Środowisko naturalne

Walter J. Burghardt

SPRAWIEDLIWOŚĆ

Globalna perspektywa

ISBN: 83-7318-628-X

wyd.: WAM 2006

ŚRODOWISKO NATURALNE

Przykładem problemów wywołanych przez człowieka w środowisku naturalnym jest sytuacja w dorzeczu rzeki Columbia. Podstawą dorzecza, które obejmuje powierzchnię 259 tys. mil kwadratowych, jest licząca 1200 mil rzeka Columbia. Zaczyna ona swój bieg w Kolumbii Brytyjskiej, przepływa przez Stany Zjednoczone, zasilana dopływami w Montanie, Idaho, Waszyngtonie, Oregonie, i wpływa do Pacyfiku. Ta sieć rzek, krwiobieg regionu, jest rozległym ekosystemem przekraczającym granice państw, stanów i prowincji.

8 stycznia 2001 roku biskupi katoliccy z obszarów dorzecza w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych wystosowali list duszpasterski, w którym dali wyraz swojemu zaniepokojeniu stanem środowiska naturalnego i gospodarki w regionie oraz rozgrywającymi się wokół nich konfliktami w dorzeczu. List skierowany był nie tylko do społeczności katolickiej, lecz do wszystkich ludzi dobrej woli. Mamy nadzieję — piszą — że będziemy mogli podjąć wspólny wysiłek, by rozwijać i wprowadzać w życie spójną, duchową, społeczną i ekonomiczną wizję dorzecza, na którego obszarze mieszkamy, wizję, któ-
ra krzewi sprawiedliwość wśród ludzi i pomaga sprawować pieczę nad stworzeniem.

Intencją listu nie jest krytykowanie działań, jakie mieszkańcy dorzecza podejmują celem zapewnienia swoim rodzinom odpowiedniego poziomu życia, jego autorzy wyrażają natomiast nadzieję, że środowisko naturalne pozostanie przedmiotem troski przedsiębiorstw handlowych i przemysłowych.

Jest ważne by ci, którzy kierują się głęboką troską o środowisko naturalne zrozumieli, że rolnicy, ranczerzy oraz inni posiadacze ziemscy i robotnicy rolni nie są ich wrogami. Równie ważne jest, by ci drudzy starali się lepiej zrozumieć problemy ekologiczne. Ochrona ziemi jest wspólnym zadaniem, które skuteczniej realizuje się poprzez aktywne współdziałanie niż wzajemne animozje.

Nawołujemy do opartej na obserwacji, dokładnej i gruntownej oceny starającej się wykluczyć zarówno żądzę ekonomicznego zysku, która nie szanuje środowiska naturalnego, jak i ekologiczny elitaryzm, który nie dba o należne innym prawa i ich własność.

Biskupi starają się zbadać, co Pismo Święte oraz Kościół Katolicki mają do powiedzenia na temat (1) zarządzania ziemią, (2) potrzeby szacunku dla przyrody oraz (3) konieczności dostrzeżenia dobra wspólnego i działania na jego rzecz.

Najpierw jednak, kilka słów na temat sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się region. Rozwój przemysłowy zapewnia potrzebne towary i miejsca pracy, czasami jednak równolegle przynosi szkodę. Kilka wybranych faktów. Tamy wodne w Stanach Zjednoczonych pozwalają nawadniać ziemię, lecz zbiorniki na północnej granicy zalewają ziemię w Kanadzie, zabierając rodzinom domy, farmy, przedsiębiorstwa. Środki chemiczne stosowane w rolnictwie pozwalają zwalczać szkodniki i zwiększać zyski, ale mogą także zanieczyszczać ziemię i wodę. Kopalnie dostarczają miejsc pracy oraz finansują szkoły, ale czasami pozostaje po nich skażona ziemia i woda. Leśnictwo dostarcza drewna na budowę domów i dla przemysłu, miejsca pracy dla drwali, włókniarzy i kierowców ciężarówek, lecz wycinanie drzew i budowa dróg powoduje w niektórych miejscach zwiększenie odpływu i sedymentację.

Biskupi dostrzegają jednak kilka sygnałów, które pozwalają zachować nadzieję: rosnącą świadomość wśród wielu osób, którym własna działalność lub działalność innych przyniosła szkody; badania naukowe dotyczące problemów w rolnictwie, rybołówstwie, transporcie i energetyce; uświadomienie sobie przez urzędników państwowych i przedsiębiorców skutków nadużyć, jakich dopuszczono się w przeszłości oraz zapowiedź unikania podobnych nadużyć w przyszłości; różne rozsądne propozycje likwidacji zniszczeń dokonanych w przeszłości; starania mające na celu wykorzystanie dochodów, jakie przynosi działanie amerykańskich tam, na rekompensaty dla najbardziej poszkodowanych społeczności kanadyjskich; większe zaangażowanie społeczności i wymiana idei.

Kluczowym pojęciem jest tutaj szacunek: szacunek do siebie nawzajem, do Boga i do środowiska naturalnego; poszanowanie uprawnień innych. Wymaga to, byśmy coraz wyraźniej zdawali sobie sprawę z potrzeb naszych bliźnich; z nienaruszalności ludzkiego życia od chwili poczęcia aż do naturalnej śmierci; z istnienia ekosystemu, który stanowi spójną całość. Biskupi wzywają nas nie tylko do tego, by odnosić się do ludzi jak do naszych bliźnich i traktować świat jak nasz wspólny dom, lecz także by wziąć na siebie odpowiedzialność za ten świat — odpowiedzialność przed Bogiem i przed wspólnotą.

opr. aw/aw