Pokarm życia. Tajemnica Eucharystii

Christoph kard. Schönborn

Pokarm życia. Tajemnica Eucharystii

Wydawnictwo Księży Marianów
Warszawa 2006
ISBN 83-7502-044-3

Eucharystia od początku ma dla chrześcijan znaczenie szczególne, jest poniekąd ich znakiem rozpoznawczym. W Dziejach Apostolskich o życiu pierwotnego Kościoła czytamy m.in. "Trwali jednomyślnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach..." (Dz 2,46).

W uroczystość Bożego Ciała 2004 roku papież Jan Paweł II ogłosił czas od października 2004 roku do października 2005 roku "Rokiem Eucharystii". Encyklika tegoż papieża Ecclesia de Eucharystia, ogłoszona w Wielki Czwartek 2003 roku, oraz Rok Eucharystii są dobrą okazją do tego, by przyjrzeć się ponownie tej głównej tajemnicy, której zawdzięczamy szanse i możliwość życia. Niniejsza książka powstała z prelekcji katechetycznych głoszonych przez arcybiskupa Wiednia, kardynała Christopha Schönborna, w wiedeńskiej katedrze św. Stefana. Wspólna refleksja przyjmuje tutaj formę katechezy. Najważniejszy nie jest więc przykład: katecheza bierze początek z wiary i posługiwania Kościoła, by z kolei oddziaływać na wiarę. Katecheza zmierza przede wszystkim do umocnienia wiary.

Co mamy na myśli, mówiąc o "tajemnicy wiary"? Co przyczynia się do umocnienia wiary? Najpierw chodzio przyjrzenie się temu, co czyni Kościół. Jak należy rozumieć sprawowanie Eucharystii? Pomocne okazuje się tutaj sięgniecie do początków, zwłaszcza poznanie świadectwa Pisma Świętego. Do tego dochodzi spojrzenie na tradycję, praktykę sprawowania Eucharystii w pierwotnym Kościele, przemyślenie tekstów Ojców Kościoła, którą w streszczeniu podaje na przykład Katechizm Kościoła Katolickiego.

W dziesięciu rozdziałach składających się na całość tej książki autor podejmuje trzy zakresy tematyczne. Najpierw przedmiotem uwagi jest samo sprawowanie Eucharystii. W pierwszym rozdziale poznajemy żydowskie korzenie naszej liturgii, przy czym szczególne wyraźnie jawią się tutaj żydowskie modlitwy pochwalne i dziękczynne.

Strukturę Mszy świetej trudno zrozumieć bez uwzględnienia Paschy Starego Przymierza. Również Jezus spożył razem ze swymi uczniami wieczerzę paschalną i wiele jej elementów funkcjonuje po dziś dzień w naszej liturgii. Drugi rozdział jest próbą odpowiedzi na pytanie, jaki przebieg nadał Jezus Ostatniej Wieczerzy.

Nowością podczas Ostatniej Wieczerzy są słowa Jezusa: "To jest Ciao moje, to jest moja Krew". W trzecim rozdziale chodzi o to, jakie znaczenie i jaką wagę mają te słowa. Jak należy je rozumieć: symbolicznie czy dosłownie?

Odpowiedź Kościoła była zawsze jednoznaczna: w chlebie i winie Jezus Chrystus z Ciałem i Krwią jest rzeczywiście dla nas obecny. Do tego sprowadza się tajemnica Eucharystii, której jest poświęcony drugi zakres tematyczny. Cztery kluczowe dla Eucharystii pojęcia wysuwają się na pierwszy plan, kiedy chcemy poprawnie zrozumieć ucztę, na którą zaprasza nas Jezus: pamiątka, ofiara, przemiana, obecność.

Tematem czwartego rozdziału jest polecenie Jezusa: "To czyńcie na moją pamiątkę". Pamięć czy pamiętanie to przy tym o wiele więcej, niż tylko odwoływanie się myślą do określonych wydarzeń. Kto przypomina coś sobie, ten sam bierze udział w tym podniosłym wydarzeniu.

W rozdziale piątym autor omawia pojęcie, które dziś nie wszystkim łatwo zrozumieć: Msza święta jest ucztą ofiarną. Co może znaczyć ofiara? W jaki sposób Biblia rozwiązuje problem: należy składać ofiary, a przecież Bóg jest dobry i łaskawy?

W rozdziale szóstym przedmiotem zainteresowania jest pytanie, co znaczy przemiana chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Tradycja wschodnia zwróciła uwagę na pewien szczególny aspekt tego wydarzenia; podobnie, uwydatniając inny aspekt, postąpiła tradycja zachodnia; przedstawia się je, zanim czytelnik zostanie zaproszony, by zajrzał na chwilę do pracowni świętego Tomasza z Akwinu.

W siódmej katechezie autor zajmuje się pojęciem obecności. Co to znaczy, że w Najświętszym Sakramencie, w Eucharystii, Pan jest naprawdę rzeczywiście, realnie obecny?

Ostatni zakres tematyczny jest poświęcony szczególnym kwestiom związanym z Komunią świętą. W ósmym rozdziale mowa jest o właściwym przygotowaniu do przyjęcia Komunii. To, że jako chrześcijanie możemy być uczestnikami wspólnoty stołu z Jezusem, jest niewątpliwie wielkim darem. Co sami musimy wnieść do tego spotkania? Jak możemy się przygotować?

Przedmiotem zainteresowania w dziewiątym rozdziale jest wspólnota Komunii i jej granice. Granice te są dziś niejednokrotnie przedmiotem bolesnego doświadczenia z uwagi na sytuację osób rozwiedzionych, które zawarły nowe małżeństwo.

W ostatnim rozdziale autor porusza problemy ekumeniczne. Wspólna Eucharystia jest punktem docelowym wszystkich dążeń ekumenicznych. Zakłada ona jednak jedność w wierze. Jak dziś radzimy sobie z tą sprawą? Co z przyjmowaniem Komunii świętej przez chrześcijan innych wyznań?

Chcąc rozjaśnić tajemnicę Eucharystii, kardynał Schönborn przytacza i omawia przykłady, za którymi kryje się doświadczenie chrześcijańskiego życia, odwołuje się też do przemyśleń i argumentów teologicznych, które "są odpowiedzialne" za doktrynę Kościoła przed myśleniem i rozumem. Myślenie bowiem o sprawach wiary, uporanie się także z uwagami krytycznymi oraz głębsza wiedza mogą przyczynić się do umocnienia wiary.

(...)

opr. mg/mg