Wymowne milczenie

„Drogie siostry! Jakże gorąco raduję się z tego, że Kościół w Polsce jest obdarzony świadectwem waszego powołania. (...) Wasze życie klauzurowokontemplacyjne, oblubieńcze, ofiarnicze rodzi się w szczególnej mierze z Eucharystii. Wasze życie całe głosi Eucharystię: Sakrament Chrystusowej Miłości «aż do końca». (...) Za klauzurą nie ogląda się ludzi, za klauzurą się miłuje. Tą miłością, jaką Chrystus umiłował: «aż do końca»”.

Przemówienie Ojca Świętego Jana Pawła II do sióstr klauzurowych w Warszawie podczas trzeciej pielgrzymki do Polski 8 czerwca 1987 r.

„W szczególny sposób kładę Wam na serce losy zakonów kontemplacyjnych. Ich obecność w diecezji, ich modlitwa i wyrzeczenia niech zawsze będą dla Was oparciem i pomocą. Z Waszej zaś strony starajcie się wychodzić naprzeciw ich potrzebom, również tym materialnym”.

Przemówienie Ojca Świętego Benedykta XVI na zakończenie wizyty ad limina Apostolorum II grupy biskupów polskich 3 grudnia 2005 r.

W Piśmie Świętym spotykamy osoby, które samotnie udawały się w miejsce odosobnione, np. na pustynię, gdzie pościły i żarliwie się modliły. Tak postąpił w Starym Testamencie Eliasz (1 Krl 17,3-6), a w Nowym Testamencie Jan Chrzciciel (Łk 1,80) i Pan Jezus (Łk 4,1-2).

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa znane są nam przykłady osób, głównie mężczyzn, zwanych Ojcami Pustyni, którzy udawali się w miejsce odludne z zamiarem prowadzenia życia pustelniczego. Ich historię rozpoczyna św. Antoni Pustelnik (250-356) żyjący w Egipcie.

O ile jednak Ojcowie Pustyni są nam znani, o tyle Matki Pustyni dla wielu będą nowym odkryciem. Mieszkały one w III i IV wieku na pustyni w jaskiniach i chatkach. Znane są z imienia trzy Matki Pustyni z Egiptu: Sara i Synkletyka żyjące w IV wieku oraz Teodora z końca IV lub początku V wieku.

Do tych starszych pustelników i pustelniczek, niejako do mistrzów, zaczęli przybywać młodzi wiekiem mężczyźni i kobiety w celu pozyskania pomocy w rozwikłaniu zagadek stojących na drodze ich życia. Niejednokrotnie potem zostawali i zamieszkiwali przy danym pustelniku. Z biegiem czasu pustelnicy, żyjący w pobliżu siebie, zaczęli organizować się w struktury monastyczne, zakonne. Te natomiast przybierały bardzo różnorodne formy, wyrastające z dwóch tradycji: eremickiej (pustelniczej) i cenobickiej (wspólnotowej).

W historii Kościoła w Polsce znajdujemy męskie i żeńskie zakony kontemplacyjne. Z różnych powodów z męskich zakonów kontemplacyjnych przetrwał do dnia dzisiejszego na ziemiach polskich tylko zakon kamedułów, mający obecnie dwa klasztory: w Krakowie (erem Srebrnej Góry) i w Bieniszewie (erem Pięciu Braci Męczenników).

Ale wiedzmy, że w naszej ojczyźnie byli także kartuzi – Ordo Cartusiensis (OCart). Zakon ten założony został w drugiej połowie XI w. w pobliżu Grenoble, w odludnym miejscu Chartreuse (łac. Cartusia) przez św. Brunona z Kolonii. Mnisi ci żyli w odseparowanych od siebie domkach z ogródkami, spędzając w nich cały dzień na prywatnym odmawianiu godzin kanonicznych, medytacji, lekturze, studium oraz pracy fizycznej. W swoich domkach samotnie spożywali posiłki, dostarczane im przez okienko. Zachowywali całkowitą abstynencję od mięsa. Tylko w niedziele i większe święta śpiewali małe godziny w chórze, milczeli, spożywając obiad w refektarzu, i mieli wspólną rekreację. Raz w tygodniu wychodzili na spacer w obrębie klasztoru i mogli wówczas rozmawiać ze sobą. Strój zakonny składał się z białego habitu i pasa oraz białego szkaplerza z kapturem.

Pierwszym klasztorem Kartuzów na ziemiach polskich był erem w Lechnicy nad Dunajcem (dziś Czerwony Klasztor na Słowacji), założony w drugiej połowie XIV w. Kilka lat później powstał erem koło Gdańska, w miejscu zwanym dziś Kartuzami (skasowany w 1832 roku). Kolejne eremy to: Darłowo (założony w 1407 roku), Gidle koło Częstochowy (założony w 1641 roku; skasowany w 1811 roku), Bereza Kartuska (założony w 1648 roku; skasowany w 1831 roku). Obecnie na naszych ziemiach nie ma żadnego klasztoru Kartuzów. Z informacji, jakie posiadam wynika, że Polacy są mnichami tego zakonu w klasztorach na zachodzie Europy.

Nie było i nie ma na naszych ziemiach trapistów – Ordo Cisterciensium Reformatorum sive Strictioris Observantiae (OCR), choć obecnie na pewno jeden Polak przebywa w takim zakonie. Nazwę swą wywodzą od klasztoru La Trappe, w którym Armand Jean Le Bouthillier de Rancé w drugiej połowie XVII w. wprowadził surowy tryb życia: uroczysta modlitwa chórowa, całkowite milczenie (porozumiewanie się gestami), surowa asceza, wyrzeczenie się mięsa, tłuszczu, jajek i wina, ćwiczenia ascetyczne, praca fizyczna, pojedyncze cele tylko dla opata, przeora i chorych.

Dużo lepiej niż w męskich wygląda obecnie sytuacja w Polsce w żeńskich zakonach kontemplacyjnych, do których należy około 1,5 tysiąca sióstr przebywających w ponad 80 klasztorach. Czternaście wspólnot zakonnych jest skupionych w Konferencję Wyższych Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych. Do Konferencji nie należy kilka wspólnot, które albo dopiero powstały, albo dopiero instalują się w naszym kraju. Na czele Konferencji stoi Rada, która jest organem kierowniczym i wykonawczym, inspiruje działalność Konferencji i reprezentuje ją na zewnątrz wobec władz kościelnych i cywilnych. Spotkania Konferencji odbywają się dwa razy do roku. Obecnie jej przewodniczącą jest kamedułka, Matka Przeorysza Weronika Sowulewska ze Złoczewa.

Szczególną istotę tego rodzaju zakonów stanowi kontemplacja Boga oraz modlitwa. Cechą charakterystyczną jest natomiast oderwanie od świata poprzez klauzurę. Klauzura to część klasztoru lub domu zarezerwowana wyłącznie dla członków danej wspólnoty zakonnej. Powszechne prawo klauzury wprowadził w 1298 roku papież Bonifacy VIII, zakazując wychodzenia z klasztoru z wyjątkiem zagrożenia dla życia lub ciężkiej choroby. Obecnie mogą także opuścić klauzurę w celu spełnienia tzw. obywatelskiego obowiązku, czyli udziału w wyborach.

Przez wieki za klasztornymi murami na ziemiach polskich żyły benedyktynki, cysterki, dominikanki, klaryski, karmelitanki, wizytki, benedyktynki sakramentki i inne zakony. Są one na trwałe wpisane w historię Polski. Razem z naszą ojczyzną przeżywały jej radości, a także chwile smutku, szczególnie czasy zaborów. Wtedy to nastąpiły bardzo liczne kasaty klasztorów. Tylko dzięki pomocy Bożej wiele klasztorów cudem przetrwało ten ciężki okres.

W Żywocie św. Antoniego Pustelnika autorstwa św. Atanazego Aleksandryjskiego czytamy m.in.: „diabeł nie mógł znieść tego, co czyni Antoni, przerażony, że już wkrótce cała pustynia zapełni się ascetami”. Ten diabeł cały czas nie może tego znieść. Nie może znieść tego, że zakony kontemplacyjne nie upadają, że nie są zamykane. Że nadal, pomimo tylu kasat w czasach oświecenia, w czasach rewolucji francuskiej, w latach niemieckiego faszyzmu i sowieckiego komunizmu, tylu popełnionych zbrodni na mnichach i mniszkach klasztory te trwają wciąż na modlitwie, „mówiąc Bogu o nas”. „Światłe osoby” nie potrafią przekonać młodych ludzi do tego, aby nie wybierały życia zakonnego jako drogi swojego powołania.

Najliczniejszym żeńskim zakonem kontemplacyjnym w Polsce są karmelitanki bose – skupiają ponad 500 sióstr. One także mają najwięcej nowicjuszek – około 50. Następne co do liczebności są bernardynki z ponad 200 zakonnicami i klaryski od wieczystej adoracji – około 200 sióstr. Najmniej liczne są siostry szensztackie od wieczystej adoracji i redemptorystki.

Dzień w żeńskich klasztorach kontemplacyjnych zaczyna się około 5 rano (w przypadku kamedułów, o 3.30). Odmawiają modlitwy brewiarzowe, odprawiają medytację, lectio divina, biorą udział we Mszy św. Po śniadaniu, które jest około godziny 7.30, pracują. Szyją i haftują szaty liturgiczne, malują obrazy, wypiekają hostie i komunikanty, zajmują się introligatorstwem, pomagają potrzebującym, którzy zgłaszają się do ich klasztoru szukając pożywienia. Niektóre siostry udzielają lekcji języków obcych, tłumaczą książki obcojęzycznych autorów. Zwykłymi zajęciami w klasztorze jest praca w kuchni, pralni czy ogrodzie. Niektóre klasztory posiadają własne gospodarstwa rolne. Tym samym siostry wykonują w nim wszelkie potrzebne prace.

W ciągu dnia modlą się kilka razy, odmawiając oficja od jutrzni aż po kompletę. Po obiedzie (około 12.30) wracają do pracy, po południu mają rekreację. Dzień kończy się kompletą – modlitwą na zakończenie dnia.

Inaczej swój czas muszą zorganizować wspólnoty, które mają w charyzmacie wieczystą adorację Najświętszego Sakramentu. Rytm dnia całego klasztoru jest uzależniony od grafiku godzin modlitwy przed Jezusem.

Wielką rolę klasztorów kontemplacyjnych w życiu Kościoła dostrzegał Ojciec Święty Jan Paweł II. Za swojego pontyfikatu otworzył taki klasztor w Watykanie. Bardzo często w czasie swoich pielgrzymek spotykał się z siostrami klauzurowymi. 19 sierpnia 2002 roku, gdy przybył odwiedzić klasztor Kamedułów na Bielanach krakowskich, dowiedziawszy się, że jest w tym klasztorze tylko kilku eremitów, wypowiedział słowa: „Trzeba się modlić o powołania”. Miał tu zapewne na myśli modlitwę w intencji powołań przede wszystkim do zakonu kamedułów, ale módlmy się w intencji powołań do stanu kapłańskiego, a także zakonnego męskich i żeńskich zgromadzeń, szczególnie klauzurowych.

Mając taką możliwość, chciałbym zwrócić się do czytających te słowa z wielką prośbą. Otoczmy kontemplacyjne siostry zakonne naszą pomocą materialną. Siostry potrzebują szczególnie opału na zimę i pieniędzy na lekarstwa. Poniżej są podane adresy klasztorów kontemplacyjnych. Kto może, niech wesprze finansowo lub materialnie wybrany przez siebie klasztor. Kogo nie stać na wydatek pieniężny lub pomoc materialną, niech otoczy siostry klauzurowe modlitwą w ich drodze powołania. A jesteśmy im to winni. W tych klasztorach – niejednokrotnie o tym nic nie wiedząc – znajdujemy pomoc modlitewną i wsparcie u Boga w naszych intencjach.

DANE TELEADRESOWE ŻEŃSKICH ZAKONÓW KONTEMPLACYJNYCH W POLSCE

SS. BENEDYKTYNKI

ul. Benedyktyńska 6

17-312 Drohiczyn

tel. /0-85/ 655-71-53

ul. Benedyktyńska 5

37-500 Jarosław

tel. /0-16/ 621-56-64

e-mail: osbjaroslaw@op.pl

e-mail: jaroslaw@osb.opoka.org.pl

Krzeszów 288

58-400 Krzeszów Kamiennogórski

tel. /0-75/ 742-33-80

e-mail: opactwossbenedyktynek@poczta.onet.pl

ul. Dworna 32

18-400 Łomża

tel. /0-86/ 216-49-63

e-mail: benedyktynki@lomza.com

Plac Konstytucji 3 Maja 8

37-700 Przemyśl

tel. /0-16/ 670-38-95

e-mail: benedyktynki@przemysl.opoka.org.pl

ul. Wojska Polskiego 28 a

09-200 Sierpc

tel. /0-24/ 275-26-13

Staniątki 299

32-005 Niepołomice

tel. /0-12/ 281-80-58

ul. Poznańska 13

56-100 Wołów

tel. /0-71/ 389-13-53

ul. Klasztorna 1

Żarnowiec na Pomorzu

84-110 Krokowa

tel. /0-58/ 673-75-14

fax: /0-58/ 673-57-52

e-mail: zarnowiec@mm.com.pl

SS. BENEDYKTYNKI SAKRAMENTKI

ul. Rawicza 32

08-110 Siedlce

tel. /0-25/ 632-27-34

e-mail: klasztor.osb.siedlce@neostrada.pl

Rynek Nowego Miasta 2

00-229 Warszawa

tel. /0-22/ 831-49-62;f 635-71-13

e-mail: przeorysza@sakramentki.opoka.org.pl

sakremetki@warszawa.home.pl

ul. Przedwiośnie 76/78

51-211 Wrocław 23

tel. /0-71/ 330-41-04

e-mail: sakramentki@wroclaw.opoka.org.pl

SS. BERNARDYNKI

ul. Kościuszki 1/3

95-060 Brzeziny

tel. /0-46/ 874-24-69

e-mail: maria.anna.jan@neostrada.pl

ul. Małogoska 11

26-060 Chęciny

tel. /0-41/ 315-10-67

e-mail: bernardynki@autograf.pl

ul. Poselska 21

31-002 Kraków

tel. /0-12/ 422-22-46

e-mail: bbenigna@poczta.fm

Al. Sienkiewicza 15

99-400 Łowicz

tel. /0-46/ 837-34-63

e-mail: bernardynki@lowicz.opoka.org.pl

bernardynki.lowicz@neostrada.pl

ul. Rudzka 55/57

93-423 Łódź

tel. /0-42/ 684-18-49

e-mail: bernard@archidiecezja.lodz.pl

bernardynki@archidiecezja.lodz.pl

ul. Kielecka 2

Św. Katarzyna

26-010 Bodzentyn

tel. /0-41/ 311-22-19

e-mail: sbernardynki@poczta.fm

ul. Klasztorna 7

98-290 Warta

tel. /0-43/ 829-40-35

e-mail: ss.bernardynki@neostrada.pl

sbwarta@poczta.fm

ul. Krakowskie Przedmieście 1

98-300 Wieluń

tel. /0-43/ 843-81-42

e-mail: bernardynki.wiel@czestochowa.opoka.org.pl

Kończyska 5

32-840 Zakliczyn n. Dunajcem

tel. /0-14/ 665-34-98

e-mail: bweronika@poczta.fm

SS. DOMINIKANKI

ul. Mikołajska 21

31-027 Kraków

tel. /0-12/ 422-79-25

e-mail: rosa@dominikanie.pl

Święta Anna

Aleksandrówka 42

42-248 Przyrów

tel./fax /0-34/ 355-40-42

e-mail: swanna@dominikanie.pl

Widokowa 4

Radonie

05-825 Grodzisk Mazowiecki

tel. /0-22/ 755-76-56

e-mail: radonie@dominikanie.pl

SS. KAMEDUŁKI

ul. Kościelna 36

22-630 Tyszowce

tel. /0-84/ 661-93-91

e-mail: kamedulkityszowce@pro.onet.pl

ul. Sieradzka 3

98-270 Złoczew

tel./fax /0-43/ 820-22-83

e-mail: kamed@ulisses.pl

SS. KAPUCYNKI

ul. Kępińska 57

05-840 Brwinów

tel. /0-22/ 729-58-52

e-mail: kapucynki-brwin@o2.pl

ul. Rżącka 15

30-687 Kraków

tel. /0-12/ 658-90-15

e-mail: kapucynki@katolik.pl

Wykrot-Gadomskie 20

07-436 Lipniki

tel. /015/ 594-00-69

ul. Kard. E. Dalbora 10

63-400 Ostrów Wielkopolski

tel. /0-62/ 735-63-31

e-mail: kapucynkiostrow@poczta.onet.pl

ul. J. Piłsudskiego 48

06-300 Przasnysz

tel. /0-29/ 752-24-66

e-mail: mgoretti@wp.pl

e-mail: kapucynki4@wp.pl

ul. Lemańska 5

12-100 Szczytno

tel. /0-89/ 624-23-26

e-mail: siostry_k1@wp.pl

SS. KARMELITANKI BOSE

ul. Parkowa 17

78-449 Borne Sulinowo

tel./fax /0-94/ 373-36-16

e-mail: karmelitanki.borne@life.pl

ul. Św. Jadwigi 83

42-200 Częstochowa

tel. /0-34/ 360-53-04

e-mail:karmel-cz-wa@wp.pl

ul. Kajki 5

82-300 Elbląg

tel. /0-55/ 234-14-27

e-mail: ocdelblag@o2.pl

ul. Kościuszki 16

19-300 Ełk

tel. /0-87/ 621-33-26

e-mail: karmel.elk@gmail.com

karmel@diecezja.elk.pl

ul. Cumowników 8

81-517 Gdynia - Orłowo

tel. /0-58/ 624-86-58

fax /0-58/ 668-59-57

e-mail: karmelgdynia@onet.pl

ul. Cienista 2

62-200 Gniezno

tel./fax /0-61/ 426-14-58

e-mail: karmel@gniezno.opoka.org.pl

karmelitankigniezno@opoka.org.pl

Niedźwiady 40

62-800 Kalisz

tel. /0-62/ 760-22-81

e-mail: karmel@kalisz.dgk.pl

ul. Kilińskiego 15 a

40-062 Katowice

tel. /0-32/ 251-02-64

e-mail: karm_kat@pro.onet.pl

ul. Św. R. Kalinowskiego 3

25-143 Kielce

tel. /041/ 361-75-09

e-mail: karmel@kielce.opoka.org.pl

Kodeń III nr 29

21-509 Kodeń

tel./fax /0-83/ 375-44-30

ul. Kopernika 44

31-501 Kraków

tel. /0-12/ 421-41-18

e-mail: karmel_wesola@poczta.fm

ul. Łobzowska 40

31-140 Kraków

tel. /0-12/ 633-93-42

e-mail: siostry@karmelitanki.varts.pl

Dys 86 A

21-003 Ciecierzyn

tel. /0-81/ 718-43-30

fax /0-18/ 718-43-31

e-mail: dys@karmel.pl

ul. Odrodzenia Polski 6

86-320 Łasin

tel. /0-56/ 466-47-83

e-mail: karmel.lasin@diecezja.torun.pl

ul. Św. Teresy 6

91-348 Łódź

tel. /0-42/ 657-79-52

e-mail: karmel@archidiecezja.lodz.pl

ul Św. Józefa 23

Nowe Osiny

05-300 Mińsk Mazowiecki

tel. /025/ 759-65-59

kom. 0605-600-097

e-mail: noweosiny@siostry.karmelicibosi.pl

ul. Legionów 92 A

32-600 Oświęcim

tel. /0-33/ 843-08-65

e-mail: ss_karmelitanki@bielsko.opoka.org.pl

ul. Św. Wojciecha 19

61-749 Poznań

tel. /0-61/ 852-06-32

e-mail: karmel_poznan@op.pl

ul. Tatarska 7

37-700 Przemyśl

tel. /0-16/ 678-32-93

e-mail: karmelprz@przemysl.opoka.org.pl

ul. Morgowa 98

35-301 Rzeszów

tel. /0-17/ 857-78-52

e-mail: rzeszow@karmel.pl

Spręcowo 53 a

11-001 Dywity k. Olsztyna

tel/fax /0-89/ 512-07-19

e-mail: karmel@cso.pl

ul. Strzałowska 26 b

71-730 Szczecin-Golęcino

tel. /0-91/ 422-76-61

e-mail: karmel.szczecin@wp.pl

ul. Krzyska 19

33-100 Tarnów

tel. /0-14/ 627-61-22

ul. Wolska 27/29

01-201 Warszawa

tel. /0-22/ 632-50-74

e-mail: karmelwars@poczta.onet.pl

ul. Kościelna 10

87-807 Włocławek 9

tel. /0-54/ 235-52-63

e-mail: karmel@diecezja.wloclawek.pl

ul. Karłowicza 1

51-610 Wrocław

tel. /0-71/ 348-43-81

fax /0-71/ 348-43-84

e-mail: karmelwroc@poczta.fm

ul. Bydgoska 6

Tryszczyn

86-010 Koronowo

tel./fax /0-52/ 382-83-66

e-mail: karmeltryszczyn@op.pl

ul. Kościelna 8

34-500 Zakopane

tel. /0-18/ 201-29-42

e-mail: zakopane@karmel.pl

SS. KLARYSKI

ul. Bł. Księżnej Jolanty 30

62-800 Kalisz

tel. /0-62/ 766-38-27

e-mail: eraszczyk@e-poczta.net

ul. Grodzka 54

31-044 Kraków

tel. /0-12/ 429-52-87; 422-16-12

e-mail: klaryski@pro.onet.pl

siostryklaryski@op.pl

Miedniewice 90

96-315 Wiskitki

tel. /0-46/ 856-93-80

e-mail: klaryski_m@zakon.opoka.org.pl

ul. Wojska Polskiego 7

26-640 Skaryszew

tel. /048/ 610-33-09;fax 610-32-98

e-mail: skaryszew@klaryski.opoka.org.pl

Pl. Św. Kingi 1

3-340 Stary Sącz

tel. /0-18/ 446-04-99

fax 466-01-73

e-mail: swkinga@opoka.org.pl

mksieni@klaryski.sacz.pl

Skwer Św. Kingi - Sitaniec 170

22-400 Zamość

tel. /0-84/ 616-67-59

e-mail: klaryskizamosc@wp.pl

SS. KLARYSKI OD WIECZYSTEJ ADORACJI

ul. Gdańska 56

85-021 Bydgoszcz

tel. /0-52/ 321-08-78

e-mail: imelda@gazeta.pl

agabriel@poczta.neostrada.pl

ul. Gen. Bema 12

82-300 Elbląg

tel. /0-55/ 235-99-14

e-mail: klaryski1@wp.pl

ss.klaryski@neostrada.pl

ul. Lipowa 209

17-200 Hajnówka

tel. /085/ 684-25-97

e-mail: klaryski.hajnowka@gmail.com

ul. Kościuszki 6

32-650 Kęty

tel. /0-33/ 845-21-46

e-mail: klaryskikety@poczta.onet.pl

ul. Łukasińskiego 34

57-300 Kłodzko

tel. /0-74/ 867-28-27

e-mail: siostry_klaryski@op.pl

ul. Kapłańska 3

62-045 Pniewy

tel. /0-61/ 291-02-40

e-mail: klaryski@op.pl

ul. Henryka Pobożnego 7

76-200 Słupsk

tel. /0-59/ 842-35-89

ul.Grunwaldzka 8

57-200 Ząbkowice Śląskie

tel. /0-74/ 815-17-81

e-mail: klaryski_zce@onet.pl

SS. NORBERTANKI

Imbramowice 105

32-353 Trzyciąż

tel. /0-12/ 389-48-06

e-mail: norbertanki@kielce.opoka.org.pl

ul. Kościuszki 88

30-114 Kraków

tel. /0-12/ 427-13-18

fax 427-00-08

e-mail: norbertanki@op.pl

SS. REDEMPTORYSTKI

ul. Portowa 52

43-300 Bielsko - Biała

tel. /0-33/ 815-06-22

fax /033/ 811-86-72

e-mail: ossr@bielsko.opoka.org.pl

SS. SŁUŻEBNICE DUCHA ŚWIĘTEGO OD WIECZYSTEJ ADORACJI

ul. Rodziewiczówny 18

48-300 Nysa

skr. poczt. 4

tel. /0-77/ 431-00-68

fax /0-77/ 433-47-44

e-mail: klauzurowe@center.net.pl

SS. SZENSZTACKIE WIECZYSTEJ ADORACJI NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU

ul. Bronisława Czecha 9/11

05-402 Świder k. Warszawy

tel. /0-22/ 779-34-24

e-mail: adoracja@szensztat.pl

SS. WIZYTKI

ul. Klasztorna 12

38-200 Jasło

tel. /0-13/ 446-36-82

e-mail: siostry@jaslo.wizytki.pl

vsmjaslo@zakon.opoka.org.pl

ul. Krowoderska 16

31-142 Kraków

tel. /0-12/ 632-16-28

e-mail: siostry@wizytki.pl

ul. Ks. Fr. Brudnioka 3

44-200 Rybnik

tel./fax /0-32/ 422-67-45

ul. Krakowskie Przedmieście 34

00-325 Warszawa

tel. /0-22/ 826-65-85

e-mail: wizytki@religia.net

siostrywizytki@zakon.opoka.org.pl

opr. aś/aś