Ukazał się nowy numer biuletynu Anamnesis

Globalne doświadczenie pandemii powodowanej koronawirusem jest sytuacją nadzwy-czajna, która rodzi konieczność niekonwencjonalnych zachowań. Polakom i Kościołowi w Polsce przyszło zmierzyć się z mocnymi obostrzeniami, także w obszarze sprawowanego kul-tu. Początek tych restrykcji przypadł na połowę drugiego tygodnia Wielkiego Postu, osiągając swój punkt kulminacyjny w bolesnym obrazie pustych świątyń podczas tegorocznej liturgii Triduum Paschalnego. Wraz z końcem liturgicznego okresu wielkanocnego nadszedł czas oczekiwanego powrotu do normalności, wierni mogą gromadzić się w kościołach bez żadnych ograniczeń dotyczących limitu. Czas pandemii znalazł swoje odzwierciedlenie w decyzjach kompetentnych władz kościelnych, odnośnie do uczestnictwa w liturgii. W takim klimacie oddajemy do rąk Czytelników kolejny numer biuletynu Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Konferencji Episkopatu Polski.

W dziale NAUCZANIE OJCA ŚWIĘTEGO znajdują się trzy teksty. W związku z pandemią koronawirusa, papież Franciszek, specjalnym listem, wezwał wiernych do wspólnej modlitwy różańcowej przez cały miesiąc maj. Zaś w wigilię uroczystości Zesłania Ducha Świętego (sobota, 30 maja) przewodniczył tej modlitwie w ogrodach watykańskich. W roku bieżącym mija 50 lat od opublikowania posoborowych Obrzędów konsekracji dziewic. Na tę okazję papież Franciszek – w uroczystość Zesłania Ducha Świętego (31 maja) – wystosował okolicznościowe Przesłanie. Kilka miesięcy wcześniej, dnia 15 stycznia, podczas niedzielnej modlitwy Anioł Pański, Ojciec Święty podjął refleksję nad rzeczywistością sakramentu chrztu świętego.

Dział DOKUMENTY STOLICY APOSTOLSKIEJ zawiera orzeczenia Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, dotyczące celebracji liturgii w okresie panującej pandemii (dwa dekrety ogólne, dekret i tekst formularza mszalnego „W czasie pandemii”, nota dotycząca możliwości sprawowania liturgii Triduum Paschalnego poza kościołami parafialnymi, decyzja odnośnie do Komunii świętej poza sprawowaniem liturgii w okresie świąt paschalnych, nowe wezwanie Modlitwy powszechnej w czasie wielkopiątkowej Liturgii na cześć Męki Pańskiej).

Ponadto, Kongregacja podjęła decyzję dotyczącą nowej daty na obchód wspomnienia św. Pawła VI, papieża, w Kościele polskim (27 maja) oraz poinformowała o fakcie wpisania wspomnienia św. Faustyny Kowalskiej, dziewicy, do Rzymskiego Kalendarza Ogólnego. Na ten obchód przesłano teksty liturgiczne.

Z kolei Penitencjaria Apostolska wydała dwa dokumenty związane z panującą pandemią: notę dotyczącą sprawowania sakramentu pokuty oraz dekret dający możliwość zyskiwania przez wiernych specjalnych odpustów.

Dział NAUCZANIE BISKUPÓW O LITURGII zawiera trzy dokumenty asygnowane przez Prezydium Konferencji Episkopatu Polski (w tym czasie nie odbyło ani jedno zebranie plenarne). Pierwszy z nich zawiera wskazania dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w okresie pandemii. Warto wspomnieć, iż biskupi diecezjalni czynili własne regulacje prawne (wskazania, zarządzenia, dekrety) uwzględniając zaistniałą sytuację pandemii. Treściowo były bardzo podobne, niemal identyczne, ponieważ uwzględniały obowiązujące prawo sanitarne, które było reakcją na trwający stan epidemiologiczny. Ze względu na ograniczoną objętość biuletynu, nie zostaną one zamieszczone w naszej publikacji. Członkowie Prezydium Konferencji Episkopatu Polski wystosowali także wielkoczwartkowy Listy do kapłanów oraz okolicznościowy List pasterski z okazji 100. rocznicy urodzin św. Jan Pawła II.

Panująca pandemia mocno sparaliżowała celebrację liturgii w polskich kościołach. W związku z tym pojawiło się wiele pytań, na które odpowiedziała Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Konferencji Episkopatu Polski (komunikat, uwagi redakcyjne). Komisja poinformowała także o nowych wpisach dotyczących kalendarza liturgicznego (św. Paweł VI i św. Faustyna Kowalska). Ponadto, ukazały się pomoce dotyczące celebracji wigilii uroczystości Zesłania Ducha Świętego (Pro memoria oraz teksty liturgiczne).

W tym dziale znajdują się także Listy pasterskie biskupów diecezjalnych, które podejmują wątki liturgiczne (abp Stanisław Gądecki, abp Marek Jędraszewski, abp Wiktor Skworc, bp Roman Pindel), a także teksty wygłoszonych homilii (abp Wiktor Skworc, bp Adam Bałabuch, bp Arkadiusz Okroj, bp Grzegorz Olszowski).

Dział zatytułowany FORMACJA LITURGICZNA zawiera artykuł zmarłego prezbitera diecezji płockiej ks. Sławomira Grzeli. Podejmuje ona ciekawe zagadnienie tzw. pustych nocy w tradycji polskiej pobożności.

W dziale DUSZPASTERSTWO LITURGICZNE znajdują się liczne materiały podejmujące zagadnienia liturgiczne. Na szczególną uwagę zasługuje tekst Aktu zawierzenia Polski Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i Matce Bożej Królowej Polski, który został wygłoszony na Jasnej Górze dnia 3 maja br. Opracowanie ks. prof. dra hab. Czesława Krakowiaka (Lublin) dotyczy liturgii sakramentu bierzmowania w świetle odnowionych obrzędów. Autor szczegółowo wyjaśnia i uzasadnia gest wkładania ręki na kandydatów do sakramentu Ducha Świętego.

Kolejne teksty są związane z przeżywaniem roku liturgicznego. Znajdziemy wywiad na temat pieśni wielkopostnych, rozmowę poświęconą przeżywaniu okresu przygotowania paschalnego na przestrzeni historii. Jest także informacja i tekst nowego wezwania na wielkopiątkową Liturgię na cześć Męki Pańskiej, rozmowy dotyczące obchodu świąt paschalnych i czasu oktawy wielkanocnej. Czytelnik ma także okazję zapoznać się z ciekawą refleksją dotyczącą celebracji wigilii uroczystości Zesłania Ducha Świętego.

W tym dziale znajdują się również dwa teksty związane z przeżywaniem okresu pandemii. Znany i ceniony liturgista upatruje w tej sytuacji ogromną szansę dla procesu nawrócenia duszpasterskiego. Natomiast niezwykle interesująca jest wiadomość dotycząca sylwetki patronki w obliczu epidemii, świętej męczennicy ze Wschodu o wiele mówiącym imieniu Korona.

Dział INFORMACJE zawiera dane z Kościoła w Polsce (sprawozdania z zebrań, konsekracja dziewicy w Pelplinie, pielgrzymka nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej archidiecezji krakowskiej, pierwsi diakoni stali w archidiecezji warmińskiej) oraz wiele danych Kościoła powszechnego. Na szczególną uwagę zasługują dwie wypowiedzi prefekta Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kard. Roberta Saraha. Całość działu zamyka wykaz nowych publikacji z zakresu liturgiki.

Księdzu Biskupowi Stefanowi Cichemu dziękuję – kolejny raz – za przygotowanie niektórych informacji oraz całościowy wykaz pozycji publikowanych.

Na ręce Pana Karola Gąsiora pragnę podziękować Drukarni Akcydensowej z Żywca za bardzo konstruktywną współpracę redakcyjną. To dzięki zaangażowaniu wielu ludzi mogliśmy publikować kolejne numery naszego biuletynu (od numeru 80). Pan Karol Gąsior przeszedł na zasłużoną emeryturę, ale zadbał o przyszłość naszego czasopisma. Wydawania kolejnych publikacji – na dotychczasowych warunkach – podjęła się żywiecka Drukarnia WiG Ryszard Greczek.

Bp Piotr Greger
Bielsko-Biała, dnia 1 czerwca 2020 roku, w święto Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła