James L. Griffith tłumacz: Beata Majczyna RELIGIA, KTÓRA UZDRAWIA. RELIGIA, KTÓRA SZKODZI Wskazówki dla terapeutów i szukających pomocy ISBN: 978-83-7767-856-5 wyd.: Wydawnictwo WAM 2013

By wzmocnić efekt pocieszenia, uzdrowienia i odporności. Ostatnie dekady to odrodzenie zainteresowania klinicystów rolą religii i duchowości w dziedzinie zdrowia. Niniejsza książka stanowi odpowiedź na coraz większe potrzeby w tym zakresie. Autor, psychiatra i neurolog, sięga do neurobiologii i socjobiologii, by czerpać stąd inspirację i zająć się złem, które pojawia się, gdy życie religijne zamiast przynosić ulgę w cierpieniu, staje się jego przyczyną. Griffith pokazuje, jak niektórzy, odwołując się do swoich przekonań religijnych, odmawiają leczenia. Bo chcą "pozostać wierni Bogu". Religia, która uzdrawia, religia, która szkodzi. Wskazówki dla terapeutów i szukających pomocy to nie tylko katalog zachowań klinicznych, ale przede wszystkim doskonały podręcznik ilustrujący rozmaite sposoby wykorzystywania w psychoterapii doświadczeń z życia religijnego konkretnej osoby. To książka, dzięki której sfera duchowa staje się inspirującym elementem zdrowego życia. Wstęp, dr Jacek Prusak SJ / Kiedy z religią dzieje się coś złego

Fragmenty:

Wstęp

Analiza badań psychologicznych poświęconych relacji między zdrowiem psychicznym a religią pokazuje, że może być ona czynnikiem różnorodnie oddziałującym na funkcjonowanie człowieka.

Religia odgrywa funkcję salutogenną, kiedy pomaga w budowaniu lepszych sposobów w funkcjonowaniu człowieka w świecie.

Ale może posłużyć także jako środek patoplastyczny, kiedy staje się wyrazem odmiennych form myślenia i zachowania, bądź je kontrolując, bądź hamując. Ma to miejsce wtedy, kiedy dewiacyjne formy myślenia i zachowania uzyskują akceptację społeczną, występując w kontekście religijnym albo gdy religia zapewnia skuteczne mechanizmy ucieczkowe i stwarza warunki sprzyjające unikaniu trudności realnego życia, z którym człowiek nie potrafi sobie w pełni poradzić.

Religia może być wreszcie czynnikiem patogennym, kiedy oddziałuje w sposób stresujący na jednostkę ludzką, bądź pogłębiając jej słabość, bądź prowadząc do wystąpienia u niej poważniejszych form nieprzystosowania¹.

W prezentowanej Państwu książce psychiatra i psychoterapeuta James L. Griffith zajmuje się głównie dwoma ostatnimi funkcjami religii, zwracając się ku: neurobiologii i socjobiologii. W przedmowie do książki autor sam wyjaśnia ten wybór.

Książkę można przeczytać od początku do końca albo zaraz po „Wprowadzeniu” przejść do rozdziału trzeciego i kontynuować lekturę do końca, a następnie powrócić do dwóch pierwszych rozdziałów. Ten drugi sposób lektury może być łatwiejszy dla osób, które nigdy dotąd nie miały kontaktu z neurobiologią i socjobiologią, interesuje je natomiast praktyczne zastosowanie tej wiedzy do zrozumienia destruktywnych przejawów religii i sposobów reagowania na nie.

Niewątpliwie książka Griffitha wymaga uważnej lektury, gdyż jest podręcznikiem klinicznym, ale nagrodą za jej zgłębienie jest lepsze poznanie zarówno: zdrowia i choroby psychicznej, jak i religii i wiary. Dzięki niej, staje się bardziej zrozumiałe to, co wyraził w jednym ze swoich wierszy William Blake:

¹Zob. H. Grzymała-Moszczyńska, Religia a kultura. Wybrane zagadnienia z kulturowej psychologii religii, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004, s. 182.

²Wieczna Ewangelia, przeł. Z. Krukowski, wybór i opracowanie M. Fostowicz, Wrocław 1998, s. 87.

opr. ab/ab