Domowe wychowanie do życia w rodzinie

Małżeństwo i rodzinę należy traktować jako powołanie, będące zadaniem, które człowiek podejmuje. Przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie nie może być tylko sumą zdobytej wiedzy teoretycznej czy praktycznej. Jest to praca nad sobą, nad swoim własnym „ja”. Praca ta jest potrzebna po to, aby człowiek umiał prawdziwie kochać drugiego człowieka. Małżeństwo bowiem jest głęboką jednością, w której dwoje ludzi oddaje się niepodzielnie sobie nawzajem.

W szerokim znaczeniu przygotowanie dziecka do małżeństwa i życia w rodzinie polega na umożliwieniu mu prawidłowego dojrzewania w jego człowieczeństwie. Rozpoczyna się ono już w chwili, gdy rodzice podjęli nowe dla siebie zadanie rodzicielstwa. Ta decyzja jest aktem świadomej woli rodziców, którzy od chwili poczęcia oczekują dziecka i stwarzają mu optymalne warunki. Dzisiaj wiadomo, że wielkie znaczenie dla rozwoju człowieka ma okres prenatalny i fakt pełnej akceptacji dziecka przez rodziców.

Właściwy klimat rodzinny jest pierwszym przygotowaniem do życia w rodzinie. Dziecko wraz ze wzrostem, coraz bardziej świadomie dostrzega wzajemną miłość rodziców i ich odniesienia i czuje się bezpiecznie w zasięgu ich miłości. Rodzice przekazują wzory ról małżeńskich i kształtują obraz więzi małżeńskiej. Ukształtowanie dojrzałej osobowości opiera się przede wszystkim na zaspokojeniu najważniejszych potrzeb dziecka takich, jak potrzeba miłości, bezpieczeństwa, akceptacji, kontaktu, samodzielności, twórczości, a także pomocy w interioryzowaniu właściwej hierarchii wartości.

Rodzice powinni zapewnić dziecku właściwe warunki dojrzewania fizycznego. Rozwój fizyczny o tyle ma znaczenie dla przyszłego małżeństwa, że może stanowić - przy pewnych komplikacjach - przeszkodę. Schorzenia fizyczne nabyte w dzieciństwie mogą rzutować na zdolność spełnienia małżeństwa.

Dla prawidłowego funkcjonowania człowieka w małżeństwie szczególne znaczenie posiada okres jego dojrzewania. Dla prawidłowego przygotowania do życia w rodzinie ten okres ma szczególne znaczenie, ponieważ małżeństwo ma zadania, które wprost dotyczą ludzkiej płciowości. Nie jest więc obojętne, jaką koncepcję człowieka i jego płciowości przyjmuje młody człowiek. Niepokój okresu dojrzewania może być tonowany przez właściwą informację biologiczną. Informacja ta ma zawsze łączyć się z całościowym spojrzeniem na rzeczywistość ludzkiej płciowości.

Dorośli, a szczególnie rodzice, powinni nauczyć dorastającą młodzież prawidłowej wizji męskości i kobiecości. Przynależność do określonej płci coś oznacza, do czegoś zobowiązuje. Dlatego musi być odpowiedzialnie traktowana i przeżywana. Prawidłowe wychowanie powinno prowadzić do akceptacji własnej płci i szacunku dla płci przeciwnej, a także do uznania wartości samego człowieczeństwa. Postawa szacunku dla każdego człowieka jest podstawą wychowania. Może się zdarzyć, że dziecko, które się narodzi, już we własnej rodzinie będzie upośledzone i będzie wymagało specjalnej troski.

Wychowanie do życia w rodzinie polega głównie na kształtowaniu prawidłowej koncepcji miłości. Powinna ona płynąć z właściwej wizji człowieka. W świetle antropologii chrześcijańskiej człowiek jest osobą stworzoną na obraz Boga i jedynie miłość jest adekwatnym odniesieniem człowieka do człowieka. Prawdziwa miłość musi opierać się na godności osoby ludzkiej, jej relacji do Stwórcy i jej prawie do samorealizacji. Wzorami są postacie i ich wzajemne relacje w Rodzinie Nazaretańskiej: Jezusa, Maryi i Świętego Józefa.

Młodego człowieka należy uczyć świadomej refleksji, obiektywizacji tego, co przeżywa i nazywa miłością. Poznanie jest konieczne do prawdziwej miłości, bo tylko wtedy ma ona szansę trwania, gdy poznaje się i akceptuje ukochaną osobę. Prawdziwa miłość jest wspólną drogą do świętości - jest rozwojem, który niczego nie niszczy, ale przeciwnie, wydobywa dobro. Miłość pragnie dawać i zarazem pragnie przyjmować osobę kochaną jako dar. Równocześnie trzeba uczyć młodego człowieka, że kochając, nie może przywłaszczać osoby bądź traktować jej jako przedmiotu użycia. W miłości małżeńskiej następuje wzajemne obdarowywanie się. Potrzebna jest świadomość daru, jakim jest kochana osoba i wdzięczność za dar. To zobowiązuje, ale i sprawia, że miłość jest siłą twórczą.

Formą kształtowania odpowiedzialnej miłości jest wdrażanie dzieci do niesienia pomocy innym. Dobry przykład rodziców, ich wzajemna troskliwość i serdeczność, szacunek i wyrozumiałość, stanowią bardzo ważny czynnik utrwalania i rozwoju postawy miłości dziecka. Dzieci powinny być włączone we współpracę z rodzicami w utrzymaniu ładu w domu i w pomoc w wychowaniu młodszego rodzeństwa. Kształtowanie postawy miłości winno także dotyczyć troski o rozwój przyjaźni, życzliwych zainteresowań innymi, ich potrzebami. W rodzinie dziecko uczy się respektowania potrzeb innych, uczy się szacunku dla starszych - rodziców, dziadków.

Istotną rolę w przygotowaniu do przyszłego życia rodzinnego odgrywa atmosfera rodzinna. Przykład rodziców, ich zachowanie się i postępowanie w codziennych sytuacjach życiowych tworzą u dziecka zespół wzorów, które utrwalają się i zachowują w pamięci jako przyszły obraz rodziny. Przygotowanie do pełnienia ról małżeńskich i rodzinnych jest procesem długotrwałym. Oprócz rodziny, której wzór i oddziaływania odgrywają fundamentalną rolę, ważne stają się także kontakty z rówieśnikami, z przyjaciółmi, modele propagowane przez środki masowego przekazu, literaturę, a także oddziaływanie szkoły, parafii i katechetów.

opr. ab/ab