wspólnoty. 

KAI: Zaraz po swym wyborze, 7 czerwca br. na przewodniczącego Rady ds. Rodziny KEP Ksiądz Biskup powiedział, że „Radę ds. Rodziny bez wahania mogę zaliczyć do jednych z najważniejszych w ramach struktury Episkopatu” oraz, że „całe duszpasterstwo winno być rozumiane w kluczu rodzinnym”. Jak konkretnie należy to rozumieć? A przede wszystkim jak wprowadzić w praktykę duszpasterskiej działalności każdej polskiej parafii? 

- Zdajemy sobie sprawę, że wszelkie działania duszpasterskie winny być podejmowane w kluczu rodzinnym. Kiedy mówimy o duszpasterstwie dzieci, to przecież jest to okazja do ożywienia całej wspólnoty rodzinnej. Podobnie jest z duszpasterstwem młodzieży, a nawet ludzi w podeszłym wieku, gdyż są oni skarbem dla swoich krewnych. Papież Franciszek podkreśla, że komunikacja, swoisty pomost pomiędzy dziećmi, młodzieżą i dziadkami jest niezwykle ważny dla przekazu wiary. Podstawowe zadanie, to najpierw uświadomienie, że wszyscy, czyli cały Kościół, duchowni, osoby konsekrowane i wierni świeccy, odpowiadają za duszpasterstwo rodzin. Na płaszczyźnie organizacyjnej dążymy do sytuacji, aby w każdej parafii wierni mieli możliwość skorzystać z pomocy doradców życia rodzinnego, najlepiej małżeństw. Ponadto w ramach większych struktur, takich jak dekanat lub miasto, dobrze jeśli działają katolickie i specjalistyczne ośrodki dla małżeństw i rodzin. 

KAI: Dotąd istotnym instrumentem przygotowania do życia w rodzinie były kursy przedmałżeńskie. Na ostatnim Synodzie Biskupów oraz w adhortacji „Amoris Laetitia” pada postulat systematycznej formacji małżonków. Jak powinna ona wyglądać, jaka rolę w tej formacji powinny spełniać same rodziny? 

- Przygotowanie do sakramentu małżeństwa, to ważny komponent duszpasterstwa rodzin, ale nie wyczerpuje on troski Kościoła o rodzinę. Małżeństwa w różnych okresach wspólnego życia przeżywają też odrębne problemy i dlatego potrzebują towarzyszenia, wsparcia, pomocy i ukierunkowania. Duszpasterze pomagają w rozwoju wiary, ale nie zawsze duszpasterze, z różnych powodów, są w stanie być blisko wszystkich problemów rodzinnych. W budowaniu więzi małżeńskiej, pokonywaniu trudności codziennego życia, a także w procesie wychowania dzieci niekiedy inne małżeństwa, bardziej doświadczone, mogą służyć skuteczną pomocą. Dlatego ciągle poszukujemy chętnych i kompetentnych małżeństw, które byłby gotowe pomagać w ramach duszpasterstwa rodzin. Ogromną pomocą w drodze towarzyszenia rodzinie są małżeństwa zaangażowane w różne katolickie wspólnoty np. „Domowy Kościół”, „Equipes Notre-Dame”,„Stowarzyszenie Rodzin Katolickich”, „Spotkania Małżeńskie”. Pomocą służą również rodziny z Drogi Neokatechumenalnej.

KAI: Przygotowywane - pod kierunkiem Księdza Biskupa i Rady ds. Rodziny - jest nowe Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin. Kiedy ujrzy ono światło dzienne oraz co nowego będzie zawierać?

- Aktualizacja Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin to ukazanie całościowej wizji duszpasterstwa rodzin, dlatego jest to dokument ważny i obszerny, a praca nad nim wymaga czasu. Zespół specjalistów, duchownych i świeckich, przygotuje konkretne rozwiązania, ale to jeszcze będzie wymagało akceptacji ze strony Konferencji Episkopatu Polski. Warto przypomnieć, że Rada ds. Rodziny wobec KEP pełni rolę pomocniczą i służebną, dlatego nie wydaje dokumentów, a jedynie pomaga w ich opracowaniu. Mam świadomość, że czas nagli, ale w tak ważnych sprawach nie należy ulegać presji pośpiechu i powierzchowności. 

KAI: Adhortacja „Amoris laetitia” od momentu swego powstania wywołuje liczne dyskusje. Pozytywnie na jej temat wypowiedział się polski Episkopat 8 czerwca br. publikując specjalne „Wytyczne pastoralne”. Biskupi wyjaśniają też podstawowe kryteria duszpasterskie papieża Franciszka odnośnie rodziny, a wśród nich: przyjęcie, towarzyszenie, rozeznawanie i integrację. Jak te pojęcia należy rozumieć i jak aplikować w pracy duszpasterskiej? 

- Najprościej można powiedzieć, że przyjęcie, to otwarcie na mężczyznę i kobietę, którzy chcą tworzyć związek miłości. To dotyczy również związków niesakramentalnych. Towarzyszenie to bycie obok ze słowem Bożym i wszystkim, co na danym etapie życia wiernych może im zaproponować Kościół. Rozeznawanie to próba odkrycie historii życia każdego człowieka i jego relacji do Boga. Jest to dojście do prawdy… Natomiast integracja to włączenie człowieka wiary w życie Kościoła. Uświadomienie, że Kościół jest naszym domem, w którym każdy wierzący odnajdzie swoje miejsce. 

KAI: Franciszek specjalne znaczenie przywiązuje do towarzyszenia ze strony wspólnoty Kościoła tzw. związkom nieregularnym. Jak to wygląda obecnie a jak powinno wyglądać i być realizowane w praktyce?

- Poszczególne diecezje w Polsce posiadają duszpasterstwa związków niesakramentalnych, niektóre z nich działają już od wielu lat. Najważniejsze, by osoby żyjące w związkach nieregularnych, stając w prawdzie o sobie, miały możliwość, aby odnaleźć swoje miejsce w Kościele. Jest to poszukiwanie dróg prowadzących do realizacji wspomnianego już postulatu integracji. Troska Kościoła o związki nieregularne to bardzo złożony temat. Wystarczy wspomnieć o „Sychar”, czyli wspólnocie ludzi, który modlą się o uzdrowienie swojego rozbitego małżeństwa. Osoby porzucone modlą się o powrót współmałżonka. Moim zdaniem, należy ukazywać wiernym piękno i wartość małżeństwa sakramentalnego, ale również tak troszczyć się o związki nieregularne, aby osoby w nich żyjące nie czuły się odtrącone od Kościoła.

KAI: Dziękuję za rozmowę.

***

Bp Wiesław Śmigiel, biskup Diecezji Toruńskiej od 8 grudnia 2017 r., doktor habilitowany teologii. Ur. 3 stycznia 1969 r. w Świeciu nad Wisłą, wyświęcony na kapłana 29 maja 1994 r. w Pelplinie, konsekrowany na biskupa 21 kwietnia 2012 r. w Pelplinie, w latach 2012-2017 biskup pomocniczy Diecezji Pelplińskiej. 

Funkcje w Konferencji Episkopatu Polski: przewodniczący Rady ds. Rodziny, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Niewierzącymi, przewodniczący Zespołu Biskupów ds. Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja, członek Komisji Duszpasterstwa, członek Zespołu ds. Ruchów Intronizacyjnych, członek Komisji ds. Polonii i Polaków za Granicą. 

Marcin Przeciszewski / Toruń