Psychoterapia w której do zmiany dochodzi przez wiarę

James L. Griffith, Melissa Elliott Griffith

ODKRYWANIE DUCHOWOŚCI W PSYCHOTERAPII

ISBN: 978-83-7505-109-4

wyd.: WAM 2008

BOGDAN DE BARBARO

PSYCHOTERAPIA, W KTÓREJ DO ZMIANY DOCHODZI PRZEZ WIARĘ

Do okoliczności specyficznych dla sytuacji w Polsce należy silna pozycja Kościoła katolickiego (w polityce, kulturze, życiu społecznym), brak teologów z wykształceniem psychoterapeutycznym, liczne poradnie przykościelne, w których niekiedy prowadzona jest psychoterapia oraz — niestety — silnie reprezentowany w polskim Kościele teologiczny redukcjonizm. W tym kontekście wyraźnie obecny jest nurt, który definiuje się jako tzw. psychoterapia chrześcijańska, a w której wiara jest motywem i swoistym vehiculum zmiany terapeutycznej. Terapeuci pracujący w ramach tego modelu odwołują się do chrześcijańskiego systemu wartości pacjenta, a proces terapii opiera się na przesłankach religijnych (wszelako bez odcinania się od wiedzy psychologicznej).

Poszukując genezy tego nurtu należy wskazać na fakt, że wielu chrześcijan-terapeutów ma poczucie, że w swym gabinecie nie powinni abstrahować od własnego systemu wartości, zwłaszcza w terapii tych osób (pacjentów), którzy reprezentują podobny lub taki sam system wartości. Takie przesłanie bywa wzmocnione frustracją pacjentów, którzy w poprzednio podejmowanych psychoterapiach czuli, że ich przekonania religijne są nieuwzględniane bądź lekceważone. Analizując krytycznie współczesne systemy psychoterapii, terapeuci ci doszli do wniosku, że owe systemy są — zacytuję jednego z autorów — ateistyczne, naturalistyczne, indywidualistyczne, subiektywistyczne, relatywistyczne i oferują swoim klientom niewłaściwą wizję życia⁴. W opozycji do takich „współczesnych systemów terapeutycznych” terapeuci identyfikujący się z perspektywą chrześcijańską odwołują się do wiary jako do doświadczenia wprowadzającego pożądaną zmianę.

Stopień nasycenia terapii elementami religijnymi jest wysoki, aż po uznanie, że „Chrystus jest obecny w terapii jako jedyny i prawdziwy lekarz”⁵ i uznanie, że „terapeuta chrześcijański z konieczności odrzucić musi wszelkie podejścia i techniki terapeutyczne, które nie są bezpośrednio osadzone w Biblii (protestanci), bądź w Biblii i nauczaniu Kościoła (katolicy)”⁶. Cechą charakterystyczną tego podejścia jest odstąpienie od światopoglądowej neutralności terapeuty i skłonność do stawiania ocen moralnych, co zdaniem wielu terapeutów (także zdaniem piszącego te słowa) stanowi niekorzystne odstępstwo od zasad psychoterapii. Jako przykład takiej stronniczości światopoglądowej można podać fragment słowniczka zamieszczonego na końcu książki Brata Efraima (współautorką jest psychiatra Mireille Mardon-Robinson) pt. „Droga przez mrok albo szaleńcy Boży”. Praca ta, przez uwzględnienie aspektu psychologicznego (a niekiedy także psychiatrycznego), stara się przezwyciężyć redukcjonizm teologiczny.

A mimo to, definiując autyzm, autorzy piszą: „...ojciec Molinié widzi u źródeł autyzmu bardziej lub mniej konkretną odmowę relacji, co ma pewien związek z pychą”⁷. Takie ujęcie budzi sprzeciw, gdyż opis objawu (autyzm) przez odwołanie się do niecnoty (pycha) oznacza nadawanie negatywnej moralnej charakterystyki objawowi, w dodatku takiemu, które wiąże się i wynika z osobistego cierpienia. Pomijając nieadekwatność takiego opisu, trudno go uznać za etycznie stosowny.

Niezależnie jednak od zastrzeżeń do tego modelu należy przyznać, że ta forma terapii może być użyteczna (szczególnie użyteczna?) wobec osób określanych jako „żarliwie wierzący” czy „silnie zaangażowani religijnie”. Uważa się, że takie osoby lepiej korzystają z terapii prowadzonej przez terapeutów definiujących się w kategoriach zgodnych z wyznaniem pacjenta.

dalej >>

⁴ P. Żylicz, A. Carrasco-Żylicz, Psychoterapia a ideologia. Przypadek psychoterapii chrześcijańskiej, „Psychoterapia”, 4 (107) 1998, s. 5-16.

⁵ Tamże, s. 10.

⁶ Tamże, s. 11.

⁷ Brat Efraim, M. Mardon-Robinson, Droga przez mrok albo szaleńcy Boży, Kraków 2000, s. 275. Duchowość w psychoterapii — psychoterapia w duszpasterstwie

opr. aw/aw