Dlaczego Boże Narodzenie obchodzimy 25 grudnia?

Przez pierwsze trzy wieki Kościół nie obchodził Bożego Narodzenia, najważniejszym, uroczyście celebrowanym świętem była Wielkanoc, co do której była jasność - wypadała w okolicy 14 dnia żydowskiego miesiąca Nisan. W odniesieniu do niej  usiłowano ustalić datę narodzenia Jezusa, jednak Pismo św. nie mówi nic konkretnego na ten temat (w tradycji żydowskiej nie obchodzono urodzin). Są w Biblii różne przesłanki, odmiennie zresztą interpretowane, np. próba ustalenia pory roku na podstawie okresu wypasu owiec, ale tak naprawdę Ewangelie nie dostarczają nam żadnych argumentów za jakąś konkretną datą. Jedną ze starożytnych prób ustalenia daty były badania historyka Sekstusa Juliusza Afrykańskiego. W roku 221 napisał on, że prawdopodobną datą Zwiastowania Pańskiego był 25 marca - stąd sugestia, aby obchodzić Boże Narodzenie dziewięć miesięcy później.

„W ostatnich latach pojawiły się badania polskiego naukowca, patrologa, ks. prof. Józefa Naumowicza z Warszawy, który wskazuje, że takim asumptem do konkretnego ustalenia obchodów świąt Bożego Narodzenia było, ni mniej ni więcej, tylko wybudowanie bazyliki w Betlejem na miejscu prawdopodobnych narodzin Jezusa” – wyjaśnia ks. Wysocki. „W roku 328 bazylika zostaje ukończona i oddana do użytku i w związku z tym istnieje konieczność wyznaczenia święta, które będzie celebrować to, o czym mówi ta bazylika, czyli narodzenie Pana Jezusa. I wówczas zaczęto myśleć tak naprawdę nad datą, w której można by było umieścić obchody tego święta” – doprecyzowuje.

Jak mówi, data 25 grudnia została zaproponowana w Rzymie i miała związek z przesileniem zimowym. Pierwsza odnotowana celebracja Bożego Narodzenia tego dnia miała miejsce w 336 r. Podobnie jak w przypadku Wielkanocy, ważna była wymowa światła, stąd umiejscowienie uroczystości w trakcie przesilenia zimowego, gdy światła zaczyna przybywać. Dla chrześcijan Światłem świata jest Chrystus. Chrześcijańska uroczystość wkrótce zastąpiła odbywające się w tym czasie pogańskie Saturnalia, które były raczej drugorzędnym świętem.

Prawdopodobnie znacznie wcześniej, już około roku 200, chrześcijanie obchodzili natomiast uroczystość Objawienia Pańskiego. Święto to obchodzono raczej we wschodnich regionach imperium rzymskiego. Było nieraz łączone ze wspomnieniem Chrztu Pańskiego.  W innych regionach (zwłaszcza w Egipcie) Objawienie Pańskie łączono natomiast z Bożym Narodzeniem. Tradycja ta przetrwała do dzisiaj w Kościele ormiańskim.

>> Więcej na ten temat można przeczytać w rozmowie z ks. prof. Józefem Naumowiczem.