Fragmenty książki "Oddziaływania wychowawcze w rodzinie. Zagadnienia wybrane"
Anna Błasiak ODDZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZE W RODZINIE |
|
Miłość jest największym pragnieniem człowieka — być kochanym i kochać innych, jest także jedną z pierwszych wartości, którą partnerzy wnoszą do swojego związku, oraz szczególnym rodzajem więzi, dzięki której „małżeństwo staje się najgłębszym zjednoczeniem dwojga osób”6. Miłość między małżonkami jest aktywnością i dynamizmem, podlega ciągłemu rozwojowi. Dlatego jej jakość zależy przede wszystkim od dojrzałości osobowej partnerów oraz wrażliwości na drugiego i siebie7.
Pojęcie „miłości” jest wieloznaczne i jest używane w wielu różnych znaczeniach. W odniesieniu do rozumienia miłości małżeńskiej wskazuje się na istnienie trzech poziomów (płaszczyzn) miłości, które występują razem i są ze sobą zintegrowane oraz powiązane. Pierwszy poziom (miłość zmysłowa — seks) dotyczy znaczenia biologiczno-zmysłowego, czyli pożądania, popędu seksualnego, instynktu zmysłowego, który jest wrodzony i podporządkowany rozumowi, woli, uczuciom i sumieniu. Cechuje go potrzeba fizycznego zbliżenia i posiadania partnera. Jest to płaszczyzna miłości egoistycznej, nastawionej na zaspokajanie i rozładowanie napięcia seksualnego oraz przeżywanie przyjemności. Drugi poziom (miłość uczuciowa — eros) w znaczeniu psychicznym przejawia się w pragnieniu bycia razem, poczuciu bliskości, upodobaniu, psychicznej więzi między partnerami. Ta płaszczyzna łączy ludzi ze sobą, jednak zainteresowanie drugą osobą ma miejsce ze względu na siebie, na własne zadowolenie czy radość, którą daje druga osoba. Ma charakter uczuciowy, zatem przemijający i zmienny, dlatego nie zapewnia trwałości w związku dwojga ludzi. Trzecim poziomem jest miłość duchowa, osobowa — caritas, agape, która jest dojrzała, życzliwa i głęboka. Nie kieruje się egoizmem, zwraca się ku drugiej osobie, pragnąc jej dobra. Jest to wierna przyjaźń, bezinteresowny i wzajemny dar z siebie dla drugiego, wyjście ku osobie, dążenie do pełni rozwoju. W tej płaszczyźnie najważniejsze jest zaangażowanie jednostki, czyli wola człowieka — chęć pragnienia dobra dla drugiego. Wymaga wysiłku i pracy nad sobą, wynika z najgłębszych wartości moralnych i religijnych. W im większym stopniu miłość zmysłowa podporządkowana jest miłości na poziomie psychiczno-duchowym, w tym większym stopniu miłość jest zintegrowana i dojrzała8.
Miłość jest złożonym fenomenem, stąd podejmowane są próby rozłożenia jej na prostsze składniki, by móc ją zrozumieć. B. Wojciszke9w tej perspektywie podaje koncepcje R.J. Sternberga, który wyróżnił w miłości trzy zasadnicze składniki: intymność, namiętność i zobowiązanie do utrzymania związku (zaangażowanie).
6 M. Ryś, Wzajemne relacje małżonków,art. cyt., s. 111.
7 Por. tamże.
8 Por. M. Ryś, Wzajemne relacje małżonków, art. cyt., s. 112; por. także W. Szewczyk, Miłość warunkiem rozwoju,w: Wychowanie do życia w rodzinie. Książka dla nauczycieli, rodziców i wychowawców, red. K. Ostrowska, M. Ryś, dz. cyt., s. 62-66; por. B. Wojciszke, Psychologia miłości. Intymność — namiętność — zobowiązanie, GWP, Gdańsk 2010, s. 332-334.
9 Por. B. Wojciszke, Psychologia miłości. Intymność — namiętność — zobowiązanie, dz. cyt., s.10.
opr. ab/ab