Człowiek a bezpieczeństwo w ruchu drogowym - część II

Jedną z metod zmniejszających ryzyko popełnienia błędu przez kierowcę jest monitorowanie i ocena jego zachowania podczas kierowania pojazdem oraz przekazywanie mu informacji o zagrożeniach występujących na drodze. Pierwsza technologia już jest stosowana w pojazdach wyższej klasy. Dotyczy ona  obserwowania ruchów powiek i ruchów gałki ocznej. Taki monitoring pozwala na ocenę zmęczenia kierowcy, stresu czy znużenia. Informacja o zdiagnozowanym stanie przekazywana jest natychmiast kierowcy z sugestią np. dokonania przerwy na odpoczynek. Przedmiotem monitoringu mogą być inne parametry jak parametry typowo fizjologiczne (tętno, ciśnienie) czy inne jak np. elektromiografia powierzchniowa (patrz rysunek 1).

Rys. 1 Monitorowanie stanu zdrowotnego kierowcy (sygnały EMG- elektromiografia powierzchniowa) na symulatorze pojazdów. Prace własne prof. W .Choromańskiego i Prof. I Grabarek [1,2].

Problemy z powszechnym użytkowaniem sygnałów monitorowania stanu zdrowia kierowcy dotyczą między innymi:

• Dużych kosztów takich systemów;

• Konieczności instalacji (w przypadku sensorów kontaktowych) sensorów na ciele kierowcy (wymagane nałożenia specjalnych koszul biosensorycznych);

• Konieczności w wielu przypadkach  dopasowania wniosków kreowanych przez system do indywidualnych cech kierowcy;

• Niemożliwości przeprowadzenia manewru automatycznie w razie stwierdzenia stanu zagrożenia. Nie wiadomo na przykład, czy manewr hamowania będzie manewrem bezpiecznym.

Tym niemniej badania w tym obszarze są aktualnie bardzo intensywne. Jedną z dróg jest zastosowanie technologii sztucznej inteligencji. Badania oparte na wykorzystaniu tej technologii informatycznej wymagają jednak dużej liczby analizowanych przypadków. Badania ze względów oczywistych nie mogą być realizowane w naturalnych warunkach eksploatacji, a raczej np. na symulatorach dynamicznych pojazdów samochodowych. One z kolei nigdy nie oddadzą warunków, które mają miejsce w naturalnych warunkach eksploatacji.

Inna metodą zmniejszenia błędów kierowcy i tym samym zwiększenia bezpieczeństwa jest dostarczenie mu dodatkowych informacji o sytuacji drogowej i potencjalnych zagrożeniach. Te technologie zaczynają już powszechnie wchodzić do praktyki motoryzacyjnej. Na pewno każdy z kierowców spotkał się z elektronicznymi tablicami informacyjnymi (informacje o warunkach pogodowych, wypadkach itd.). Obecnie zaczyna wchodzić bardzo nowoczesna technologia Automotive InterNetWorking [3]. Pozwala ona na skomunikowanie pojazdów między sobą i wzajemną wymianę informacji między nimi. Ta technologia nazywa się V2V. Inną technologią jest pozyskanie informacji z infrastruktury drogowej. Ta technologia oznaczana jest symbolem V2I. Ilość pozyskiwanych informacji staje się bardzo duża. Problemem w jej wykorzystaniu jest ograniczona percepcja kierowcy. Bardzo efektywnym narzędziem do rozwiązania tego problemu są narzędzia kreowane przez naukę nazywaną ergonomią. Metody oferowane przez tę naukę pozwalają np. na optymalne rozmieszczeni informacji. Niektóre przekazywane mogą być drogą dźwiękową inne wyświetlane na desce rozdzielczej czy na szybie (technologia HUD - Head-Up Display — wyświetlacz przezierny prezentujący informacje na specjalnej szybie bez zasłaniania widoku). Niektóre z tych technologii już stosowane np. w technice lotniczej. Oczywiście nowe technologie stwarzają kolejne niebezpieczeństwa jak np. cyber ataki. Do tego problemu ustosunkujemy się w następnych artykułach.

Bibliografia

[1] Praca zbiorowa pod redakcją W. Choromańskiego ‘Eco-Mobilność”, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Tom I i II, 2016.

[2] Choromański W., Kozłowski M., Grabarek I.: Driver — ECO car system: design and computersimulation of dynamics,  Journal of Vibroengineering, vol. 17, issue 1, 2015,  ISNN 1392-8716, ss. 411-420.

[3] TimoKosch, et all, „Automotive  Internetworking” A John Wiley @ Sons, Ltd, 2012.

Artykuł sponsorowany przez Grupę PZU Partnera Portalu OPOKA w ramach umowy prewencyjnej.