Spoczynek szabatni

Pierwsze czytanie, z Księgi Powtórzonego Prawa, przypomina Żydom o obowiązku świętowania w siódmym dniu tygodnia. Dzień ten otrzymał nazwę szabatu. Obowiązek był jasny i ludzie wiedzieli, co można a czego nie można czynić w szabat.

Ale od czegóż są uczeni, jak nie od tego, by co jasne, uczynić niejasnym. Tak się stało z szabatem w ustaleniach uczonych w Piśmie. Roman Brandstaetter w dziele „Jezus z Nazaretu” pisze:

„Uczeni więc, wgłębiwszy się w sens odpoczynku, ustalili czterdzieści prac bez jednej, czyli trzydzieści dziewięć prac, których wykonywanie wzbronione jest w szabat... Zatem w dniu szabatu prawy syn Izraela mógł chodzić tylko na odległość dwóch tysięcy łokci lub kroków średniej długości, natomiast dopuszczał się pogwałcenia szabatu, jeżeli długość tę przekraczał o łokieć lub o krok. Znieważał szabat i bluźnił Panu każdy syn Izraela, który w czcigodnym dniu szabatu siał, zrywał kłosy, zbierał plony, wiązał snopy, młócił, przesiewał zboże, oczyszczał owoce, mełł, przesiewał mąkę, ugniatał ciasto, piekł, strzygł wełnę, farbował wełnę, prządł, tkał, naciągał na krosno dwie nitki, splótł dwie nitki, rozplótł dwie nitki, zawiązał węzeł, rozsupłał węzeł, zrobił igłą dwa ściegi, rozdzierał, zszywał dwa ściegi, polował, zabijał zwierzynę, ściągnął z niej skórę, solił mięso, garbował skórę, skrobał skórę, kroił skórę, napisał dwie litery, wymazał dwie litery, budował, rozwalał, władał bronią, rozpalał ogień, gasił ogień, uderzał młotem, dźwigał ciężary z jednego miejsca na drugie. W surowym kodeksie zakazów, wzniesionym jak warowny mur, poczynili uczeni kilka wyrw, które poniekąd ułatwiały synom Izraela życie w tym radosnym dniu spoczynku; jeżeli bowiem ten i ów przekroczył zakaz szabatu na skutek nieświadomego przeoczenia lub zapomnienia, mógł odkupić swój grzech złożeniem ofiary pokutnej, w niebezpieczeństwie życia mógł w ogóle przerwać odpoczynek, a nawet w razie potrzeby mógł na przykład rozwiązać węzeł na sznurze, ale pod warunkiem, że czynności tej dokona tylko jedną ręką...”

R. Brandstaetter, Jezus z Nazaretu, Warszawa 1970, wyd. II, t. II, s. 237—238.

Św. Paweł w Drugim Liście do Koryntian pisze o cierpieniach, które stały się udziałem jego i współczesnych mu chrześcijan: „Zewsząd cierpienia znosimy, lecz nie poddajemy się zwątpieniu...”

Słowa te mógłby odnieść do siebie naród polski. Bowiem ostatnie dwieście lat to okres rozbiorów z polityką eksterminacyjną zaborców; to pierwsza i druga wojna światowa z ludobójczą polityką Niemców względem nas. Symbolem cierpień narodu polskiego w okresie okupacji hitlerowskiej stał się Oświęcim. Ojciec Święty, Jan Paweł II, przebywając w Oświęcimiu 7 czerwca 1979 roku, powiedział m.in.:

„Nie mogłem tutaj nie przybyć jako papież... Przychodzę więc i klękam na tej Golgocie naszych czasów... Nigdy jeden naród nie może rozwijać się za cenę drugiego, za cenę jego uzależnienia, podboju, zniewolenia, za cenę jego eksterminacji, za cenę jego śmierci... Wiele razy schodziłem do celi śmierci Maksymiliana Kolbego, wiele razy klękałem pod murem zagłady i przechodziłem wśród rozwalonych krematoriów Brzezinki. Przybywam więc do tego szczególnego sanktuarium, w którym narodził się — mogę powiedzieć — patron naszego trudnego stulecia... Klękam przy wszystkich po kolei tablicach Brzezinki, na których napisane jest wspomnienie ofiar Oświęcimia...”

Za: Kalendarium duszpasterskie, t. II, s. 341.

Faryzeusze — jak mówi dzisiejsza Ewangelia — mieli swój pogląd na sposób świętowania szabatu. Według nich nie liczył się człowiek, ważniejszy był szabat. W związku z tym mimo woli nasuwają się skojarzenia z postawą niektórych Niemców pełniących rolę katów w obozach, którzy umieli godzić uśmiercanie ludzi z uroczystym obchodem niektórych świąt. Roman Brandstaetter notuje:

„Podczas procesu oświęcimskiego we Frankfurcie nad Menem na ławie oskarżonych zasiadł zbrodniarz hitlerowski, sanitariusz nazwiskiem Kleer, który zastrzykami fenolu w serce uśmiercał więźniów. Między przewodniczącym sądu a oskarżonym wywiązał się następujący dialog:

— Ile przeciętnie zastrzyków oskarżony robił dziennie?

— To trudno powiedzieć, trzysta... czterysta... Jak kiedy... Pamiętam, że raz zrobiłem przez cały dzień tylko dwieście...

— Czy to było mało?

— Tak... Ale wtedy spieszyłem się...

— Dlaczego oskarżony się spieszył?

— Chciałem się ogolić... wykąpać... zmienić mundur...

— W jakim celu?

— Wybierałem się...

— Dokąd?

— Na Wilię, proszę wysokiego sądu...”

Roman Brandstaetter, Przypadki mojego życia, s. 81.