Rodzice i dzieci

Anna Błasiak ODDZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZE W RODZINIE Zagadnienia wybrane ISBN: 978-83-7505-905-2 wyd.: Wydawnictwo WAM 2011

Spis wybranych fragmentów Od autorki Rodzice i dzieci Małżeństwo istotnym fundamentem życia rodzinnego Miłość małżeńska

I. Rodzice i dzieci

Dzisiaj z licznych źródeł można dowiedzieć się o kryzysie rodziny, gdyż wzrasta liczba rozwodów, wiele osób decyduje się na samotne życie z lęku przed nieznanym i odpowiedzialnością lub z powodu zniechęcenia negatywnym przykładem rodziców. A jednak w deklaracjach młodych ludzi ciągle rodzina jest istotną wartością, gdyż największym pragnieniem człowieka jest po prostu być kochanym i kochać.

Każdy człowiek uczestniczy w życiu określonego środowiska społecznego, od którego jest zależny i równocześnie sam je kształtuje¹. Pierwotnym miejscem takiego uczestnictwa jest rodzina. W rodzinie przeżywa człowiek najważniejszy okres życia — okres kształtowania osobowości, systemu wartości i światopoglądu.

Doświadczenia dziecka nabyte w środowisku rodzinnym wywierają istotny wpływ na jego zachowanie, gdyż jako doświadczenia najwcześniejsze pozostawiają one najgłębsze i najbardziej rozległe ślady w osobowości, kształtując jej podstawową strukturę. Inne środowiska (jak przedszkole, szkoła czy grupa rówieśnicza) są wtórne i albo umacniają wpływ rodziny, albo modyfikują go i uzupełniają. Doświadczenia późniejsze zwykle mają już znaczenie drugorzędne. Cechy wcześniej nabyte trudniej ulegają modyfikacjom niż cechy nabyte w późniejszych okresach życiach. Ponadto rodzina wywiera wpływ na wszystkie sfery rozwoju dziecka.

Jakość życia rodzinnego wymaga wielu starań i wysiłku. Podstawowym jej elementem — a właściwie fundamentem — jest małżeństwo. Tworzenie rodziny zaczyna się bowiem od decyzji mężczyzny i kobiety o byciu ze sobą i dla siebie przez całe życie (chcę, byś był moim mężem, ojcem naszych dzieci; chcę byś była moją żoną, matką naszych dzieci). Decyzja ta dotyczy powierzenia się sobie nawzajem, niezależnie od okoliczności. Czasami zdarza się

tak, że w okolicznościach trudniejszych, na przykład w sytuacji choroby dziecka, małżonkowie pamiętają o sobie, ale zapominają, że małżeństwo jest także związkiem „na dobre” i wówczas żyją obok siebie, nie ze sobą, z czasem stając się dla siebie obcymi ludźmi, których oprócz dzieci nic nie łączy. Co się z nimi stanie, gdy dzieci usamodzielnią się i opuszczą dom rodzinny?

Współcześnie w społeczeństwie polskim role małżeńskie coraz częściej oparte są na układzie partnerskim wynikającym z unifikacji ról kobiety i mężczyzny, z zasady równości między nimi. W konsekwencji zakres praw i obowiązków małżonków ma charakter indywidualny, oparty na wspólnie wypracowanych wzorach działań oraz silnej więzi emocjonalnej, na miłości łączącej się z postawą wzajemnego szacunku, odpowiedzialności i wierności. Realizacja ról małżeńskich w partnerskim związku polega przede wszystkim na wzajemnym zaspokajaniu potrzeb. Układ ról małżeńskich jest przenoszony na realizowanie ról rodzicielskich².

¹ Por. Z. Skorny, Psychologia wychowawcza dla nauczycieli, WSiP, Warszawa 1992, s. 33.

² Por. D. Gębuś, Mama, tata, dziecko? Przemiany ról małżeńskich i rodzicielskich we współczesnych rodzinach, w: Rodzice i dzieci w różnych systemach rodzinnych, red. I. Janicka, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2010, s. 59.

opr. ab/ab