Las dla człowieka

Boże zezwolenie: „Czyńcie sobie ziemię poddaną” (Rdz 1,28) w wielu wypadkach człowiek wykorzystał do granic możliwości lub nawet je przekroczył. Rysunki i ryty naskalne odnalezione na pustyniach, np. żyrafa z Nigru, świadczą o tym, że kiedyś były to tereny pełne zieleni i zwierząt, a pustyniami stały się na skutek ludzkiej gospodarki.

Przemiany zostały wywołane zmianą stylu życia człowieka, jego nowym sposobem zdobywania pożywienia, tj. hodowlą zwierząt i uprawą ziemi. Obecnie można je zaobserwować w Australii, gdzie pod uprawę wykarczowano lasy, ale na powierzchnię ziemi zaczęły wypływać słone wody gruntowe, które powodują degradację gruntów. Przykład ten pokazuje, jak łatwo jest naruszyć stan równowagi panujący w danym ekosystemie. Dziś przyrodnicy na całym świecie walczą o zachowanie równowagi w przyrodzie.

Ochrona przyrody wymaga bardzo dużych nakładów finansowych. Podstawowym problemem ochrony środowiska naszego globu jest jak najszybsze powstrzymanie antropogenicznej emisji gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla. Zagrożenia, jakie niesie ocieplenie klimatu, to podwyższenie o 50 m poziomu wód w oceanach, przesunięcie się lodów Arktyki i zapoczątkowanie następnej epoki lodowcowej. Może temu zapobiec zalesianie nieużytków, gruntów zbędnych rolniczo, terenów poprzemysłowych, a zwłaszcza ochrona istniejących lasów.

Las zapobiega degradacji gleby, neutralizuje zanieczyszczenia i reguluje stosunki wodne. Na kilkaset lat potrafi związać dwutlenek węgla, odkładając go w drewnie. Podobnie jak całe środowisko podlega dużym zagrożeniom ze strony gospodarki człowieka. Nie należy rezygnować z pozyskiwania drewna, ale powinno się to odbywać w sposób kontrolowany.

Ludzie troszczący się zawodowo o lasy są świadomi tego, że ochrona konserwatorska wszystkich lasów objąć nie może. Stworzyli więc narzędzie ekonomiczne, zwane certyfikacją. Polega ona na tym, że gospodarstwo leśne, w zamian za uzyskanie prawa posługiwania się logo certyfikacji, poddaje się ocenie opartej na określonych standardach. Na koszt certyfikowanego dokonuje jej niezależna międzynarodowa grupa ekspertów. Celem certyfikacji jest promowanie produktów wykonanych z drewna pozyskanego w gospodarstwie leśnym, prowadzonym na podstawach ekologicznych.

W Polsce w 1992 r. opracowano program rządowy, o nazwie „Krajowy program zwiększania lesistości”, który określa, że do 2005 r. w Polsce lasy będą zajmowały 30 proc. powierzchni, a w 2020 r. 33 proc. Pomoc finansowa na zalesianie gruntów niepaństwowych jest ciągle niewystarczająca. Większość właścicieli liczy na środki z Unii Europejskiej. Obecnie na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 1992 r. rolnik zalesiający grunty zbędne rolniczo może uzyskać:

— zwrot kosztów wysokości od 2000 do 4000 ecu/ha,

— dotację na utrzymanie lasu od 250 do 500 ecu/ha rocznie,

— rekompensatę za utratę dochodów 150 lub 600 ecu/ha rocznie, nie dłużej niż przez 20 lat.

opr. mg/mg