Kraków ma nowego Lajkonika

„W dniu wczorajszym, jednogłośną decyzją orszaku, został wybrany nowy Lajkonik. Związany z Pochodem Lajkonika od 1994, wieloletni pracownik wodociągów, a także syn ustępującego Lajkonika: Mariusz Glonek!” – ogłosiło w niedzielę Muzeum Krakowa. Podało również, że nowy Lajkonik po raz pierwszy oficjalnie spotka się z mieszkańcami 15 czerwca 2023 roku.

Przemarsz Lajkonika ulicami miasta to zwyczaj kultywowany od wieków w pierwszy czwartek po święcie Bożego Ciała. Postać nazywana także Konikiem Zwierzynieckim jest jednym z głównych symboli Krakowa, a zgodnie z tradycją uderzenie jego buławą gwarantuje szczęście na co najmniej rok.

Pełniący do tej pory rolę Lajkonika Zbigniew Glonek zadebiutował w czerwcu 1988 roku. Jak podkreślił w rozmowie z PAP w 2012 roku, najważniejsze w tej roli są „solidność i oddanie”. „Zawsze robiłem to najlepiej jak umiałem, solidnie i z oddaniem. To samo poradzę kiedyś swojemu następcy” – zapowiedział wówczas.

Najstarsza wzmianka o pochodzie Lajkonika w Krakowie pochodzi z 1738 roku, choć prawdopodobnie zwyczaj „chodzenia z konikiem” był w Galicji znacznie starszy. W organizację harców Lajkonika początkowo zaangażowani byli flisacy wiślańscy, zwani włóczkami. Po III rozbiorze Polski bractwo włóczków przestało istnieć, ale nadal organizowano pochody Lajkonika. Zwyczaj ten przetrwał w XIX wieku dzięki krakowskiej rodzinie Micińskich.

W drugiej połowie XIX wieku pochód finansowało miasto, a na przełomie XIX i XX wieku opiekę nad Lajkonikiem roztoczyło Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. W 1904 r. strój dla Lajkonika zaprojektował Stanisław Wyspiański. Członkowie orszaku od 1997 r. chodzą w strojach zaprojektowanych przez Krystynę Zachwatowicz.

Pochód nie odbywał się w 1915 r. oraz w czasie II wojny światowej. Odrodził się w 1947 r.

Harce Lajkonika, zwanego także Konikiem Zwierzynieckim, wiązane są z legendą mówiącą, że podczas oblężenia Krakowa przez Tatarów w 1287 r. włóczkowie dzielnie wspomagali obrońców miasta, a nawet zabili samego chana tatarskiego i doprowadzili do odstąpienia najeźdźców. Najdzielniejszy z włóczków, przebrany w zdobyczny strój zabitego Tatara, triumfalnie wkroczył do miasta, owacyjnie witany przez mieszkańców.

Wcześniej w postać Lajkonika wcielali się m.in. Jan Jelonek (lata 1982-1987), Stanisław Budkowski (1981), Wojciech Gilowski (1977-1980), Jan Saniternik (1975-76) Zdzisław Dudzik (1954-1974) i Stanisław Andrasz (z przerwami od 1926-1953), Walery Nalepa (ok. 1912 -1932).

Autorka: Julia Kalęba