Watykan: zaprezentowano Dokument Przygotowawczy Synodu o synodalności

Na znaczenie drogi synodalności, „której Bóg oczekuje od Kościoła trzeciego tysiąclecia” wskazuje zaprezentowany dziś w Watykanie Dokument Przygotowawczy XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, którego tematem jest: „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”. Zostanie on uroczyście rozpoczęty w dniach 9-10 października 2021 r. w Rzymie i następnie 17 października w każdym Kościele partykularnym.

Zaznaczono, że Dokument Przygotowawczy pragnie służyć procesowi synodalnemu, w szczególności jako narzędzie mające wspierać pierwszą fazę słuchania i konsultacji Ludu Bożego w Kościołach partykularnych (październik 2021 - kwiecień 2022). Dołączono do niego Vademecum metodologiczne.

Dokument rozpoczyna się od nakreślenia pewnych istotnych cech współczesnego kontekstu. Następnie syntetycznie przedstawia podstawowe odniesienia teologiczne dla właściwego rozumienia i praktykowania synodalności. Proponuje pewne idee biblijne, które mogą stanowić punkt wyjścia dla medytacji i modlitewnej refleksji na tej drodze. Przedstawia pewne perspektywy, wychodząc z których można na nowo odczytać doświadczenia przeżywanej synodalności. Wyznacza także pewne drogi, które można wykorzystać do wyrażenia tego dzieła ponownego odczytania w modlitwie i dzieleniu się. Obficie czerpie z nauczania Soboru Watykańskiego II, papieża Franciszka, a także dokumentu „Synodalność w życiu i misji Kościoła”, przygotowanego przez Międzynarodową Komisję Teologiczną i opublikowanego w 2018 r.

Największe zainteresowanie będzie zapewne budził rozdział IV, zatytułowany: „Synodalność w działaniu: Drogi konsultacji ludu Bożego”, zawierający wiele wskazań praktycznych. Czytamy w nim między innymi, że zasadnicze pytanie, które przyświeca tej konsultacji ludu Bożego, jest następujące: „Kościół synodalny głoszący Ewangelię «podążający razem”: jak to «podążanie razem» realizuje się dzisiaj w waszym Kościele partykularnym? Do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym «podążaniu razem»? Zaznaczono, że synodalność jest „konstytutywnym wymiarem Kościoła”.

Dokument Przygotowawczy wskazuje dziesięć głównych kwestii, wyrażających różne aspekty „przeżywanej synodalności”, które powinny być przedmiotem prac w Kościołach lokalnych:

I. TOWARZYSZE PODRÓŻY

W Kościele i w społeczeństwie jesteśmy na tej samej drodze, ramię w ramię. W waszym Kościele lokalnym, kim są ci, którzy „podążają razem”? Kiedy mówimy „nasz Kościół”, kto do niego należy? Kto nas prosi, abyśmy szli razem? Kim są towarzysze podróży, także poza granicami kościelnymi? Jakie osoby lub grupy są pozostawione na marginesie, wyraźnie lub faktycznie?

II. SŁUCHANIE

Słuchanie jest pierwszym krokiem, ale wymaga otwartego umysłu i serca, bez uprzedzeń. Komu nasz Kościół partykularny jest „winien posłuchania”? W jaki sposób wysłuchiwani są świeccy, zwłaszcza młodzi i kobiety? W jaki sposób włączamy wkład konsekrowanych mężczyzn i kobiet? Jaką przestrzeń ma głos mniejszości, odrzuconych i wykluczonych? Czy potrafimy zidentyfikować uprzedzenia i stereotypy, które utrudniają nam słuchanie? W jaki sposób wsłuchujemy się w społeczny i kulturowy kontekst, w którym żyjemy?

III. ZABIERANIE GŁOSU

Wszyscy są zaproszeni do mówienia z odwagą i parezją, to znaczy łącząc wolność, prawdę i miłość. W jaki sposób promujemy wolny i autentyczny styl komunikacji wewnątrz wspólnoty i jej organów, bez dwulicowości i oportunizmu? A w odniesieniu do społeczeństwa, do którego należymy? Kiedy i jak udaje nam się powiedzieć to, co jest dla nas ważne? Jak układają się relacje z systemem medialnym (nie tylko z mediami katolickimi)? Kto przemawia w imieniu wspólnoty chrześcijańskiej i jak jest on wybierany?

IV. CELEBROWANIE

„Podążanie razem” jest możliwe tylko wtedy, gdy opiera się na wspólnotowym słuchaniu Słowa i sprawowaniu Eucharystii. W jaki sposób modlitwa i celebracja liturgiczna skutecznie inspirują i prowadzą nasze „podążanie razem”? W jaki sposób inspirują najważniejsze decyzje? W jaki sposób krzewimy czynne uczestnictwo wszystkich wiernych w liturgii i pełnienie funkcji uświęcania? Jaką przestrzeń przeznacza się na wykonywanie posługi lektora i akolity?

V. WSPÓŁODPOWIEDZIALNI W MISJI

Synodalność służy misji Kościoła, do udziału w której powołani są wszyscy jego członkowie. Skoro wszyscy jesteśmy uczniami-misjonarzami, to w jaki sposób każdy ochrzczony jest powołany do bycia czynnym uczestnikiem misji? W jaki sposób wspólnota wspiera swoich członków zaangażowanych w służbę na rzecz społeczeństwa (zaangażowanie społeczne i polityczne, w badania naukowe i nauczanie, promowanie sprawiedliwości społecznej, ochrona praw człowieka i troska o wspólny dom, itp.) Jak pomaga im żyć tymi zaangażowanymi w logice misyjnej? W jaki sposób dokonuje się rozeznania wyborów związanych z misją i kto w nich uczestniczy? W jaki sposób są włączane i dostosowywane różne tradycje dotyczące stylu synodalnego, stanowiące dziedzictwo wielu Kościołów, zwłaszcza wschodnich, w perspektywie skutecznego świadectwa chrześcijańskiego? Jak przebiega współpraca na terytoriach, gdzie istnieją różne Kościoły sui iuris?

VI. PROWADZENIE DIALOGU W KOŚCIELE I SPOŁECZEŃSTWIE

Dialog jest drogą wytrwałości, która obejmuje także milczenie i cierpienie, lecz jest zdolny do zbieranie doświadczeń ludzi i narodów. Jakie są miejsca i sposoby dialogu w obrąbie naszego Kościoła partykularnego? W jaki sposób są rozwiązywane różnice poglądów, konflikty i trudności? W jaki sposób krzewimy współpracę z diecezjami sąsiednimi, z i pomiędzy wspólnotami zakonnymi obecnymi na tym terenie, z i pomiędzy stowarzyszeniami i ruchami świeckich, itd.? Jakie rozwijamy doświadczenia dialogu i wspólnego zaangażowania z wyznawcami innych religii i niewierzącymi? W jaki sposób Kościół prowadzi dialog i uczy się od innych instytucji społeczeństwa: świata polityki, ekonomii, kultury, społeczeństwa obywatelskiego, ubogich itd.?

VII. Z INNYMI WYZNANIAMI CHRZEŚCIJAŃSKIMI

Dialog między chrześcijanami różnych wyznań, zjednoczonymi przez jeden chrzest, zajmuje szczególne miejsce w drodze synodalnej. Jakie relacje utrzymujemy z naszymi braćmi i siostrami innych wyznań chrześcijańskich? Jakich obszarów one dotyczą? Jakie owoce wynieśliśmy z tego „podążania razem”? Jakie są trudności?

VIII. WŁADZA I UCZESTNICTWO

Kościół synodalny jest Kościołem uczestniczącym i współodpowiedzialnym. W jaki sposób są określane cele, do których należy dążyć, droga do ich osiągnięcia i kroki, które należy podjąć? Jak sprawowana jest władza w naszym Kościele partykularnym? Jakie są praktyki pracy zespołowej i współodpowiedzialności? Jak promuje się posługi świeckich i podejmowanie odpowiedzialności przez wiernych? Jak funkcjonują organy synodalne na poziomie Kościoła partykularnego? Czy są one doświadczeniem owocnym?

IX. ROZEZNAWANIE I PODEJMOWANIE DECYZJI

W stylu synodalnym decyzje podejmowane są na drodze rozeznania, na podstawie konsensusu wypływającego ze wspólnego posłuszeństwa Duchowi Świętemu. Za pomocą jakich procedur i jakich metod wspólnie rozeznajemy i podejmujemy decyzje? Jak je można ulepszyć? Jak krzewimy udział w podejmowaniu decyzji w łonie wspólnot zorganizowanych hierarchicznie? Jak łączymy fazę konsultacyjną z decyzyjną, proces dokonywania decyzji z momentem podejmowania decyzji? W jaki sposób i za pomocą jakich instrumentów promujemy przejrzystość i możliwość rozliczenia?

X. FORMOWANIE SIĘ DO SYNODALNOŚCI

Duchowość podążania razem jest powołaniem do stawania się zasadą wychowawczą dla formacji osoby ludzkiej i chrześcijanina, rodzin i wspólnot. Jak kształtujemy osoby, zwłaszcza te, które pełnią odpowiedzialne funkcje we wspólnocie chrześcijańskiej, aby były bardziej zdolne do „podążania razem”, słuchania siebie nawzajem i angażowania się w dialog? Jaką formację oferujemy w zakresie rozeznawania i sprawowania władzy? Jakie narzędzia pomagają nam odczytywać dynamikę kultury, w której jesteśmy zanurzeni i jej wpływ na nasz styl Kościoła?

Każdy Kościół partykularny ma przekazać do Sekretariatu Generalnego Synodu swoją syntezę, nie przekraczającą dziesięciu stron. Przypomniano, że celem Synodu, a zarazem tej konsultacji, nie jest tworzenie dokumentów, lecz przemiana stylu życia Kościoła, zrodzenie ufności, wizji i marzeń, a także budowanie pozytywnej wyobraźni.